Πρώτα μίλησε το Βατικανό. Εξέδωσε την Τρίτη ένα εγκώμιο υπεράσπισης του θεσμού της μονογαμίας. Και λίγες ώρες αργότερα, στην Αθήνα, στο πρώην Hilton που πλέον ονομάζεται Ilisian, το ίδιο θέμα έμπαινε ως ντιμπέιτ στο τραπέζι του νέου ιδιωτικού κλαμπ «House of NYNN».
Πρώτα, ο Πάπας και μετά η υπουργός Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, θα υποστήριζαν μέσα στην ίδια ημέρα ότι, παρά τη χαλάρωση των στερεοτύπων, η μονογαμία δεν πρέπει να θεωρείται ακόμη ξεπερασμένη.
Στη 40σέλιδη εγκύκλιο που υπογράφει ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ με τίτλο «Μία Σάρκα. Μονογαμίας Εγκώμιο», ο καρδινάλιος Βίκτορ Μανουέλ Φερνάντες αναφέρει τρεις ανησυχίες της Καθολικής Εκκλησίας, που με αφορμή αυτές οδηγήθηκαν στη σύνταξη του συγκεκριμένου κειμένου. Πρώτον, το παγκόσμιο τεχνολογικό περιβάλλον ενθαρρύνει τα άτομα να φαντάζονται τους εαυτούς τους άνευ ορίων. Δεύτερον, η Εκκλησία αισθάνθηκε την ανάγκη να διορθώσει υποθέσεις που σχετίζονται με τις αφρικανικές κουλτούρες. Τρίτον, και σύμφωνα πάντα με το έγγραφο, στη Δύση ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι δημιουργούν «μη μονογαμικές ενώσεις».
Πράγματι, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Μάιο στη Μεγάλη Βρετανία, ένας στους τρεις συμμετέχοντες πιστεύει ότι η μονογαμία δεν είναι πλέον ρεαλιστική. Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε ένα μήνα αργότερα στις ΗΠΑ, 64% των ανδρών και 57% των γυναικών που συμμετείχαν δήλωσαν ότι η μονογαμία είναι «ξεπερασμένη, μη ρεαλιστική, ή εντελώς αδύνατη». Αλλά στην Ελλάδα, μια σχετική συζήτηση ήγειρε αυτήν την εβδομάδα έντονες αντιδράσεις.
Ο θόρυβος
Το αθηναϊκό ντιμπέιτ του «House of NYNN» –το οποίο λειτουργεί από τις αρχές Ιουλίου στον χώρο του ξενοδοχείου The Ilisian– είχε τίτλο «Είναι η μονογαμία αναχρονιστική το 2025;». Η εκδήλωση μπορεί να μην είχε προκαλέσει τόσες αναφορές στα media αν μία εκ των ομιλητών δεν ήταν η υπουργός Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής Δόμνα Μιχαηλίδου.
«Μετά τον γάμο ομοφύλων, έρχεται και η πολυγαμία!», έγραψαν ορισμένοι, κατηγορώντας την υπουργό και την κυβέρνηση για τον προοδευτισμό που σκοπεύει να επιβάλει στην ελληνική κοινωνία, καθώς είχε –λανθασμένα– κυκλοφορήσει πως η ίδια θα υποστήριζε στο πάνελ ότι ο θεσμός είναι πλέον παρωχημένος.
Οταν, πριν ακόμα γίνει το ντιμπέιτ, η κ. Μιχαηλίδου, με ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ξεκαθάρισε ότι θα μιλούσε υπέρ της μονογαμίας, τα πυρά ήρθαν από εκείνους που ισχυρίζονταν ότι προτάσσεται «ο έλεγχος των σωμάτων» και «αστυνομεύεται η επιθυμία».
Αντικείμενο σχολιασμού έγινε και ο χώρος της ιδιωτικής εκδήλωσης, την οποία μπορούσαν να παρακολουθήσουν μόνο μέλη του κλαμπ ή προσκεκλημένοι τους.
