Η τεχνητή νοημοσύνη επιστρατεύεται για να παρακολουθεί την πορεία των φοιτητών στα μαθήματά τους, ώστε να τους «χτυπάει καμπανάκι» ότι μπορεί να καταλήξουν «αιώνιοι» και να διαγραφούν από το ΑΕΙ. Η Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ αποφάσισε να υιοθετήσει ένα σύστημα βασισμένο στην τεχνολογία, το οποίο θα προειδοποιεί τους φοιτητές της σχολής εάν, με βάση τον ρυθμό και το ποσοστό επιτυχίας στις εξετάσεις, κινδυνεύουν να ξεπεράσουν τον προβλεπόμενο χρόνο σπουδών. Το σύστημα θα συνδράμει στο έργο του τον ακαδημαϊκό σύμβουλο των φοιτητών.
Θέση-φάντασμα
Πρόκειται για θέση που θεσμοθετήθηκε από το 2011, με τον νόμο 4009. Τα ιδρύματα στις ιστοσελίδες τους παρουσιάζουν κατ’ έτος τη λίστα των ακαδημαϊκών συμβούλων κάθε προγράμματος σπουδών. Αλλά στην πράξη έως τώρα, στη συντριπτική πλειονότητα των πανεπιστημίων, ο θεσμός είναι ανενεργός. Ενδεικτικό ότι δύο καθηγητές από διαφορετικά ΑΕΙ, που παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα του τμήματός τους ως ακαδημαϊκοί σύμβουλοι, ερωτηθέντες σχετικά από την «Κ», αγνοούσαν ότι τους είχε ανατεθεί τέτοια ευθύνη.
«Θα ήταν μία απόφαση στα μέσα του καλοκαιριού, για την οποία δεν ενημερώθηκα», ανέφερε ένας εξ αυτών. Την ίδια στιγμή, βεβαίως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) οι οκτώ στους δέκα φοιτητές των ελληνικών πανεπιστημίων παίρνουν πτυχίο έχοντας ξεπεράσει την κανονική διάρκεια σπουδών. Συνολικά, οι Ελληνες φοιτητές χρειάζονται κατά μέσον όρο σχεδόν έξι χρόνια για να ολοκληρώσουν ένα τετραετές πρόγραμμα σπουδών.
Ειδικότερα, όπως ανέφερε στην «Κ» ο Παναγιώτης Τσανάκας, καθηγητής και κοσμήτωρ στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ, σύμφωνα με την απόφαση που έλαβε μέσα στην εβδομάδα η γενική συνέλευση της Σχολής, θα ενεργοποιηθεί ο θεσμός του ακαδημαϊκού συμβούλου καθηγητή, ο οποίος θα έχει υπό την εποπτεία του μικρό αριθμό από σπουδαστές που βρίσκονται στα κανονικά έτη φοίτησης. Στόχος είναι η αποτροπή του μελλοντικού φαινομένου των λιμναζόντων φοιτητών.
Ακαδημαϊκός σύμβουλος – Η πρόβλεψη θα γίνεται με μοντέλα ΑΙ, τα οποία θα εκπαιδευτούν με τα δεδομένα όσων σπούδασαν στη σχολή τα προηγούμενα 30 χρόνια. Επειτα αναλαμβάνει δράση και χτυπάει το πρώτο «καμπανάκι» ο ακαδημαϊκός σύμβουλος, ρόλος που θεσμοθετήθηκε το 2011.
Ενα από τα καθήκοντα του ακαδημαϊκού συμβούλου θα είναι να παίρνει αυτοματοποιημένες αναφορές για τους φοιτητές για τους οποίους προβλέπεται ότι θα καθυστερήσει σημαντικά η αποφοίτηση. Η πρόβλεψη θα γίνεται με μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, τα οποία θα εκπαιδευτούν με τα ανωνυμοποιημένα δεδομένα όσων διετέλεσαν φοιτητές της σχολής τα προηγούμενα 30 χρόνια.
