Μέγαρο Αθηνογένους, Σταδίου 50. Ενα από τα διάσημα ερείπια της Αθήνας, αλλά και από τα πιο κομψά και ιστορικά κτίρια της οδού Σταδίου, το Μέγαρο Αθηνογένους (1875-1880), αποκαθίσταται διατηρώντας την αυτοτέλειά του, καθώς στο βάθος του οικοπέδου πρόκειται να ανεγερθεί οκταώροφο κτίριο γραφείων. Το έργο υπογράφει το αρχιτεκτονικό γραφείο Athens Creative. Το Μέγαρο Αθηνογένους, πιθανώς έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Ευγένιου Τρουμπ, αποτελεί δείγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής συγγενούς με δύο κατεδαφισμένα κτίρια της πλατείας Συντάγματος (Μέγαρα Βούρου και Σκουλούδη).
Διατηρητέα του κέντρου μπαίνουν σε φάση ανακαίνισης, επουλώνοντας τις πληγές που είχε αφήσει η κρίση. Η «Κ» επιχειρεί μια πρώτη χαρτογράφηση
Μέγαρο Αθηνογένους, Σταδίου 50. Ενα από τα διάσημα ερείπια της Αθήνας, αλλά και από τα πιο κομψά και ιστορικά κτίρια της οδού Σταδίου, το Μέγαρο Αθηνογένους (1875-1880), αποκαθίσταται διατηρώντας την αυτοτέλειά του, καθώς στο βάθος του οικοπέδου πρόκειται να ανεγερθεί οκταώροφο κτίριο γραφείων. Το έργο υπογράφει το αρχιτεκτονικό γραφείο Athens Creative. Το Μέγαρο Αθηνογένους, πιθανώς έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Ευγένιου Τρουμπ, αποτελεί δείγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής συγγενούς με δύο κατεδαφισμένα κτίρια της πλατείας Συντάγματος (Μέγαρα Βούρου και Σκουλούδη).
Το ερειπωμένο εδώ και περισσότερο από μισόν αιώνα Μέγαρο Αθηνογένους. Η γειτονική (και γαστρονομική υπεραγορά λίαν συντόμως) Στοά Αρσακείου. Tο Μέγαρο Κούπα, το Αρχοντικό Σερπιέρη και το Μέγαρο Σλήμαν-Μελά στην οδό Πανεπιστημίου. Το Μέγαρο Πρόκες φον Οστεν στη Φειδίου, πιο γνωστό ως το μέχρι πρότινος ερειπιώδες κτίριο του Ελληνικού Ωδείου. Το Μέγαρο Αλμυράντη στη γωνία Κολοκοτρώνη και Βουλής και η κλειστή από το 2002 Μπενάκειος Βιβλιοθήκη. Η κάποτε ακμαία Διπλάρειος Σχολή στην πλατεία Θεάτρου, το πάλαι ποτέ υπερπολυτελές Ατενέ Παλάς στη Σταδίου, όπως και η οικία Σούτσου λίγο πιο κάτω.
Δεν έχει τέλος ο κατάλογος των επώνυμων αλλά και των λιγότερο γνωστών διατηρητέων μεγάρων του 19ου και του πρώτου μισού του 20ού αιώνα που αποδελτιώσαμε με τη συμβολή και τη γνώση του συναδέλφου Νίκου Βατόπουλου και έχουν ζωστεί τους τελευταίους μήνες με σκαλωσιές και παραπετάσματα, εξασφαλίζοντας έναν δεύτερο (ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, τρίτο ή και τέταρτο) κύκλο ζωής στη μεγάλη ιστορία τους. Ανάμεσά τους, η σημερινή έδρα του Συμβουλίου της Επικρατείας στο ιστορικό κτίριο του Αρσακείου ή η αναγέννηση των κτιρίων του παλιού Χρηματιστηρίου σε Πεσμαζόγλου και Σοφοκλέους.
Η παλιά εμπορική καρδιά της Αθήνας, από το Σύνταγμα μέχρι την Ομόνοια, είναι γεμάτη με μικρότερα ή μεγαλύτερα εργοτάξια που μας προετοιμάζουν για μια κυοφορούμενη αναζωογόνηση αυτού που μετά την κρίση εξελίχθηκε σε (και σε μεγάλο βαθμό παραμένει έως σήμερα) μια μαύρη τρύπα ερημοποιημένου δημόσιου χώρου με αδιανόητα –για κέντρο ευρωπαϊκής πρωτεύουσας– συρρικνωμένο κοινωνικό και εμπορικό αποτύπωμα.
