Πάνω από το 50% των ατόμων που διαγνώσθηκαν το 2025 θετικοί στον ιό HIV έφτασαν στο σύστημα υγείας καθυστερημένα. Παρότι ο HIV σήμερα αντιμετωπίζεται ως χρόνια νόσος με αποτελεσματική θεραπεία, τα επιδημιολογικά δεδομένα στην Ελλάδα δείχνουν ότι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση παραμένουν κρίσιμες. Αυτό τονίζει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, ο οποίος με αφορμή την 1η Δεκεμβρίου – Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS παρουσίασε τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα σχετικά με τη νόσο.
Ειδικότερα, στην Ελλάδα, από την έναρξη της πανδημίας έως και τις 31 Οκτωβρίου 2025 έχουν διαγνωστεί και καταγραφεί 21.815 περιστατικά HIV λοίμωξης, εκ των οποίων τα 4.795 έχουν εκδηλώσει AIDS και τα 3.721 έχουν αποβιώσει. Εντός του 2025 έλαβαν αντιρετροϊκή αγωγή 11.549 άτομα με HIV λοίμωξη.
Οι νέες διαγνώσεις HIV (από την αρχή του έτους έως το τέλος Οκτωβρίου) κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά: 526 διαγνώσεις που αντιστοιχούν σε 5,1 ανά 100.000 πληθυσμού. Μεταξύ των περιστατικών που διαγνώστηκαν το 2025, συχνότερος τρόπος μόλυνσης είναι η σεξουαλική επαφή, κυρίως μεταξύ ανδρών (37,3%), ενώ για μεγάλο ποσοστό των νέων διαγνώσεων (35,7%) ο τρόπος μετάδοσης είναι ακαθόριστος, κάτι που δυσχεραίνει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων αναφορικά με τον τρόπο μετάδοσης. Το 52% των περιστατικών που καταγράφηκαν το πρώτο δεκάμηνο του 2025 διαγνώστηκε καθυστερημένα, με τα υψηλότερα ποσοστά καθυστερημένης διάγνωσης να καταγράφονται στις γυναίκες, στα ετεροφυλόφιλα άτομα, στα άτομα ηλικίας 50+ ετών και στα άτομα αλλοδαπής εθνικότητας.
Οι στόχοι
Ο ΕΟΔΥ αναφέρθηκε και στην πορεία της χώρας μας στην επίτευξη των στόχων 95-95-95 (διάγνωση – θεραπεία – ιική καταστολή) που έχει θέσει το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS (UNAIDS). Το 2024 η Ελλάδα ήταν κοντά στον πρώτο στόχο, αφού έχει διαγνωστεί το 91% των ατόμων που εκτιμάται ότι ζει με HIV στη χώρα. Σε ό,τι αφορά τον δεύτερο στόχο, το 73% των διαγνωσμένων λάμβανε θεραπεία το 2024, ενώ για τον τρίτο στόχο, το 94% των ατόμων που λαμβάνουν είχε πετύχει πέρυσι ιική καταστολή.
Το πρόβλημα της καθυστερημένης διάγνωσης δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά όλη την Ευρώπη, με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) να κάνει λόγο «για μία κρυμμένη HIV κρίση της Ευρώπης». Σύμφωνα με έκθεση του ECDC και του περιφερειακού γραφείου του ΠΟΥ για την Ευρώπη, που δημοσιεύθηκε χθες για το AIDS στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στις υπόλοιπες χώρες που καλύπτει η ευρωπαϊκή περιοχή του ΠΟΥ, το 54% όλων των διαγνώσεων που το 2024 (48% στην Ε.Ε.) έγινε καθυστερημένα.
Συνολικά διαγνώσθηκαν πέρυσι 105.922 λοιμώξεις HIV (24.164 μόνο στην Ευρωπαϊκή Ενωση και σε Νορβηγία, Λιχτενστάιν και Ισλανδία). «Ενώ οι συνολικοί αναφερόμενοι αριθμοί δείχνουν μικρή μείωση σε σύγκριση με το 2023, τα διαθέσιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν κενά στον έλεγχο και στη διάγνωση. Το υψηλό ποσοστό καθυστερημένων διαγνώσεων σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν διάγνωση σε σωτήρια αντιρετροϊκή θεραπεία και υγειονομική περίθαλψη αρκετά νωρίς, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης AIDS, τον κίνδυνο θανάτου και την περαιτέρω μετάδοση του HIV», αναφέρεται στην έκθεση.
«Πρέπει επειγόντως να καινοτομήσουμε στις στρατηγικές μας για τις εξετάσεις και στους αυτοελέγχους σε επίπεδο κοινότητας και να διασφαλίσουμε την ταχεία σύνδεση με την περίθαλψη. Μπορούμε να τερματίσουμε το AIDS μόνο εάν οι άνθρωποι γνωρίζουν την κατάστασή τους», σχολιάζει η διευθύντρια του ECDC, δρ Πάμελα Ρέντι-Βάγκνερ.
Ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη, δρ Χανς Χένρι Π. Κλούγκε, δήλωσε ότι «δεν κάνουμε αρκετά για να άρουμε τον στιγματισμό και τις διακρίσεις που εμποδίζουν τους ανθρώπους να αναζητήσουν ένα απλό τεστ. Η έγκαιρη διάγνωση δεν είναι προνόμιο, αλλά μια πύλη για μια μακρά, υγιής ζωή και το “κλειδί” για την καταπολέμηση του HIV εν τη γενέσει του».
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, ο ΕΟΔΥ έως και την 1η Δεκεμβρίου οργανώνει δράσεις ενημέρωσης, καθώς και προληπτικού ελέγχου του κοινού πλατείες και κεντρικά σημεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λάρισα.
Οι αριθμοί
11.549 άτομα με λοίμωξη HIV έλαβαν αντιρετροϊκή αγωγή μέσα στο 2025.
526 διαγνώσεις με HIV έγιναν από την αρχή του 2025 έως τις 31 Οκτωβρίου.
37,3% των νέων διαγνώσεων προήλθαν από σεξουαλική επαφή μεταξύ
ανδρών.
35,7% των νέων διαγνώσεων προήλθαν από ακαθόριστο τρόπο μετάδοσης.
52% των περιστατικών που καταγράφηκαν το πρώτο δεκάμηνο του 2025, διαγνώστηκαν καθυστερημένα.
