«Είναι η πέμπτη και πιο σοβαρή πλημμύρα του Τσικνιά στα έξι χρόνια που είμαι πρόεδρος». Ο πρόεδρος της κοινότητας Καλλονής Λέσβου, Νίκος Χαλκιώτης, μιλά για τις τεράστιες ζημιές που προκάλεσε η υπερχείλιση του ποταμού σε σπίτια και επιχειρήσεις της περιοχής. Για τον ίδιο και τους υπόλοιπους κατοίκους αυτά τα φαινόμενα δεν είναι κάτι καινούργιο.
Οι πλημμύρες που προκαλεί ο Τσικνιάς είναι σταθερό θέμα στις εφημερίδες της Λέσβου εδώ και περισσότερα από 90 χρόνια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του meteo.gr, έως το πρωί της Τρίτης το ύψος βροχής στον Μανταμάδο έφτασε τα 113 χιλιοστά. Στη Στύψη έπεσαν 82 χιλιοστά και στην Αγία Παρασκευή 53 χιλιοστά. Ο όγκος νερού ήταν μεγάλος και για άλλη μια φορά το ποτάμι ξεχείλισε και προκάλεσε ζημιές κυρίως στα σημεία που βρίσκονται κοντά στη γέφυρα του δρόμου που ενώνει την Καλλονή με τη Μυτιλήνη και περνά πάνω από τον Τσικνιά.
«Το μέγεθος των ζημιών που προκλήθηκαν δεν μπορεί να υπολογιστεί. Την Τετάρτη θα έρθει κλιμάκιο της περιφέρειας για να ξεκινήσει η καταγραφή», λέει στην «Κ» ο κ. Χαλκιώτης και προσθέτει ότι τουλάχιστον δύο συνεργεία, ένα πρατήριο καυσίμων και μια επιχείρηση εμπορίας ξυλείας που βρίσκονται κοντά στην κοίτη του ποταμού στο ύψος της γέφυρας έχουν υποστεί μεγάλες καταστροφές.
Ο καθηγητής Φυσικής Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, Νίκος Ζούρος, εξηγεί στην «Κ» τους λόγους για τους οποίους ο Τσικνιάς «σπάει» και πλημμυρίζει το λεκανοπέδιο της Καλλονής. «Ο ποταμός έχει εκτεταμένη λεκάνη απορροής, τη μεγαλύτερη στο νησί. Βρίσκεται νότια του Λεπέτυμνου, του μεγαλύτερου βουνού της Λέσβου. Επειδή η περιοχή καλύπτεται από ηφαιστειακής προέλευσης πετρώματα, υπάρχει εύκολη διάβρωση με αποτέλεσμα να έχει μεγάλο φορτίο φερτών υλικών. Οταν η βροχόπτωση είναι ραγδαία, τα πλευρικά αναχώματα του ποταμού δεν αντέχουν με αποτέλεσμα να πλημμυρίζει η περιοχή της Σκάλας Καλλονής», εξηγεί.
Ο καθηγητής Ζούρος λέει ότι το νερό υπερκέρασε τη γέφυρα και, εκτός των άλλων, προκάλεσε μεγάλες ζημιές στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής. «Το κέντρο βρίσκεται δίπλα στις εκβολές του Τσικνιά. Πλημμύρισαν τα υπόγεια, τα οποία είναι αποθηκευτικοί χώροι για τον εξοπλισμό και το έντυπο υλικό που χρησιμοποιούμε όταν μας επισκέπτονται σχολεία και πανεπιστήμια. Οι ζημιές είναι μεγάλες».
Οσα περιγράφουν σήμερα οι κάτοικοι της Λέσβου έχουν γραφτεί πολλές φορές στο παρελθόν από τον τοπικό Τύπο.
Στην πλημμύρα του 1931, τα νερά κατέκλυσαν σπίτια, υπόγεια και αποθήκες, παρασύροντας λάδια, κάρβουνα, καφέδες, ζάχαρη, κρασιά και την περιουσία πολλών κατοίκων. Στην Καλλονή καταστράφηκαν επτά σπίτια, ενώ οι γύρω περιοχές Τζουμαϊλή (Αρίσβη), Κεράμι, Αργιανά, Παπιανά, Σκάλα Καλλονής και Σουμούρια υπέστησαν επίσης σοβαρές ζημιές. «Οι φτωχοί πρόσφυγες εκινδύνευσαν να πνιγούν μέσα στα σπίτια τους απ’ τα οποία τους έβγαζαν με δεμένα σχοινιά», έγραψε η εφημερίδα «Ταχυδρόμος» για τους κατοίκους των Σουμουριών.
Την κατάσταση επιδείνωσε η καταστροφή της γέφυρας του Τσικνιά, με τον συντάκτη του «Ταχυδρόμου» να «κατακευραυνώνει» τον μηχανικό που τη σχεδίασε. «Φρίκη και απόγνωσις η οποία μετεβλήθη σε πανικόν, όταν οι κάτοικοι της κωμοπόλεώς μας είδαν, μετὰ την υπερεχείλησιν των υδάτων του κεντρικού ποταμού του διερχομένου εκ της αγοράς, να κατέρχονται από το μέρος τού αμαξιτού δρόμου και από τα γύρωθεν χωράφια και τα απειλητικά ρεύματα του ως μεγίστου Τσικνιά, τα οποία, περνώντας απ᾿ τη συνοικία ”Χάνια” ηνώθησαν με το κεντρικόν ποταμόν και έτσι με νέον όγκον και ορμήν επήρχονες προς κάθε διεύθυνσιν ενσπείροντα την καταστροφὴν και την ερήμωσιν», έγραψε και πρόσθεσε: «Ποιος ήταν ο μηχανικός που έφκιαξε το σχέδιό της και πού βασίσθη για να τροποποιήσει τούτο; Γιατί από 12 καμάρες που ήταν να γίνουν έφτιαξαν μόνον 9 από 12 μέτρα μήκος την κάθε μία. Εκτός αυτού χαμήλωσαν και τη βάση του δρόμου του γεφυριού και εστένεψαν το πλάτος του έτσι που να μην μπορούν να περάσουν δυο οχήματα μαζί».
Το 1953, οι υπερχειλίσεις του Τσικνιά κατέστρεψαν τις καλλιέργειες πατάτας προκαλώντας ζημιές άνω των 2 δισ. δραχμών. Οι κάτοικοι ζήτησαν τη διευθέτηση της κοίτης των χειμάρρων για να προληφθούν μελλοντικές καταστροφές. Το 1963, η γέφυρα του ποταμού κοντά στην Αρίσβη υπέστη καθίζηση και η συγκοινωνία με το βόρειο τμήμα του νησιού διακόπηκε.
Ο αντιδήμαρχος Δυτικής Λέσβου, Ιορδάνης Ιορδάνου λέει στην «Κ» ότι αυτή την περίοδο εκπονείται μεγάλη μελέτη για αντιπλημμυρικά έργα. «Αυτή η μελέτη θα μας δείξει γιατί υπάρχουν πλημμυρικά φαινόμενα στον Τσικνιά και στην πεδιάδα της Καλλονής», τονίζει.