Νυν και αεί
Το ντιμπέιτ που έλαβε χώρα την Τρίτη, στο οποίο παρευρέθη η «Κ», μάλλον θα απογοήτευε τους περισσότερους με την κοινοτοπία του.
Το αμφιθέατρο με τα δερμάτινα καθίσματα στον επάνω όροφο του «House of NYNN» ήταν ασφυκτικά γεμάτο γύρω στις 8 το βράδυ, όταν η εκδήλωση αναμενόταν να ξεκινήσει. Αλλοι παρευρισκόμενοι βρήκαν θέση στις βελούδινες πολυθρόνες και στα λευκά καναπεδάκια που είχαν στηθεί στον προσεκτικά επιμελημένο χώρο. Κάποιοι έπιναν κρασί, άλλοι Απερολ σπριτζ. Ορισμένοι είχαν έρθει στο ντιμπέιτ με παρέα, άλλοι μόνοι τους, κι άλλοι, βλέποντας περίπου 130 άτομα διαφόρων ηλικιών να μαζεύονται στον χώρο, ξεμύτισαν από τη βιβλιοθήκη του ίδιου ορόφου, για να παρακολουθήσουν τη συζήτηση. Μετά την πάροδο του ακαδημαϊκού τετάρτου και την έλευση της υπουργού, το ντιμπέιτ μπορούσε επιτέλους να ξεκινήσει.
Αρχίσαμε με μια ψηφοφορία. Συμφωνούμε ή διαφωνούμε εμείς, το κοινό, με το ερώτημα: Σκανάροντας ένα QR Code, απαντήσαμε στην ερώτηση, καθείς από το κινητό του.
Υστερα ο συντονιστής του ντιμπέιτ, ο φοιτητής της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ Γιώργος Αραβώσης, εξήγησε τους κανόνες. Δέκα λεπτά για κάθε ομιλητή. Επειτα από κάθε εισήγηση, κάποιος άλλος ομιλητής έθετε μια ερώτηση, για την οποία ο προηγούμενος θα είχε δύο λεπτά στη διάθεσή του για να απαντήσει. Μετά, ερωτήσεις από το κοινό, τελικές τοποθετήσεις και επανάληψη της ψηφοφορίας.
Πρώτος ομιλητής της «κυβέρνησης» –δηλαδή υποστηρικτής της πρότασης του ντιμπέιτ βάσει της οποίας η μονογαμία είναι πλέον αναχρονιστική– ήταν ο κωμικός Γιάννης Σαρακατσάνης, ο μόνος εκ των τεσσάρων που απευθύνθηκε όρθιος στο κοινό.
Με μπρίο και χιούμορ, ο κ. Σαρακατσάνης αναρωτήθηκε γιατί θα πρέπει η σεξουαλική επαφή εκτός γάμου να θεωρείται απόδειξη της έλλειψης αγάπης προς την ή τον σύντροφο. Παρότι, όπως είπε, ο ίδιος βρίσκεται σε μονογαμική σχέση με τη σύζυγό του, διερωτήθηκε γιατί θα τον πείραζε αν εκείνη τον απατούσε. «Θέλω να είναι χαρούμενη, δεν πρέπει να χαρώ που πέρασε καλά;», αναρωτήθηκε για το υποθετικό ενδεχόμενο μιας τέτοιας συνεύρεσης. Πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια, συμπλήρωσε, το ήθος του «μοιράσματος» υπήρχε παντού.