«Με αυτόν τον μηχανισμό θα ενημερώνεται κάθε φοιτητής για την προοπτική της αποφοίτησής του, με βάση τα στοιχεία της πορείας του στα μαθήματα και σύμφωνα με τα αποτελέσματα των παλαιότερων ομολόγων του στην ίδια σχολή», εξηγεί ο κ. Τσανάκας. Δηλαδή, ο ακαδημαϊκός σύμβουλος θα ενημερώνει το σύστημα της τεχνητής νοημοσύνης με τα στοιχεία κάθε φοιτητή και αυτό θα δίνει μια πρόβλεψη για τον χρόνο ολοκλήρωσης των σπουδών. Για το σύστημα θα αξιοποιηθεί το ηλεκτρονικό φοιτητολόγιο της σχολής, πάνω στο οποίο θα «κουμπώσει» η συγκεκριμένη λειτουργία με κανόνες τεχνητής νοημοσύνης.
Εάν το σύστημα δίνει πρόβλεψη για ολοκλήρωση των σπουδών πέραν των επτά ετών, τότε θα ενημερώνεται ο καθηγητής-ακαδημαϊκός σύμβουλος, ο οποίος με τη σειρά του θα χτυπάει το πρώτο καμπανάκι στον φοιτητή. Και αυτό με δεδομένο ότι οι σχολές του ΕΜΠ είναι πενταετούς φοίτησης και το ν+3 (δηλαδή, ο ελάχιστος χρόνος σπουδών μαζί με ένα εύλογο περιθώριο τριών ετών) είναι οκτώ έτη. Εάν κάποιος φοιτητής ξεπεράσει την οκταετία, τότε θα περνάει στο καθεστώς του λιμνάζοντος και θα διαγράφεται. «Ευελπιστούμε ότι οι σχετικές προειδοποιήσεις θα είναι αρκετά τεκμηριωμένες για να προκαλέσουν την έγκαιρη αλλαγή συμπεριφοράς σε εκείνους τους φοιτητές που, από άγνοια, έχουν υποεκτιμήσει τις συνέπειες της ασυνεπούς τήρησης των ακαδημαϊκών υποχρεώσεων», τονίζει ο κ. Τσανάκας.
Ο ρυθμός αποφοίτησης
Το ΕΜΠ, πάντως, με βάση τα στοιχεία της ΕΘΑΑΕ, έχει ανάμεσα στα ελληνικά ΑΕΙ το τρίτο υψηλότερο ποσοστό φοιτητών που ολοκληρώνουν τις σπουδές τους μέσα στην κανονική διάρκεια σπουδών της σχολής τους: 32%, όπως και το Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Την πρώτη θέση καταλαμβάνει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (43%), και τη δεύτερη το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (34%).
Ο εθνικός μέσος όρος αποφοίτησης στην κανονική διάρκεια των σπουδών είναι 20%, δηλαδή ένας στους πέντε αποφοίτησε εντός του ελάχιστου χρόνου σπουδών. Δεκατρία από τα 22 ΑΕΙ έχουν ποσοστό αποφοίτων στην κανονική διάρκεια σπουδών πάνω από τον μέσο όρο.
Ο μέσος όρος για τη λήψη πτυχίου στην κανονική διάρκεια σπουδών θεωρείται από την ΕΘΑΑΕ «αρκετά χαμηλός και, σε συνδυασμό με τα στοιχεία για τον μέσο χρόνο λήψης πτυχίου ανεξάρτητα από τα χρόνια που χρειάστηκε ο φοιτητής, καταδεικνύει τη δυσκολία που έχουν οι Ελληνες φοιτητές να πάρουν το πτυχίο τους εντός της τυπικής διάρκειας των σπουδών τους», αναφέρεται στην ετήσια έκθεσή της.
Συγκεκριμένα, θεωρώντας ότι το 0 είναι η κανονική διάρκεια σπουδών μιας σχολής (δηλαδή τέσσερα, πέντε ή έξι χρόνια, ανάλογα με τη σχολή), ο εθνικός μέσος όρος λήψης πτυχίου βρίσκεται στο 0,5. Αυτό σημαίνει ότι οι φοιτητές μας χρειάζονται στον μέσο όρο σχεδόν έξι χρόνια για να ολοκληρώσουν ένα τετραετές πρόγραμμα σπουδών. Οι καλύτερες επιδόσεις, και κάτω από τον μέσο όρο, σημειώνονται από το Δημοκρίτειο Θράκης (0,25), το ΑΠΘ (0,37), το Αιγαίου (0,38) και το Μακεδονίας (0,38). Επιδόσεις αρκετά πάνω από τον αριθμητικό μέσο όρο του συνόλου των ΑΕΙ (0,5), που σημαίνει ότι οι φοιτητές καθυστερούν περισσότερο να πάρουν το πτυχίο τους, καταγράφονται στο Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (0,93), στο Διεθνές (0,69), στο Πελοποννήσου (0,67) και στο Ιόνιο (0,61).