Τουρισμός, αρχιτεκτονικές υπεραξίες που δεν βρίσκονται εύκολα σε άλλα σημεία του λεκανοπεδίου και η προ δύο ετών απόφαση δύο μεγάλων τραπεζικών οργανισμών (Πειραιώς και Eurobank) να ματαιώσουν τη μετακόμισή τους στο Ελληνικό, παραμένοντας στο κέντρο της Αθήνας, τροφοδοτούν με τα απαραίτητα κεφάλαια την κατασκευαστική υπεραιμία και αναδεικνύουν κτίρια κύρους πρώτης γραμμής.
Ωστόσο, δεν μπορεί κάποιος να αγνοήσει δύο σοβαρές παραμέτρους της καλοδεχούμενης κινητικότητας. Η πρώτη είναι το συντριπτικό ποσοστό συμβολής του ιδιωτικού τομέα συγκριτικά με τους δημόσιους φορείς και οργανισμούς – με την εξαίρεση του υπουργείου Πολιτισμού που βρίσκεται πίσω από την αποκατάσταση του Ελληνικού Ωδείου και της οικίας του Αλεξάνδρου Σούτσου στην οδό Σταδίου (θα στεγάσει το Θεατρικό Μουσείο). Εξίσου αποθαρρυντική είναι η απουσία σοβαρών κινήτρων που θα έδιναν ώθηση σε άλλους επενδυτές κάτω από ένα οργανωμένο σχέδιο άμεσης ανάταξης του κέντρου της πόλης. Οσο απουσιάζουν αυτά τα θεμελιώδη, επιμένει η εντύπωση της αποσπασματικότητας επειδή ακριβώς λείπει ο συντονισμός με την προς το παρόν εκκωφαντικά απούσα κρατική διοίκηση και τον ανάλογο σχεδιασμό.
Για την ώρα, ο μήνας του μέλιτος της τουριστικής Αθήνας συνεχίζεται απτόητος, με τα νέα ξενοδοχεία να αντιπροσωπεύουν ένα σεβαστό τμήμα της κατασκευαστικής υπερδραστηριότητας. Το Μέγαρο Σλήμαν-Μελά προορίζεται για την αθηναϊκή ναυαρχίδα του ξενοδοχειακού ομίλου Mitsis Hotels, νέα εποχή και για το Μέγαρο Αλμυράντη, οικείο στους παλαιότερους Αθηναίους από τα χρόνια που φιλοξενούσε το υαλοπωλείο Ermitage, ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων και το ιστορικό κτίριο της εφημερίδας «Εστία» στην οδό Ανθίμου Γαζή, προς αξιοποίηση το παλιό Ambassadeur στην οδό Σωκράτους, «απόβαση» της διεθνούς αλυσίδας Radisson με τρία επώνυμα κτίρια και δύο μεγάλες μονάδες, ενώ σε τροχιά αναγέννησης βρίσκεται και ένα από τα πρώτα καταλύματα της οθωνικής Αθήνας, το ερειπωμένο, σήμερα, ξενοδοχείο «Βύρων» στην οδό Αιόλου, με μέτωπο στην πλατεία Αγίας Ειρήνης.
Μέγαρο Αθηνογένους, Σταδίου 50
Ενα από τα διάσημα ερείπια της Αθήνας, αλλά και από τα πιο κομψά και ιστορικά κτίρια της οδού Σταδίου, το Μέγαρο Αθηνογένους (1875-1880), αποκαθίσταται διατηρώντας την αυτοτέλειά του, καθώς στο βάθος του οικοπέδου πρόκειται να ανεγερθεί οκταώροφο κτίριο γραφείων. Το έργο υπογράφει το αρχιτεκτονικό γραφείο Athens Creative. Το Μέγαρο Αθηνογένους, πιθανώς έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Ευγένιου Τρουμπ, αποτελεί δείγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής συγγενούς με δύο κατεδαφισμένα κτίρια της πλατείας Συντάγματος (Μέγαρα Βούρου και Σκουλούδη).
