Σε μια γωνιά έχει παρκάρει το κόκκινο ποδήλατο με τις βοηθητικές ρόδες. Στο γραφείο, πίσω από τη μολυβοθήκη, έχει ακουμπήσει την πρόσκληση για το πάρτι γενεθλίων κάποιου συμμαθητή του. Στο κρεβάτι, πάνω στο μαξιλάρι, κάθεται το αγαπημένο λούτρινο παιχνίδι του. Μόλις τελειώσει το μάθημα στο σχολείο, το αγόρι θα επιστρέψει εδώ. Αυτό, όμως, δεν είναι ένα τυπικό παιδικό δωμάτιο. Είναι ένας θάλαμος για ασθενείς, απέναντι από τη στάση των νοσηλευτών στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», όπου έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Ο 8χρονος ανήκει στην κατηγορία των εγκαταλελειμμένων παιδιών, σχεδόν από τη γέννησή του. Εχει χρόνιο πρόβλημα υγείας και χρειάζεται μεταξύ άλλων υποστήριξη στη σίτιση. Οπως αναφέρει στην «Κ» η Αργυρή Σωτηροπούλου, προϊσταμένη της κοινωνικής υπηρεσίας στο «Αγία Σοφία», το αγόρι παρακολουθείται επί 24 ώρες ανά βάρδιες από κάποιον φροντιστή του «Χαμόγελου του Παιδιού», αλλά και το προσωπικό του νοσοκομείου βρίσκεται σταθερά στο πλευρό του. Στη γιορτή της μητέρας, όταν οι συμμαθητές του κλήθηκαν να γράψουν ευχετήριες κάρτες, εκείνος την αφιέρωσε σε μία νοσηλεύτρια.
Χωρίς διέξοδο
Αλλα δύο μικρότερα παιδιά, με διαφορετικά χρόνια ιατρικά θέματα, φιλοξενούνται στο νοσοκομείο ως εγκαταλελειμμένα. Ενα εξ αυτών έφτασε εκεί ως βρέφος λίγων μηνών και σύντομα θα κλείσει τα δύο έτη. Στο νοσοκομείο ετοιμάζουν το πάρτι γενεθλίων. Η ανάπτυξή του εξελίσσεται ομαλά. Μία φορά την εβδομάδα χρειάζεται να λαμβάνει θεραπεία. Εκτιμάται ότι θα μπορούσε να ζει κανονικά σε σπίτι, υπό τη φροντίδα κάποιας οικογένειας. Υπήρξαν προτάσεις σύνδεσής του με υποψήφιους θετούς γονείς, οι οποίες δεν προχώρησαν.
«Θέλουμε να προσφέρουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε σε αυτά τα παιδιά. Το σπίτι που έχουν γνωρίσει είναι το νοσοκομείο, ένα περιβάλλον όμως που δεν αντιστοιχεί στην ανάπτυξη που πρέπει να έχουν», λέει η Ευανθία Μπότσα, διευθύντρια της ιατρικής υπηρεσίας στο «Αγία Σοφία».
Μιλώντας για τον 8χρονο, εργαζόμενοι στο νοσοκομείο θυμούνται τον δισταγμό που είχε για να ανέβει στην τσουλήθρα στην παιδική χαρά του «Αγία Σοφία» όταν ήταν μικρότερος. Περιγράφουν πώς έσφιγγε το χέρι ενός συνοδού του την πρώτη φορά που μπήκαν σε αυτοκίνητο. Οι νοσηλεύτριες φυλούν στο γραφείο τους το άλμπουμ της βάφτισής του, που έγινε το 2021 με νονές δύο υπαλλήλους του νοσοκομείου. Οπως τονίζει η κ. Σωτηροπούλου, ήταν κατάκτηση ότι τον δέχθηκαν να φοιτήσει στο δημοτικό σχολείο της γειτονιάς, με παράλληλη στήριξη. Εκεί του δόθηκε η δυνατότητα να συναναστραφεί και με άλλα παιδιά. Το νοσοκομείο, όμως, παραμένει ο κόσμος του. Οπως λένε από το προσωπικό, μόλις δει κάποιον γιατρό ή νοσηλευτή, αφού τους χαιρετήσει, το αγόρι πάντα θα ρωτήσει: «Εσύ πότε εφημερεύεις;».
Δίπλα στον θάλαμό του φιλοξενούνται εδώ και περίπου ένα μήνα δύο αδέρφια που βρέθηκαν στο νοσοκομείο υπό άλλες συνθήκες. Δεν αντιμετωπίζουν θέματα υγείας. Τοποθετήθηκαν εκεί με εισαγγελική εντολή, έως ότου διαπιστωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες ποιο θα ήταν για εκείνα το καλύτερο πλαίσιο διαβίωσης. Θα κριθεί εάν τελικά μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους, εάν πρέπει να τοποθετηθούν σε δομή παιδικής προστασίας ή εάν θα συνδεθούν με ανάδοχη οικογένεια.
