«Αν δεν πονάς πολύ, δεν πρόκειται να δεις γιατρό. Πρέπει να φωνάξεις για να σε ακούσουν», ανέφερε κρατούμενη σε ελληνική φυλακή. Μελέτη που έγινε σε φυλακές τεσσάρων χωρών και συγκεκριμένα σε Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία και Μολδαβία, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου PARTNER (Participatory Approach for Training, Empowerment, and Health Education Resources in Prisons), κατέδειξε ότι σε όλες τις χώρες τα άτομα που ζουν σε συνθήκες κράτησης συνεχίζουν να βιώνουν σημαντικές ανισότητες στον τομέα της υγείας σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Η περιορισμένη πρόσβαση σε υγειονομικές υπηρεσίες, τα χαμηλά επίπεδα αλφαβητισμού υγείας και οι ανεπαρκείς υποδομές υπονομεύουν την υγεία όσων βρίσκονται σε σωφρονιστικά καταστήματα στην Ελλάδα και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Το έργο PARTNER, στο οποίο συμμετέχει από την Ελλάδα το Ινστιτούτο Prolepsis, στοχεύει να βελτιώσει τον αλφαβητισμό υγείας των κρατουμένων και των εργαζομένων στα σωφρονιστικά καταστήματα, ενισχύοντας μια πιο υγιή και καλύτερα ενημερωμένη κοινότητα εντός των φυλακών. Από τον Μάιο έως τον Ιούλιο 2025, οι εταίροι του έργου διενήργησαν ομαδικές συναντήσεις σε φυλακές των τεσσάρων χωρών. Ηταν συμμετοχικές δραστηριότητες που έδωσαν τη δυνατότητα σε άτομα που ζουν σε φυλακές, στο προσωπικό των φυλακών και σε εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών να συμμετάσχουν σε ανοιχτό διάλογο, με στόχο την καλύτερη κατανόηση των αναγκών υγείας τους, των αντιλήψεών τους και των εμποδίων που αντιμετωπίζουν στη φροντίδα. Σε όλες τις χώρες αναδείχθηκαν κοινές προκλήσεις: υπερπληθυσμός, γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, έλλειψη ιατρικού προσωπικού και υπερβολική εξάρτηση από φαρμακευτική αγωγή χωρίς ταυτόχρονη ψυχολογική υποστήριξη. Ενδεικτική είναι η δήλωση φυλακισμένου «ρωτάμε ο ένας τον άλλον τι (φάρμακο) να πάρουμε ή πώς να το βρούμε – εμπιστεύομαι τον συγκρατούμενό μου περισσότερο από το ιατρείο». Οι συναντήσεις έφεραν στο επίκεντρο όχι μόνο τις ανάγκες των κρατουμένων, αλλά και τις αντίστοιχες προκλήσεις του σωφρονιστικού προσωπικού. Ενας υπάλληλος σημείωσε: «Μας ζητούν να κάνουμε πρόληψη, αλλά τρέχουμε συνεχώς από το ένα επείγον περιστατικό στο άλλο. Δεν έχουμε χρόνο για τίποτε άλλο». Αλλος υπάλληλος ψυχιατρικής πτέρυγας είπε: «Δεν έχουμε ψυχολόγους για τακτικές συνεδρίες. Δίνουμε χάπια, αλλιώς δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε».
Το PARTNER είναι ένα τριετές ευρωπαϊκό έργο (1/10/2024 – 30/9/2027), χρηματοδοτούμενο από το πρόγραμμα ERASMUS+ της Ε.Ε. Συντονίζεται από το Πανεπιστήμιο της Πίζας (Ιταλία), με συμμετέχοντες το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μονπελιέ (Γαλλία), το Ινστιτούτο Prolepsis (Ελλάδα), το ASST Santi Paolo e Carlo (Ιταλία) και την Εθνική Διοίκηση Σωφρονιστικών Ιδρυμάτων της Μολδαβίας.