Πρώην Ατενέ Παλάς, Σταδίου και Κολοκοτρώνη 1
Ταυτισμένο με την τουριστική ανάπτυξη μετά τον πόλεμο, το άλλοτε αριστοκρατικό ξενοδοχείο Ατενέ Παλάς (Αθήναιον Μέλαθρον) είχε εγκαινιαστεί το 1953 στη γωνία Σταδίου και Κολοκοτρώνη. Εργο του αρχιτέκτονος Εμμανουήλ Βουρέκα, είχε χτιστεί στη βάση του παλαιότερου νεοκλασικού μεγάρου, στην ίδια θέση, του Μεγάρου Αφεντούλη, που ήταν το πρώτο κτίριο στην Ελλάδα κατασκευασμένο με μπετόν αρμέ (1907). Εκεί στεγάστηκαν διαδοχικά την προπολεμική περίοδο τα ξενοδοχεία Ιλιον Πάλας και Σπλέντιτ. Σήμερα, το μεγάλο αυτό μέγαρο ανακατασκευάζεται για να στεγάσει έως το 2028 τη διοίκηση και υπηρεσίες της Eurobank.
Radisson RED Mitropoleos Square Athens, Μητροπόλεως και Υπατίας
Δύο όμορα διατηρητέα κτίρια της παλιάς Αθήνας αποκαθίστανται και ενώνονται εσωτερικά για να γεννήσουν το Radisson RED Mitropoleos Square Athens. Στη σκιά της Μητρόπολης, το ξενοδοχείο θα ανοίξει τον Μάιο του 2026 με ισχυρή ιστορική ταυτότητα ως προς τις αρχιτεκτονικές όψεις, καθώς αναδεικνύεται το επί δεκαετίες ερειπωμένο γωνιακό κτίριο της αθηναϊκής μπελ επόκ, με τη χαρακτηριστική καμπύλη, και το γειτονικό επί της Υπατίας μεσοπολεμικό μέγαρο του Μοντερνισμού, στέγη άλλοτε της ασφαλιστικής εταιρείας «Αστήρ», έργο του αρχιτέκτονος Ξενοφώντα Αγγελίδη (1936).
Στοά Αρσακείου, Σταδίου 44-46
Η ριζική αποκατάσταση του νέου Αρσακείου με την εγκάρσια στοά που ενώνει τη Σταδίου και την Πανεπιστημίου είναι ένα από τα πιο φιλόδοξα έργα. Είναι ολιστική πρόταση επανάχρησης με έμφαση στη γαστρονομία και στη διασύνδεση παραγωγών, κοινωνίας και εμπορίου. Η επένδυση της Legendary Food στο ιστορικό μέγαρο, ιδιοκτησίας Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, επιχειρεί να επαναφέρει ισορροπία εμπορικής και κοινωνικής δραστηριότητας στην οδό Σταδίου. Η επαναφορά της Στοάς Αρσακείου με εμπορικά καταστήματα επί της Σταδίου και συνεργασία με το συστεγαζόμενο Θέατρο Τέχνης αναμένεται να αλλάξει αυτό το κομμάτι της πόλης.
Πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, Πατησίων 61 και Σκαραμαγκά
Ταυτισμένη με το πρόσωπο της Μαρίας Κάλλας, επειδή έζησε εκεί για οκτώ από τα νεανικά της χρόνια (1937-1945) η διασημότερη Ελληνίδα του 20ού αιώνα, η Πολυκατοικία Παπαλεονάρδου βγαίνει από την πολυετή σκιά της για να στεγάσει μέχρι το τέλος του 2026 την Ακαδημία Λυρικής Τέχνης Μαρία Κάλλας, όνειρο ζωής της υψιφώνου Βάσως Παπαντωνίου. Μεσοπολεμικό έργο του αρχιτέκτονος Κωνσταντίνου Κιτσίκη, εκφράζει μορφολογικά μια μεταβατική εποχή που προωθεί μια σύνδεση παλαιοτέρων και νεοτέρων μορφών. Τη νέα εποχή του κτιρίου υπογράφει το αρχιτεκτονικό γραφείο NPL Architects.
Athens Capital Suites, Ζαλοκώστα 7-9
Μία από τις πιο αξιόλογες προπολεμικές πολυκατοικίες της Αθήνας φιλοξενεί εδώ και λίγους μήνες 19 υπερπολυτελείς επιπλωμένες σουίτες του παρακείμενου ξενοδοχείου πέντε αστέρων Athens Capital Hotel – MGallery Collection. Πρόθεση των επενδυτών (όμιλος Λάμψα) ήταν η εσωτερική διαμόρφωση του κτιρίου αλλά και η διακόσμηση των πολυτελών διαμερισμάτων να παραμείνουν, κατά το δυνατόν, πιστές στο μεσοπολεμικό κλίμα όπως αποτυπώνεται στα σχέδια του αρχιτέκτονος Αδριανού Λαζαρίμου, αναγνωρίσιμα από τις ενδιαφέρουσες διακοσμητικές λεπτομέρειες. Η πολυκατοικία χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής ως κρησφύγετο, αλλά και ως τόπος ανάκρισης και βασανιστηρίων από τους Γερμανούς.
