Σύμφωνα με την τέταρτη έκθεση του Παρατηρητηρίου για τη Βία κατά των Γυναικών στην Κρήτη, τα καταγεγραμμένα περιστατικά βίας το 2024 στο νησί ανήλθαν σε 1.151, ενώ ήδη φέτος έχουν φθάσει στα 1.568. Το Ηράκλειο εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό καταγγελιών, με 47%, με τα Χανιά να ακολουθούν με 30%. Χωρίς να γνωρίζουμε ακριβή νούμερα, προβληματισμό προκαλούν στους γνωρίζοντες στην Κρήτη και οι καταγγελίες σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας, ιδίως τους θερινούς μήνες στους κλάδους της φιλοξενίας και της εστίασης.
Ξενοδοχεία στο Ηράκλειο συμμετέχουν στο πρόγραμμα φιλοξενίας, παρέχοντας στέγη για τρεις ημέρες σε θύματα έμφυλης βίας τα οποία προχωρούν σε καταγγελία στις Αρχές και δεν έχουν πού να μείνουν.
Το τελευταίο διάστημα, πάντως, άνθρωποι από διαφορετικές περιοχές του νησιού και διαφορετικούς χώρους έχουν πει «ώς εδώ» ενώνοντας δυνάμεις ώστε η εικόνα της Κρήτης να αλλάξει. Ενα παράδειγμα: η Ενωση Ξενοδοχείων Ηρακλείου συμμετέχει στο πρόγραμμα φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών. «Εχουμε φιλοξενήσει πάρα πολλές Ελληνίδες αλλά και αλλοδαπές κοπέλες που έχουν πέσει θύματα και δεν ήξεραν πού να μείνουν το βράδυ μετά την καταγγελία», λέει η Νάντια Ταμιωλάκη, αντιπρόεδρος της Ενωσης.
«Ειδοποιούμαστε είτε από το Κέντρο Κακοποιημένων Γυναικών είτε απευθείας από την Αστυνομία και αναλαμβάνουμε να φιλοξενήσουμε τα θύματα μέχρι τρεις ημέρες σε κάποιο ξενοδοχείο των μελών μας. Βρίσκουμε ποιος έχει κενό και το κανονίζουμε, φυσικά με άκρα μυστικότητα. Δίνουμε ρητές εντολές στην υποδοχή τι να κάνουν αν κάποιος τις αναζητήσει». Το 2024 υπήρξαν 12 περιπτώσεις συνολικά, ενώ φέτος πέντε. «Τον χειμώνα είναι πιο δύσκολο να βρεθεί στέγη γιατί οι μονάδες μας είναι εποχικές. Γι’ αυτό θεωρούμε ότι και τα Airbnb πρέπει να συμμετέχουν».
Δεν είναι η μόνη πρωτοβουλία στην Κρήτη που έχει αναπτυχθεί χαμηλοφώνως τελευταία γύρω από το θέμα. Το έργο «Οι γυναίκες λένε Οχι στη βία» που υλοποιείται από τον Σύνδεσμο Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και νομού Ηρακλείου, σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Immortalising, έχει στόχο την υποστήριξη γυναικών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, όπως γυναίκες σε συνθήκες αστεγίας ή θύματα εμπορίας ανθρώπων. «Ψάχναμε να βρούμε τρόπο να έχουν πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες για τα θέματά τους με απλά λόγια. Είδαμε ότι χρειάζεται να φύγουμε από το πλαίσιο των οργανωμένων εκδηλώσεων ενημέρωσης και να κατέβουμε στις γειτονιές, εκεί όπου πίνουν καφέ.
Στον νομό Ηρακλείου έχουν τοποθετηθεί σε κομβικά σημεία QR codes και αυτοκόλλητα με κρίσιμες πληροφορίες και έχει δημιουργηθεί ένα δίκτυο από επιχειρήσεις που προσφέρουν καταφύγιο
Να πάμε εμείς στις γυναίκες και όχι να τις προσκαλέσουμε», λέει στην «Κ» ο συντονιστής έργων του συνδέσμου Νικόλας Σπετσίδης. Κάπως έτσι ήρθε η ιδέα της τοποθέτησης σε κομβικά σημεία QR codes και αυτοκόλλητων με κρίσιμες πληροφορίες, όπως τηλέφωνα της γραμμής SOS και υπηρεσιών στήριξης. «Παράλληλα έχουμε προσδιορίσει σειρά “ασφαλών σημείων” στις οποίες οι γυναίκες μπορούν να βρουν καταφύγιο, κάποιον να τις ακούσει και να τις προστατεύσει».
