Μπορεί να είναι πολύ μακριά μας, αλλά τελικά είναι πιο κοντά απ’ όσο νομίζουμε και «μέσα» σε οτιδήποτε κάνουμε. Ο λόγος για τους δορυφόρους και την τεχνολογία του Διαστήματος. Το 7ο Διεθνές Συνέδριο Κβαντικής Τεχνολογίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που φιλοξενήθηκε από 7-9 Οκτωβρίου στο Ιδρυμα Ερευνας και Τεχνολογίας (ΙΤΕ) στο Ηράκλειο της Κρήτης, έρχεται να φωτίσει νέους δρόμους για την ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας. Στην Κρήτη βρέθηκαν περισσότεροι από 150 σύνεδροι απ’ όλο τον κόσμο, που συζήτησαν θεματικές οι οποίες βρίσκονται στην αιχμή της καινοτομίας στον τομέα των κβαντικών τεχνολογιών. Οι εργασίες του συνεδρίου άνοιξαν με χαιρετισμούς από τον γενικό διευθυντή της ESA, δρ Γιόζεφ Ασμπάχερ, την επικεφαλής του τομέα Οπτικής, Ρομποτικής και Επιστημών Ζωής της ESA, δρ Κυριακή Μινόγλου και τον πρόεδρο του ΙΤΕ, καθηγητή Βασίλη Χαρμανδάρη.
«Η κβαντική τεχνολογία είναι σε μεγάλη άνθηση το τελευταίο διάστημα κι έχει πολλές εφαρμογές στο Διάστημα, σε μια σειρά τομέων: στην παρατήρηση της Γης, στην εξερεύνηση του Διαστήματος για νέους πλανήτες και μαύρες τρύπες, στις τηλεπικοινωνίες. Αναζητούμε τεχνολογικές λύσεις αναβάθμισης για κάθε τομέα ξεχωριστά, αλλά και συνολικά. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε καλύτερο εξοπλισμό απ’ αυτόν που είχαμε όταν στείλαμε τις διαστημικές μηχανές εκεί έξω: κάμερες με καλύτερη ανάλυση, GPS με μεγαλύτερη ακρίβεια, αισθητήρες πιο ευαίσθητους για τα βαρυτικά πεδία της Γης και άλλων πλανητών. Ολα αυτά θα βοηθήσουν την ανάπτυξη της έρευνας», λέει στην «Κ» η δρ Μινόγλου. Ποια είναι η σχέση όμως όλων αυτών με τη ζωή μας στον πλανήτη Γη; «Ειδικά στον τομέα μας η ανάπτυξη της επιστήμης και της ποιότητας ζωής πάνε μαζί. Για παράδειγμα, πάμε να κάνουμε πολύ πιο ασφαλείς τις επικοινωνίες μας. Συνολικά, σήμερα οι δορυφόροι χρησιμοποιούνται σε πολλές πλευρές της ζωής μας: με τη βοήθειά τους επικοινωνούμε, ταξιδεύουμε, πληρώνουμε, κλείνουμε ένα ταξί, αλλά και βλέπουμε απότομες αλλαγές του καιρού, δεχόμαστε προειδοποιήσεις για φυσικές καταστροφές, παρακολουθούμε την κλιματική αλλαγή, αναπτύσσουμε το επίπεδο ασφάλειας σε όλα τα επίπεδα», απαντάει η δρ Μινόγλου. «Ολα αυτά δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν στη σημερινή τους μορφή χωρίς την ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας».