Fresh Hotel, Αθηνάς 59
Το τριώροφο νεοκλασικό κτίριο, το οποίο ενοποιήθηκε με την αρχική πτέρυγα του Fresh Hotel της οδού Σοφοκλέους, λειτουργούσε ως ξενοδοχείο ήδη από το 1900 με το όνομα «Τρίπολη» και στη συνέχεια (από το 1937) με την επωνυμία «Πίνδαρος». Το 1988 χαρακτηρίστηκε σύγχρονο αρχιτεκτονικό μνημείο, παρ’ όλα αυτά παρέμεινε κενό για πολλά χρόνια, ακολουθώντας την παρατεταμένη συνθήκη απαξίωσης της ευρύτερης περιοχής. Η ανακαίνιση του κτιρίου συνοδεύτηκε από την προσθήκη δύο επιπλέον ορόφων υπό την μορφή ενός μοντέρνου γυάλινου όγκου που το ενώνει αισθητικά και λειτουργικά με το αρχικό κτίριο του Fresh του 2004.
Ξενοδοχείο στο Κουκάκι, Λεωφ. Συγγρού 74
Από τα παλαιότερα αλλά και τα πλέον απαξιωμένα κτίρια της λεωφόρου Συγγρού, το διώροφο, σήμερα, μεσοπολεμικό κτίσμα (1928-1932) ήταν αρχικά ένα ταπεινό μονώροφο λιθόκτιστο κτίριο ύψους δέκα μέτρων με ξύλινη στέγη. Κατασκευάστηκε ως βιοτεχνία παραγωγής μακαρονιών, ενώ μεταπολεμικά στέγασε την αντιπροσωπεία των ιταλικών αυτοκινήτων Autobianchi. Η κλασικίζουσα όψη έχει χαρακτηριστεί νεότερο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού και θα διατηρηθεί από το επενδυτικό σχήμα της Blend Development, που σχεδιάζει την κατασκευή επταώροφου ξενοδοχείου 4 αστέρων, με την ανέγερση νέου κτιρίου στο βάθος του οικοπέδου που επικοινωνεί με την οδό Φαλήρου.
Διπλάρειος Σχολή, Πλατεία Θεάτρου 3 και Μενάνδρου 6
Ταυτισμένη με το στιβαρό μεσοπολεμικό κτίριο τεχνικής εκπαίδευσης της Ελληνικής Βιοτεχνικής Εταιρείας, που εδώ και λίγα χρόνια έχει αποχωρήσει από την ιστορική έδρα της, η πλατεία Θεάτρου έγινε στις αρχές της οικονομικής κρίσης συνώνυμο της ραγδαίας υποβάθμισης της ευρύτερης περιοχής. Εδώ και λίγα χρόνια η εικόνα αλλάζει και η μετατροπή της Διπλαρείου Σχολής σε Radisson Theatrou Square Athens αναμένεται να συμβάλει αποφασιστικά στη νέα εποχή που συνδέεται με τις άλλες περιφερειακές επενδύσεις στον άξονα της οδού Αθηνάς και στις παρόδους της. Η νέα μονάδα των 173 δωματίων προγραμματίζεται να υποδεχθεί τους πρώτους πελάτες της τον Μάιο του 2026.
Ξενοδοχείο Βύρων, Αιόλου 38, πλατεία Αγίας Ειρήνης
Από τα ελάχιστα σωζόμενα κτίρια κατοικίας της οθωνικής περιόδου, οικοδομήθηκε το 1839 σε πρώιμο νεοκλασικό ρυθμό, λίγα, μόλις, χρόνια μετά την ανακήρυξη της Αθήνας σε πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους. Από τίτλους ιδιοκτησίας προκύπτει ότι πρώτος ιδιοκτήτης του κτιρίου ήταν ο οπλαρχηγός του 1821 Τσάμης Καρατάσος ύστερα από βασιλική δωρεά για την προσφορά του στον απελευθερωτικό αγώνα. Ηδη από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα άρχισε να χρησιμοποιείται ως κατάλυμα, αρχικά με την επωνυμία «Ανατολή» και σε δεύτερο χρόνο ως ξενοδοχείο «Βύρων». Με αυτή την ονομασία θα επιστρέψει το καλοκαίρι του 2027 στη ζωή της πόλης χάρη στην επένδυση της εταιρείας ARDH.
