Αναστάτωση έχει προκαλέσει στους συλλόγους ασθενών με παθήσεις των οποίων η αντιμετώπιση απαιτεί τακτικές μεταγγίσεις αίματος η έντονη συζήτηση που έχει ανοίξει το τελευταίο διάστημα για ένα νέο πλαίσιο συλλογής πλάσματος στην Ελλάδα, με τη συμβολή και του ιδιωτικού τομέα. Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος εντός της εβδομάδας δημοσίευσε ένα κείμενο με τις προτάσεις του για τα φάρμακα από πλάσμα, ενώ, όπως αναφέρει σύλλογος που αντιδρά στην αλλαγή του πλαισίου, ο υπουργός Υγείας Αδωνις Γεωργιάδης έχει δηλώσει στην Ενωση Φαρμακοβιομηχανιών Πρωτεϊνών Πλάσματος πρόθεση αλλαγής της νομοθεσίας. Υπενθυμίζεται ότι σχετική προσπάθεια είχε γίνει από το υπουργείο την άνοιξη του 2024.
Oπως αναφερόταν στο κείμενο του ΣΦΕΕ, το πλάσμα αίματος αποτελεί την αναντικατάστατη πρώτη ύλη για την παραγωγή φαρμάκων για χιλιάδες ασθενείς με σπάνια, χρόνια και απειλητικά για τη ζωή νοσήματα, όπως ανοσολογικές διαταραχές, αιμορροφιλία και νευρολογικές παθήσεις. Η ζήτηση για θεραπείες από πλάσμα αυξάνεται διεθνώς, ενώ η παραγωγή τους μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με συλλογή ανθρώπινου πλάσματος, καθώς αυτό δεν μπορεί να παραχθεί τεχνητά σε συνθήκες εργαστηρίου.
«Η Ελλάδα χρειάζεται ένα μοντέρνο, αποτελεσματικό και ευρωπαϊκά εναρμονισμένο πλαίσιο πλάσματος, ώστε οι περισσότεροι από 21.000 Ελληνες ασθενείς με χρόνιες και σπάνιες παθήσεις να έχουν σταθερή, ασφαλή και ισότιμη πρόσβαση σε κρίσιμες θεραπείες», σημειώνεται και επισημαίνεται ότι «η Ελλάδα εμφανίζει χαμηλότερη κατά κεφαλήν κατανάλωση γ-σφαιρινών σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η συλλογή πλάσματος στην Ελλάδα για παραγωγή φαρμάκων είναι μηδενική, δεν υπάρχει ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για συστηματική συλλογή πλάσματος, δημόσια ή ιδιωτική, και αυτό οδηγεί σε εξάρτηση από εισαγωγές, με πιθανά προβλήματα διαθεσιμότητας και κόστους στο μέλλον».
Ο ΣΦΕΕ προτείνει, μεταξύ άλλων, την αξιολόγηση των πραγματικών αναγκών στην Ελλάδα, καθώς και τη θέσπιση σύγχρονων πολιτικών που θα ενθαρρύνουν τις δωρεές πλάσματος μέσω πλασμαφαίρεσης, θα επιτρέπουν τη σύμπραξη δημόσιου – ιδιωτικού τομέα για την παραγωγή παραγώγων αίματος και θα προσελκύουν επενδύσεις σχετιζόμενες με τη δημιουργία κέντρων συλλογής πλάσματος.
