Πόσο ταιριάζει η δημιουργία μεγάλων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων σε νησιά όπως η Σέριφος, που έχουν χαρακτηριστεί ολόκληρα ως τοπία ιδιαιτέρου κάλλους; Τον προβληματισμό αυτόν θέτει για πρώτη φορά σε αδειοδοτική διαδικασία η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, απορρίπτοντας το αίτημα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μονάδας στο εν λόγω νησί. Στην απόρριψη συνηγόρησε και το θέμα της υδροδότησης της μονάδας, αλλά και της κατασκευής πλήθους κολυμβητικών δεξαμενών, σε ένα νησί όπου κάθε πισίνα (υποτίθεται ότι) πρέπει να έχει έγκριση από το υπουργείο Αιγαίου με βάση τεκμηρίωση της αναγκαιότητάς της.
Στην απόφαση να μην εγκριθεί η περιβαλλοντική άδεια συνηγόρησε και το θέμα της υδροδότησης της επένδυσης και της κατασκευής πλήθους κολυμβητικών δεξαμενών.
Η υπόθεση αφορά την ανέγερση υπόσκαφου ξενοδοχείου 4 αστέρων (93 κλινών) της εταιρείας Serifos Village IKE στη θέση Γάνεμα. Το συγκρότημα επρόκειτο να χτιστεί σε έκταση 20 στρεμμάτων, ολόκληρη μέσα στα όρια της περιοχής Natura 2000 και εντός της ζώνης οικιστικού ελέγχου (ΖΟΕ) του νησιού. Σύμφωνα με το σχέδιο, η μονάδα θα περιελάμβανε ένα κεντρικό κτίριο με βοηθητικούς χώρους και κοινόχρηστη πισίνα 125 τ.μ., δέκα υπόσκαφα κτίρια με ιδιωτικές πισίνες σε διαφορετικά επίπεδα και ένα «κελί» ως belvedere (συνολική δόμηση περίπου 1.500 τ.μ.). Η ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου σχεδίου είναι ότι αφορούσε περιοχή με πολύ μεγάλες κλίσεις (35%-42%) και για τον λόγο αυτόν είχε προβλέψει την κατασκευή επίγειου τελεφερίκ με διαδρομή 80 μέτρων, προκειμένου να καλύψει την υψομετρική διαφορά 30 μέτρων από το κατώτερο στο ανώτερο σημείο της πλαγιάς.
Ο διχασμός
Το αίτημα του επενδυτή για έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μονάδας δίχασε τις δημόσιες υπηρεσίες. Κάποιες, όπως η Διεύθυνση Υδάτων, η Εφορεία Αρχαιοτήτων και ο ΟΦΥΠΕΚΑ, γνωμοδότησαν θετικά υπό κάποιες προϋποθέσεις. Αρνητικά γνωμοδότησε η Περιφερειακή Διεύθυνση Τουρισμού Κυκλάδων, η Διεύθυνση Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ και το Περιφερειακό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ).
Ποιες ήταν οι αντιρρήσεις που οδήγησαν τελικά στην απόρριψη της μελέτης; Η Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Κυκλάδων φαίνεται ότι «σκάλωσε» στο θέμα του τελεφερίκ, καθώς ανέφερε ότι η νομοθεσία δεν το περιλαμβάνει στις κατασκευές που επιτρέπονται στα ξενοδοχεία. Το υπουργείο Περιβάλλοντος επεσήμανε ότι με την ανέγερση της συγκεκριμένης μονάδας θα διπλασιαστεί η έκταση που καλύπτουν ξενοδοχεία μέσα στην προστατευόμενη περιοχή. «Η ανάπτυξη του έργου σχετίζεται με την αλλαγή της χρήσης γης, αλλά και την περαιτέρω κρασπεδοποίηση της περιοχής, η οποία σταδιακά υποβαθμίζει τη συνεκτικότητά του στην περιοχή», αναφέρει. «Η κατασκευή των κτιριακών έργων θα αλλοιώσει τη φυσική κατάσταση του οικοτόπου επί του οποίου αναπτύσσεται, καθώς απαιτεί εκχέρσωση και διαμόρφωση του εδάφους», αναφέρει η υπηρεσία, σημειώνοντας ότι αυτό θα καταστήσει την περιοχή ευάλωτη και σε διάβρωση και κατολισθήσεις.
Πού στάθηκε η επιτροπή
Η μελέτη του έργου με όλες τις γνωμοδοτήσεις κατέληξε στο ΠΕΣΠΑ Νοτίου Αιγαίου, το οποίο ομόφωνα γνωμοδότησε αρνητικά. Το συμβούλιο στάθηκε σε διάφορα ζητήματα. Ανάμεσα σε αυτά:
• Τα όσα ανέφερε η μελέτη για πρόσβαση στην εγκατάσταση μέσω αγροτικού δρόμου, ο οποίος δεν είναι «αναγνωρισμένος».
• Η απουσία επαρκούς τεκμηρίωσης στη μελέτη της δυνατότητας επαρκούς κάλυψης των υδρευτικών αναγκών της μονάδας. Στο πλαίσιο της αδειοδοτικής διαδικασίας ο Δήμος Σερίφου είπε ότι μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της μονάδας, αλλά ότι αντιμετωπίζει οξύ θέμα επάρκειας νερού τους καλοκαιρινούς μήνες (ο επενδυτής υπέβαλε αίτημα διάνοιξης μιας γεώτρησης). Από τα στοιχεία αυτά, παρατηρεί το ΠΕΣΠΑ, δεν προκύπτει κάλυψη των αναγκών για μία 15ετία, όσο θα είναι η διάρκεια ισχύος των περιβαλλοντικών όρων της μονάδας.
Το ΠΕΣΠΑ αναφέρει ότι κατά την εκτίμησή του «δεν τεκμηριώνεται επαρκής προστασία του περιβάλλοντος», σημειώνοντας ότι «η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης οφείλει να λαμβάνει υπόψη πλήρως τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην κλίμακα της περιοχής και του νησιού». Και καταλήγει στην απόρριψη της μελέτης «διότι δεν προκύπτει πλήρης κάλυψη των υδρευτικών αναγκών, υπάρχει αρνητική εισήγηση της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής και κατά κύριο λόγο αρνητική γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ».
Ακολούθησε η απόρριψη της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, στην ίδια βάση. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Αποκεντρωμένη αναφέρεται και στο προεδρικό διάταγμα προστασίας της Σερίφου, αλλά και στην κήρυξή της το 2000 ως τοπίου ιδιαιτέρου κάλλους «με σκοπό την προστασία και την ανάδειξη του φυσικού, ιστορικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς». Με τον τρόπο αυτόν η διοίκηση έκρινε ότι η κλίμακα του έργου δεν είναι συμβατή με το εύθραυστο περιβάλλον του νησιού, μια ιδιαίτερα σημαντική τοποθέτηση σε μια περίοδο που στις Κυκλάδες υποβάλλεται προς αδειοδότηση το ένα επενδυτικό σχέδιο μετά το άλλο.
Να σημειωθεί, πάντως, ότι η απόρριψη της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν σημαίνει απαραιτήτως τη λήξη αυτής της υπόθεσης. Σε πρώτο επίπεδο, η εταιρεία δικαιούται να προσφύγει έναντι του υπουργού Περιβάλλοντος και ακολούθως στο ΣτΕ. Κατά δεύτερον, μπορεί να τροποποιήσει τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και να την επανυποβάλλει για αδειοδότηση.