Τομέας αιχμής
Η επικεφαλής του τομέα Οπτικής, Ρομποτικής και Επιστημών Ζωής της ESA ξεκίνησε τις σπουδές της στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, εκπόνησε το διδακτορικό της στον «Δημόκριτο», συνέχισε για μεταδιδακτορικό στο Βέλγιο, για να βρεθεί στην ESA με το πρωτοπόρο επιστημονικό έργο. Ο τομέας στον οποίο είναι επικεφαλής σήμερα η δρ Μινόγλου είναι πολύπλευρος και κομβικός για τη διαστημική τεχνολογία. Περιλαμβάνει την εξέλιξη των τηλεσκοπίων και των καμερών, την ανάπτυξη των κατάλληλων οχημάτων ρομπότ, όπως αυτά που θα πάνε στη Σελήνη και σε άλλους πλανήτες, αλλά και μελέτες για τη ζωή στο Διάστημα, με αφετηρία τη ζωή των αστροναυτών στα διαστημόπλοια και τη διαχείριση όλων των σχετικών θεμάτων, από διατροφή μέχρι απόβλητα.
«Η ESA κάνει σπουδαία δουλειά. Σήμερα είναι πρωτοπόρα στους δορυφόρους επίγειας παρατήρησης, όπως είναι οι Sentinel», σημειώνει η δρ Μινόγλου. Γι’ αυτό, όπως υπογραμμίζει, είναι σημαντικό η Ελλάδα να αναπτύξει παραπέρα τη συνεργασία της με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.
«Η χώρα μας έχει σημαντικά οφέλη από τη συμμετοχή της στην ESA. Τα χρήματα που δίνουμε ως συνδρομή επιστρέφουν και με το παραπάνω, είναι επένδυση στο μέλλον. Ερχονται προγράμματα σε ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, εταιρείες κ.λπ. Νέοι επιστήμονες βρίσκουν δουλειά και ξεκινούν την πορεία τους πολύ δημιουργικά και σε υψηλό επίπεδο. Ηδη υπάρχουν αρκετά συμβόλαια με ελληνικές ερευνητικές ομάδες, υστερούμε όμως στη βιομηχανία», τονίζει.
«Τα προηγούμενα χρόνια αναβαθμίστηκαν τρία σημαντικά αστεροσκοπεία στην Ελλάδα –του Χελμού, του Σκίνακα στην Κρήτη και του Χολομώντα στη Χαλκιδική– με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα αστεροσκοπεία αυτά έγιναν οπτικά, δηλαδή μπορούν να έχουν οπτική επικοινωνία μέσω laser και να συμμετέχουν σε αντίστοιχα προγράμματα», εξηγεί.
Φέτος τον Ιούλιο, για παράδειγμα, το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος» στον Χελμό μαζί με το αστεροσκοπείο στο Κρυονέρι Κορινθίας πήραν μέρος σε ένα μεγάλο πείραμα της NASA και της ESA, όπου επιτεύχθηκε οπτική ευρυζωνική επικοινωνία με διαστημοσυσκευή σε απόσταση 300 εκατ. χιλιομέτρων από τη Γη!
«Η επιλογή της ESA για τη φιλοξενία και την οργάνωση του 7ου Συνεδρίου Κβαντικής Τεχνολογίας στην Κρήτη, σε συνεργασία με το ΙΤΕ, αποτελεί σαφή αναγνώριση της θέσης του ιδρύματος ως ισχυρού συνεργάτη. Η πρωτοποριακή έρευνα και οι παγκοσμίου κλάσης εγκαταστάσεις του είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη τεχνολογιών που μπορούν να διαμορφώσουν το μέλλον των αποστολών μας», σημειώνει η Ελληνίδα επιστήμονας, στέλεχος της ESA. Η ύπαρξη του αστεροσκοπείου του Σκίνακα στα Ανώγεια ήταν επίσης ένας λόγος επιλογής του Ηρακλείου.
«Το γεγονός ότι στην Κρήτη υπάρχουν αρκετοί νέοι επιστήμονες που συνεργάζονται ήδη σε προγράμματα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος ήταν ένας βασικός παράγοντας για να έρθουμε εδώ, επιδιώκοντας να γίνουν ακόμη περισσότερα», συμπλήρωσε.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος υπέγραψαν μνημόνιο πρόθεσης συνεργασίας, με στόχο την ενίσχυση των υφιστάμενων κοινών έργων στον τομέα της κβαντικής τεχνολογίας, της πληροφορικής, της αστρονομίας και της αστροφυσικής.