Η Ελληνική Ομοσπονδία Θαλασσαιμίας χαρακτηρίζει αυτές τις προτάσεις «επικίνδυνες για την επάρκεια και την ασφάλεια του αίματος και των παραγώγων του στη χώρα». Οπως επισημαίνει, «σε μια χώρα που συλλέγει από εθελοντές αιμοδότες περισσότερα από 120.000 λίτρα πλάσματος ετησίως, που το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας πουλάει σε εταιρείες έναντι 3,5 εκατ. ευρώ περίπου 65.000 λίτρα πλάσματος (Οκτώβριος 2025), δεν πρέπει να λέγεται ότι υπάρχει αδυναμία συλλογής πλάσματος, αλλά να ζητείται η αξιοποίησή του για παραγωγή φαρμάκων». Σύμφωνα με την ομοσπονδία, οι προτάσεις για πολιτικές που θα ενθαρρύνουν τις δωρεές πλάσματος μέσω πλασματαφαίρεσης και θα προσελκύσουν επενδύσεις σχετιζόμενες με τη δημιουργία κέντρων συλλογής πλάσματος θέτουν σε κίνδυνο την επάρκεια αίματος και των παραγώγων στη χώρα μας. «Στην Ελλάδα, που πάνω από το 69% του συλλεγόμενου αίματος γίνεται από εθελοντές αιμοδότες και το 31% από το συγγενικό περιβάλλον, είναι τρομακτικό να μιλάμε για ιδιωτικά κέντρα συλλογής πλάσματος που θα “ενθαρρύνουν” με οποιονδήποτε τρόπο τους δότες.
Μιλάμε για περαιτέρω μείωση των εθελοντών αιμοδοτών και συνεπώς την κατάργηση της εθελοντικής, μη αμειβόμενης και μη ανταποδοτικής αιμοδοσίας», τονίζει. Και υποστηρίζει ότι η συλλογή πλάσματος από τον ιδιωτικό τομέα δεν συνεπάγεται επάρκεια φαρμάκων από πλάσμα, καθώς αυτά μπορούν να διοχετευθούν σε αγορές που συμφέρουν εμπορικά τη φαρμακοβιομηχανία, με αποτέλεσμα οι ανάγκες των ασθενών στην Ελλάδα να παραμένουν ακάλυπτες.
Για προσπάθεια εμπορευματοποίησης του ανθρώπινου αίματος και των παραγώγων του κάνουν λόγο ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο – ΠΑΣΠΑΜΑ και ο Πανελλήνιος Σύλλογος Ασθενών με Ανοσοανεπάρκειες «Γαληνός».
Οπως επισημαίνουν σε κοινή ανακοίνωσή τους, «η αιμοδοσία είναι πράξη αλτρουισμού και κοινωνικής αλληλεγγύης, που οφείλει να παραμείνει εθελοντική και δωρεάν. (…) Κάθε προσπάθεια εισαγωγής οικονομικών κινήτρων με την υιοθέτηση πρακτικών –όπως αποζημίωση για καύσιμα, βιολογική καταπόνηση, απώλεια χρόνου ή άλλες παροχές– αλλοιώνει τον εθελοντικό χαρακτήρα της δωρεάς, θέτει σοβαρά ζητήματα ασφάλειας, ενώ υπονομεύει τη δημόσια εμπιστοσύνη, χωρίς να μπορεί να εξασφαλίσει την επάρκεια των προϊόντων πλάσματος για τους Ελληνες ασθενείς».
Οι σύλλογοι καλούν την πολιτεία να διαφυλάξει τον δημόσιο και εθελοντικό χαρακτήρα της αιμοδοσίας και να απορρίψει κάθε σχέδιο ιδιωτικοποίησης της συλλογής πλάσματος. Επίσης, ζητούν άμεση και ουσιαστική δημόσια διαβούλευση, με συμμετοχή μεταξύ άλλων των επιστημονικών οργάνων του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας και των συλλόγων ασθενών που επηρεάζονται άμεσα, σε κάθε στάδιο διαμόρφωσης πολιτικής για το αίμα και τα παράγωγά του.
Οι αριθμοί
600.000 μονάδες αίματος συλλέγονται κατά προσέγγιση ετησίως στην Ελλάδα.
69% του αίματος που συλλέγεται είναι από εθελοντές αιμοδότες.
31% προέρχεται από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον ασθενών.
100.000 μονάδες αίματος μεταγγίζονται ετησίως σε ασθενείς με μεσογειακή αναιμία και άλλες ασθένιες.