Ηδη, όπως λέει ο κ. Σπετσίδης, 20 μικρές επιχειρήσεις του νομού Ηρακλείου έχουν ανταποκριθεί και έχουν χαρακτηριστεί «ασφαλές σημείο» για γυναίκες σε κίνδυνο. Πολλές είναι επιχειρήσεις ομορφιάς, κομμωτήρια, νυχάδικα. Το προσωπικό έχει εκπαιδευτεί στην πρώτη επαφή με γυναίκες που έχουν υποστεί βία και στην ορθή παραπομπή τους στους αρμόδιους φορείς. «Καμιά φορά δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Χρειάζεται απλώς ένα “σκάναρε αυτό το QR code και δεν χρειάζεται να πούμε τίποτε άλλο”».
Η Νατάσα Γρηγοράκη και η Ερη Παυλάκη έχουν ιδρύσει τον οργανισμό Women Do Business. Αφού είδαν τα δύσκολα προσπαθώντας να δημιουργήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις, αποφάσισαν να φτιάξουν ένα φορέα που θα προωθεί τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, αρχής γενομένης από τον τόπο τους, το Ηράκλειο Κρήτης. Σήμερα, σε συνεργασία με το σωματείο ΜΚΟ γυναικών «Ιριδα», υλοποιούν το έργο «Ασφαλείς χώροι εργασίας», εκπαιδεύοντας επαγγελματίες HR ώστε να αναγνωρίζουν σημάδια έμφυλης βίας, να παρέχουν υποστήριξη σε θύματα έμφυλης βίας στον εργασιακό χώρο και να εφαρμόζουν πρακτικές πρόληψης.
«Είδαμε ότι οι νέες μεγάλες εταιρείες γνωρίζουν τις νέες στρατηγικές και πολιτικές που πρέπει να εφαρμόσουν και είναι ευαισθητοποιημένες, αλλά δεν γνωρίζουν πώς να τις εφαρμόσουν», λέει η κ. Γρηγοράκη στην «Κ». «Αντίθετα, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις η ευαισθητοποίηση γύρω από αυτά τα θέματα είναι λιγότερη». Κι όμως όπως λέει, το θέμα της παρενόχλησης στον χώρο εργασίας είναι καθημερινό – με πολλά κρούσματα στον χώρο των ξενοδοχείων και του τουρισμού. «Αλλά υπάρχει ακόμη το ταμπού να μη δημοσιοποιηθεί. Γυναίκες σ’ το λένε, αλλά δεν θέλουν να το καταγγείλουν. Και αυτό γιατί δεν έχουν οικονομική ανεξαρτησία».
Υλοποίηση 24 έργων
Τα προγράμματα «Οι γυναίκες λένε Οχι στη βία» και «Ασφαλείς χώροι εργασίας» είναι δύο από τα 24 έργα για την πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας και της βίας κατά των παιδιών που έχουν χρηματοδοτηθεί από τον Απρίλιο στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του προγράμματος PREVENT. Συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, μέσω του προγράμματος Citizens, Equality, Rights and Values (CERV), το Ιδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ, με συνολικό ποσό επιχορήγησης 2,3 εκατ. ευρώ.
Το πρόγραμμα PREVENT σχεδίασε και κατέθεσε το Ιδρυμα Μποδοσάκη το 2023 στην Ε.Ε. σε συνεργασία με το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ στην Κύπρο και η έγκριση της χρηματοδότησής του κάνει δυνατή την υλοποίηση αυτών των 24 έργων σήμερα. «Το Ιδρυμα Μποδοσάκη επενδύει σε μια κοινωνία ίσων ευκαιριών για όλους, στηρίζοντας συστηματικά πρωτοβουλίες που αναδεικνύουν τις σύνθετες και συχνά αθέατες πτυχές των κοινωνικών ανισοτήτων», λέει στην «Κ» η Τζένιφερ Κλαρκ, διευθύντρια Προγραμμάτων και Δωρεών του Ιδρύματος Μποδοσάκη.