Plex, Κεραμεικού 28
Αγνώστου αρχιτέκτονος, με ρίζες στην προπολεμική εβραϊκή κοινότητα της Αθήνας, το νεοκλασικό κτίριο της οδού Κεραμεικού έχει περάσει από διαδοχικές φάσεις ακμής και παρακμής. Ο μεικτός χαρακτήρας του (καταστήματα στο ισόγειο, διαμερίσματα στον όροφο) εξηγεί εν μέρει τις πολλαπλές μεταμορφώσεις του στον χρόνο, από αρτοποιείο και πλεκτήριο μέχρι χώρος τέχνης. Πρόσφατα αγοράστηκε από τη δημιουργική ομάδα του «Bios» με τη φιλοδοξία να εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια σε δυναμικό κύτταρο καλλιτεχνικής παραγωγής και έκφρασης. Την ευθύνη της μελέτης αποκατάστασης του Plex έχουν οι DECA Architecture.
Αρχοντικό Σερπιέρη, Πανεπιστημίου 23 και Εδουάρδου Λω
Σε περίοπτη θέση απέναντι από την Ακαδημία Αθηνών, το αρχοντικό Σερπιέρη μάς θυμίζει ότι η οδός Πανεπιστημίου υπήρξε επίσης δρόμος μεγαλοαστικών κατοικιών. Στέγη της ιταλικής οικογενείας Σερπιέρη, που ίδρυσε την Εταιρεία Μεταλλίων Λαυρίου, το νεοκλασικό αρχοντικό χτίστηκε το 1880-81 σε σχέδια του στρατιωτικού αρχιτέκτονος Αναστασίου Θεοφιλά. Από το 1929 και για πολλές δεκαετίες στέγασε την Αγροτική Τράπεζα και απέκτησε επιπλέον όροφο. Στη δεκαετία του 1980 αποκαλύφθηκαν οι πρωτότυπες οροφογραφίες. Η αποκατάστασή του από την Τράπεζα Πειραιώς θα επαναφέρει στη ζωή ένα από τα σημαντικά ιδιωτικά μέγαρα της Αθήνας του 19ου αιώνα.
Μπενάκειος Βιβλιοθήκη, Ανθίμου Γαζή 2
Στην οδό Ανθίμου Γαζή, πίσω από την Παλαιά Βουλή, η Μπενάκειος Βιβλιοθήκη, κλειστή επί σειράν ετών, αποκαθίσταται εκ βάθρων από τη Βουλή των Ελλήνων, στην οποία ανήκει. Συγκρότημα κτιρίων νεοκλασικού ύφους, που χτίστηκε τμηματικά στην περίοδο 1911-1925 (με χορηγία Εμμανουήλ Μπενάκη), η Μπενάκειος Βιβλιοθήκη είναι από τα λίγα έργα αποκατάστασης διατηρητέων κτιρίων στο κέντρο της Αθήνας που εκτελεί το Δημόσιο. Η νέα περίοδος της Μπενακείου θα αναδεικνύει την ιστορική ταυτότητα του κτιρίου και θα εκσυγχρονίσει τη βιβλιοθήκη με όλα τα σύγχρονα συστήματα.
Ο Δημήτρης Ρηγόπουλος γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Σπούδασε Δημοσιογραφία στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πάντειου Πανεπιστημίου. Τον Αύγουστο του 1993 έκανε πρακτική άσκηση στην εφημερίδα Η Καθημερινή για τρεις μήνες. Προσλήφθηκε από την ίδια εφημερίδα ως συντάκτης του πολιτιστικού τμήματος τον Μάιο του 1994. Στην πορεία εξειδικεύτηκε σε μια θεματολογία αστικής κουλτούρας και αρχιτεκτονικής. Το 2013 έγινε αρχισυντάκτης του Πολιτιστικού Τμήματος της εφημερίδας ενώ τον Νοέμβριο του 2015 ανέλαβε την ευθύνη του εβδομαδιαίου περιοδικού της Καθημερινής της Κυριακής "Κ".
Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει.Για να σχολιάσετε, συμπληρώστε τα στοιχεία σας (όνομα, επώνυμο) στο λογαριασμό σας.Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ». Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