Είναι μύθος, ανέφερε, ότι υπάρχει «το τέλειο», ένας άνθρωπος με τον οποίον ταιριάζουμε στα πάντα, τόσο πολύ που δεν θα μας ελκύσει ποτέ άλλος. Κατά τον ίδιο, κάθε ζευγάρι θα πρέπει να αποφασίζει τι λειτουργεί για τους ίδιους, χωρίς η μονογαμία να θεωρείται κανόνας.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, πολλές φορές το κοινό γέλασε. Αλλά το γέλιο τους έγινε έκπληξη μόλις άκουσαν τον πατέρα Βασίλειο Θερμό, και ψυχίατρο παιδιών και εφήβων, να θέτει ερώτηση στον κ. Σαρακατσάνη: «Συνδέσατε την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου με πειραματισμούς και εξερευνήσεις, αν σε μια τέτοια σχέση που σήμερα ονομάζεται απιστία, ο πειραματισμός περιλαμβάνει BDSM (σαδομαζοχιστικούς ρόλους) και κρέμασμα, αμφιβάλλω αν αυτό προβάλλει την ανάπτυξη του ανθρώπου», υπογράμμισε ο π. Βασίλειος.
Ο ίδιος τόνισε πως το επιχείρημα του ηθοποιού στηρίχθηκε στο ότι το εξωσυζυγικό σεξ δεν θα πρέπει να αποτελεί πρόβλημα. «Αλλά όλη η συζήτηση περί της κατάργησης της μονογαμίας δεν αφορά σεξουαλικές σχέσεις εκτός γάμου, αλλά πραγματικές σχέσεις, με πολλά επιχειρήματα υπέρ του polyamory».
Σειρά είχε η τοποθέτηση της Δόμνας Μιχαηλίδου. Πρώτα αναφέρθηκε στον σάλο που προκάλεσε η συμμετοχή της στο ντιμπέιτ και, χιουμοριστικά, στο ότι αισθάνεται άβολα να μιλάει ως «αντιπολίτευση» – «επειδή δεν έχω συνηθίσει να ακούω ορθολογικά πράγματα από την αντιπολίτευση».
Υστερα τόνισε: «Πιστεύω, προσωπικά, συλλογικά και θεσμικά, στη μονογαμία». «Δεν μιλάμε για εξαναγκασμό», δήλωσε, «αλλά για μια ισότιμη, εθελούσια συμφωνία δύο μερών». Αν η πολυγαμία, συμπλήρωσε, ήταν συνδεδεμένη με την αρχική φύση του ανθρώπου, τότε η μονογαμία είναι πρόοδος. «Το να γυρίσουμε σε πρωτόγονα ένστικτα είναι οπισθοδρόμηση».
Μιλώντας για τις οικογένειες, η υπουργός επισήμανε, 
μεταξύ άλλων, ότι βασικό χαρακτηριστικό της οικογένειας είναι η μοναδικότητα και η σταθερότητα: αυτό είναι το πλαίσιο που χρειάζονται τα παιδιά για να νιώθουν συναισθηματική ισορροπία και ασφάλεια. Οσο πιο πολλές οι μεταβλητές, τόσο περισσότερη ένταση δημιουργείται. «Η μονογαμία», υπογράμμισε, «είναι πρόοδος, μια δέσμευση ελεύθερης βούλησης, κι αυτή η δέσμευση είναι η επιτυχία του πολιτισμένου ανθρώπου».
Ακολούθησε ερώτηση στην υπουργό από την τέταρτη ομιλήτρια, τη δικηγόρο-διαμεσολαβήτρια Νανά Παπαδογεωργάκη, η οποία συνέκρινε το παράδειγμα ενός φαινομενικά μονογαμικού παντρεμένου ζευγαριού που όμως απιστεί, με αυτό ενός ζευγαριού που μπορεί να βρίσκεται σε ελεύθερη σχέση, χωρίς να τίθεται θέμα απιστίας.
«Αν κάποιος καταφέρει όλα αυτά που προανέφερα ως πλεονεκτήματα της μονογαμίας χωρίς να είναι μονογαμικός, πάω πάσο, αλλά θα είναι σίγουρα η εξαίρεση», απάντησε η κ. Μιχαηλίδου, υποστηρίζοντας ότι τα παιδιά δεν μπορούν να βρουν τη συναισθηματική σταθερότητα μιας μονογαμικής οικογένειας σε μια πολυγαμική.
