Είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα τοπόσημα της Κηφισιάς. Η εικόνα της είναι συνδεδεμένη με την εξέλιξη της περιοχής, με την ιστορία του παρακείμενου νοσοκομείου ΚΑΤ, αλλά και τον ελληνικό κινηματογράφο. Η βίλα Καζούλη, έδρα σήμερα του Πράσινου Ταμείου, πρόκειται να υποβληθεί σε ριζικό «λίφτινγκ», καθώς έχουν περάσει 25 χρόνια από την τελευταία της ανακαίνιση και, όπως είναι επόμενο, εμφανίζει αρκετά προβλήματα που πρέπει να επιδιορθωθούν.
Η περιπέτεια
Πριν από λίγο καιρό το υπουργείο Περιβάλλοντος προκήρυξε διαγωνισμό με σκοπό να καταρτιστούν οι απαραίτητες μελέτες. Η τεχνική έκθεση της μελέτης μάς θυμίζει την ενδιαφέρουσα ιστορία του κτιρίου: χτισμένη τη δεκαετία του 1890 από τον Νικόλαο Καζούλη, μεγαλέμπορο από την Αλεξάνδρεια, σαν θερινή κατοικία, η βίλα υπήρξε κατά τον Μεσοπόλεμο το εφαλτήριο του αρχαιολάτρη Παναγιώτη Αριστόφρονος, που ως σύζυγος της Ιωάννας Καζούλη φιλοδόξησε να δημιουργήσει στη βίλα ένα κέντρο φιλοσοφικών διαλόγων και συνευρέσεων, αλλά και την έδρα του πολύ σημαντικού του αρχείου.
Οπως μας υπενθυμίζει η μελέτη, η βίλα στα χρόνια 1940-1944 χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς ως φρουραρχείο. Η προσωπική βιβλιοθήκη του Παναγιώτη Αριστόφρονος, εξαιτίας του μεγέθους της, μεταφέρεται στο πρώτο υπόγειο και καταγράφεται, ενώ ο ίδιος πεθαίνει γύρω στα 1942 και όλη η περιουσία περνάει στα χέρια της Ιωάννας Καζούλη, η οποία ζει πια μόνιμα στην Αλεξάνδρεια. Μεταξύ 1945 και 1949 η βίλα γίνεται φρουραρχείο του ΕΛΑΣ και χάνονται τα ίχνη της βιβλιοθήκης και των επίπλων της.
Εχουν περάσει 25 χρόνια από την τελευταία συντήρηση του ιστορικού κτιρίου της Κηφισιάς – Η σύνδεση με το παρακείμενο νοσοκομείο ΚΑΤ.
Το 1949 το κτήμα και η βίλα περιέρχονται στο Δημόσιο, το οποίο στεγάζει εκεί το πρώτο Κέντρο Αποκαταστάσεως Τραυματιών (ΚΑΤ), ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα χρησιμοποιήθηκε για την περίθαλψη των σεισμοπαθών των Ιονίων νήσων (1953). Το 1958 πεθαίνει η Ιωάννα Καζούλη στην Αλεξάνδρεια και η βίλα κληροδοτείται σε κληρονόμους που ποτέ δεν θέλησαν την αποκατάστασή της. Στις 20 Αυγούστου 1964 αγοράστηκε σε μειοδοτικό διαγωνισμό από το ΙΚΑ – χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο το 1976 και το 1982 από το ΥΠΕΧΩΔΕ, ενώ ο περιβάλλων χώρος χαρακτηρίστηκε ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους το 1979 από το υπουργείο Πολιτισμού.
Με τα χρόνια η βίλα εγκαταλείπεται και μετατρέπεται σε έρμαιο των καιρικών συνθηκών και των βανδάλων. Τον Ιούλιο του 1995 η βίλα και ο περιβάλλων χώρος της αγοράστηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ για την εγκατάσταση του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (απορροφήθηκε πολύ αργότερα από τον ΟΦΥΠΕΚΑ) και ξεκινάει η πρώτη μεγάλη ανακαίνιση του κτιρίου, που ολοκληρώνεται περίπου το 2000. Μάλιστα οι χαρακτηριστικοί λέοντες, έπειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα ερευνών, εντοπίζονται σε αποθήκη του ΙΚΑ και επανατοποθετούνται στη θέση τους. Από το 2014 στεγάζει το Πράσινο Ταμείο.
Η «σμίκρυνση»
Οσον αφορά το ακίνητο, η βίλα Καζούλη αρχικά βρισκόταν σε οικόπεδο 47,7 στρεμμάτων, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου διατέθηκε για την κατασκευή του ΚΑΤ. Σήμερα το οικόπεδό της καταλαμβάνει έκταση 7,2 στρεμμάτων, ενώ το κτίριο της βίλας με τον χαρακτηριστικό τρούλο περίπου 2.200 τ.μ.
Η μελέτη αφορά ένα πολυσύνθετο έργο. Από τη μια καλείται να προτείνει λύσεις για την καλύτερη θερμομόνωση και ηχομόνωση του κτιρίου (δεν είναι εύκολο να εργάζεσαι… με ανοιχτά παράθυρα επί της λεωφόρου Κηφισίας). Καλείται επίσης να αντιμετωπίσει θέματα υγρασίας που έχουν με τα χρόνια παρουσιαστεί, αλλά και να περιλάβει τη συντήρηση του ζωγραφικού διακόσμου της βίλας.
Επίσης, θα περιλαμβάνει και τον έλεγχο της στατικής επάρκειας του κτιρίου, καθώς και φυτοτεχνική μελέτη. Στόχος, πέρα από τη συντήρηση, είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας του κτιρίου στον χρόνο, γι’ αυτό και θα διερευνηθεί η δυνατότητα αναβάθμισής του σε κατηγορία LEED. Οι μελέτες θα αποτελέσουν τη βάση προκήρυξης διαγωνισμού για την ανακαίνιση του κτιρίου.