Δύσκολη «αποστολή» – «Η αύξηση του αριθμού των εισακτέων καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο το έργο ενός πανεπιστημιακού, εάν θέλει να βοηθήσει όσους αργοπορούν στις σπουδές τους. Και πρωτίστως, πρέπει να ενδιαφερθούν οι ίδιοι», επισημαίνει ο Βασίλης Βερτουδάκης, αν. καθηγητής στη Φιλοσοφική ΕΚΠΑ.
Ο ακαδημαϊκός σύμβουλος έχει θεσμοθετηθεί από το 2011 για καθοδήγηση και ακαδημαϊκή υποστήριξη των φοιτητών. Ωστόσο, παρότι ορίζονται από τα ΑΕΙ ακαδημαϊκοί σύμβουλοι για κάθε πρόγραμμα σπουδών, ουσιαστικά ο θεσμός είτε δεν λειτουργεί είτε ο καθηγητής που αναλαμβάνει τη θέση δίνει βάρος στη βοήθεια των πρωτοετών φοιτητών, που εισάγονται σε ένα άγνωστο σε αυτούς –τελείως διαφορετικό από το σχολείο– ακαδημαϊκό περιβάλλον, καθώς και των φοιτητών με ειδικές ανάγκες.
«Στην Ελλάδα οι φοιτητές δεν είναι εξοικειωμένοι με τον θεσμό», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ», ο Νίκος Μαγγιώρος, αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Ανάπτυξης του ΑΠΘ. «Οι φοιτητές εάν έχουν κάποιο ζήτημα, ίσως με ένα μάθημα, απευθύνονται είτε στον καθηγητή του μαθήματος είτε προτιμούν έναν πανεπιστημιακό που τους αρέσει το μάθημα. Επίσης, εξαρτάται από το πόσο τακτικά παρακολουθούν οι φοιτητές τα μαθήματα», συμπληρώνει. Ωστόσο, μια επισήμανση της ΕΘΑΕΕ για τους λόγους της καθυστέρησης των σπουδών είναι η υπέρμετρη δυσκολία κάποιων μαθημάτων.
Ελλειμμα ενημέρωσης
«Προφανώς είναι και θέμα ενημέρωσης των φοιτητών για την ύπαρξη του ακαδημαϊκού συμβούλου, ο οποίος μπορεί να βοηθήσει κάποιον φοιτητή. Αλλά η αύξηση του αριθμού των εισακτέων, που προσαυξάνεται από τις μετεγγραφές, τις κατατακτήριες εξετάσεις και τους φοιτητές ειδικών κατηγοριών, καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο το έργο ενός πανεπιστημιακού, εάν θέλει να βοηθήσει τους φοιτητές που αργοπορούν στις σπουδές τους.
Και πρωτίστως, πρέπει να ενδιαφερθούν οι ίδιοι», τονίζει από την πλευρά του στην «Κ» ο Βασίλης Βερτουδάκης, αναπληρωτής καθηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ και ένας από τους ακαδημαϊκούς συμβούλους που έχει ορίσει για το τρέχον ακαδημαϊκό έτος το Τμήμα Φιλολογίας του ιδρύματος. «Και τι να τους πεις, ότι χρωστούν μαθήματα; Το γνωρίζουν. Το θέμα είναι να ενδιαφερθούν οι ίδιοι οι φοιτητές και να πουν εάν εργάζονται ή δυσκολεύονται στα μαθήματα», είναι μία συχνή επωδός των πανεπιστημιακών, που αποδίδουν την αδιαφορία στο χαμηλό επίπεδο των φοιτητών από την υποχρεωτική εκπαίδευση.