Τον λόγο ύστερα πήρε η κ. Παπαδογεωργάκη, η οποία μίλησε για τους ανθρώπους που έχει δει στα δικαστήρια να αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον ως εχθρούς, παρότι κάποτε μπορεί να αγαπήθηκαν. «Είναι αυτό το μοντέλο που θέλουμε να περάσουμε στα παιδιά μας;» αναρωτήθηκε. Πλέον, οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν αλλάξει, αλλά τα ζευγάρια ακόμα καλούνται να πορευτούν μονογαμικά για 50-60 χρόνια. Μήπως αυτό είναι κάτι υπεράνθρωπο; Κι όμως, συμπλήρωσε, η 
κοινωνία επιμένει ότι σε αυτό το μοντέλο βρίσκεται η επιτυχία. Δεν είναι, κατά την ίδια, η μονογαμία το πρόβλημα, αλλά η μονοκουλτούρα της μονογαμίας. «Πολλοί υποστηρίζουν ότι η μονογαμία εγγυάται τη σταθερότητα, αλλά ο άνθρωπος έχει ανάγκη την ποικιλία – η αποκλειστικότητα είναι μορφή δέσμευσης, αλλά όχι η μόνη», είπε.
Ποιες όμως από αυτές τις επιλογές, ρώτησε η κ. Μιχαηλίδου, μπορεί να αντέξει ένα παιδί; «Δεν είμαι σίγουρη αν το μόνο που χρειάζεται ένα παιδί για να νιώσει αγάπη και σταθερότητα είναι ο έγγαμος βίος των γονιών του», απάντησε η κ. Παπαδογεωργάκη.
«Η απιστία υπήρχε πάντοτε – αυτό που είναι καινούργιο είναι η θεωρητικοποίηση της παράλληλης σχέσης», είπε ο π. Βασίλειος Θερμός στη δική του τοποθέτηση, τον οποίο άτυπα ανακήρυξαν διάφοροι παρευρισκόμενοι, μετά το πέρας του ντιμπέιτ, ως τον ανέλπιστα αγαπημένο τους ομιλητή. Κατά τον ίδιο, «οι διαπροσωπικές σχέσεις και δη οι ερωτικές, καλούνται να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ενοποίηση. Κι εδώ βρίσκεται η μεγαλύτερη ένστασή του όσον αφορά την, όπως τόνισε, «κατάργηση» της μονογαμίας. «Ανοίγεται κανείς σε πλάτος όταν κάποιες πλευρές του εαυτού του καλύπτονται από άλλους ανθρώπους, και η εξάπλωση σε πλάτος γίνεται δαπάνη της εμβάθυνσης».
Ο χαρακτήρας της εποχής μας, σημείωσε, είναι «ευδαιμονιστικός». Είναι εύκολο να αντισταθεί σήμερα κάποιος σε εθισμούς ρώτησε και μόνος του απάντησε «όχι, καθόλου, ειδικά σε σύγκριση με 200 χρόνια πριν». Η αντίσταση σε αυτούς όμως, είπε μεταξύ άλλων, είναι όρος επιβίωσης.
Αποτελέσματα
Το κοινό είχε πολλές ερωτήσεις, για όλους τους ομιλητές. Για το πρότυπο της γονεϊκότητας, το αν η πολυγαμία προστατεύει από την προδοσία και τη λύπη της απιστίας, ή αν η εξέλιξη της κοινωνίας σημαίνει όντως περισσότερη ελευθερία.
Μετά τις απαντήσεις και τις τελικές τοποθετήσεις των τεσσάρων ομιλητών, αποκαλύφθηκαν τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας. Πριν ξεκινήσει το ντιμπέιτ, το 48% των παρευρισκομένων είχε ψηφίσει υπέρ του ότι η μονογαμία είναι αναχρονιστική, και 52% κατά. Στο τέλος, όταν μικρό μέρος του κοινού είχε ήδη αποχωρήσει, τα αποτελέσματα ήταν ακριβώς αντίθετα – 48% υπέρ της μονογαμίας, 52% κατά. Σε αυτό το ντιμπέιτ κέρδισε η «κυβέρνηση».