Τα «εισαγγελικά»
Εδώ και χρόνια αυτά τα παιδιά συνηθίζεται να αποκαλούνται «εισαγγελικά». Μεταφέρονται αρχικά στα νοσοκομεία με εισαγγελική παραγγελία – συνήθως όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα κακοποιούν ή τα κακομεταχειρίζονται στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Οι ιατρικές εξετάσεις που πρέπει να κάνουν ολοκληρώνονται σε ένα ή δύο 24ωρα. Απαιτείται, όμως, έπειτα περισσότερος χρόνος για τη διερεύνηση των υποθέσεων από τις κοινωνικές υπηρεσίες, ώστε να αποφασιστεί σε συνεργασία με την αρμόδια εισαγγελική αρχή πού θα μεταφερθούν.
Συνολικά 19 παιδιά μένουν στο «Αγία Σοφία» υπό αυτήν τη συνθήκη, χωρίς χρόνια ιατρικά θέματα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που παρείχε στην «Κ» το νοσοκομείο. Ο αριθμός μπορεί να αλλάξει κάθε μέρα. Σε σχέση με το παρελθόν, πάντως, παρατηρείται μείωση. Υπήρξε περίοδος, προ έξι ετών, που είχαν ξεπεράσει και τα 70, όπως θυμάται η κ. Σωτηροπούλου.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρείχε στην «Κ» το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, στο πληροφοριακό σύστημα αναδοχής – υιοθεσίας anynet φαίνεται ότι την περασμένη Πέμπτη φιλοξενούνταν 71 παιδιά σε 17 νοσοκομειακές μονάδες της Ελλάδας. Τα 47 εξ αυτών βρίσκονταν σε παιδιατρικά – μαιευτικά νοσοκομεία της Αττικής. Τα υπόλοιπα φιλοξενούνταν και σε γενικά νοσοκομεία ανά τη χώρα, όπως της Καβάλας, των Χανίων, της Ξάνθης. Τα 27 είναι ηλικίας έως δύο ετών, τα 20 μεταξύ 2 και 6 ετών και τα 17 από 6 έως 12 ετών.
71 παιδιά φιλοξενούνταν την περασμένη Πέμπτη σε 17 νοσοκομειακές μονάδες ανά την Ελλάδα, σύμφωνα με τις εγγραφές στο πληροφοριακό σύστημα αναδοχής – υιοθεσίες anynet.
47 εξ αυτών των παιδιών βρίσκονται σε παιδιατρικά – μαιευτικά νοσοκομεία της Αττικής.
Από το σύνολο των παιδιών τα 17 εισήχθησαν στα νοσοκομεία προς τα τέλη του περασμένου Ιουλίου και τα 16 τον Αύγουστο. Η κ. Σωτηροπούλου από την κοινωνική υπηρεσία του «Αγία Σοφία» εξηγεί ότι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού τα περισσότερα διοικητικά συμβούλια δομών φιλοξενίας μπορεί να μη συνεδριάζουν, οπότε η χρονοτριβή στην αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών είναι μεγαλύτερη. Ενδεικτικά ένα αγόρι είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο τον περασμένο Απρίλιο, αφού κατήγγειλε την κακοποίησή του, και τελικά μεταφέρθηκε σε δομή στα τέλη Ιουλίου.
Πόσο μένουν
Ο χρόνος παραμονής ενός παιδιού στο νοσοκομείο αποτελεί συνάρτηση πολλών παραμέτρων. Οι κρατικές δομές στις οποίες τοποθετούνται παιδιά με αναπηρίες έχουν υπερβεί τις δυνατότητες φιλοξενίας. Παρατηρείται ακόμη το φαινόμενο μη κρατικές δομές να απορρίπτουν αιτήσεις, επικαλούμενες διάφορους λόγους. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί οι εισαγγελικές αρχές να αναμένουν νέα επικαιροποιημένη έκθεση από τις κατά τόπους κοινωνικές υπηρεσίες για να αποφανθούν σχετικά με το ενδεχόμενο επιστροφής των παιδιών στη βιολογική τους οικογένεια. Οπως επισημάνθηκε στην «Κ», αυτή τη στιγμή φιλοξενούνται σε νοσοκομείο τρία αδέρφια, τα οποία απομακρύνθηκαν από το σπίτι τους λόγω άθλιων συνθηκών διαβίωσης. Στην οικογένεια υπάρχει ιστορικό νοητικής υστέρησης. Το σπίτι θα καθαριστεί και θα κριθεί έπειτα από τις αρμόδιες υπηρεσίες εάν θα μπορέσουν να επιστρέψουν εκεί και υπό ποιο υποστηρικτικό πλαίσιο.
27 εκ του συνόλου των παιδιών είναι ηλικίας έως 2 ετών, 20 μεταξύ 2 και 6 ετών, 17 από 6 έως 12 ετών, 4 από 12 έως 15 ετών, δύο από 15 έως 18 ετών, ενώ για ένα παιδί δεν έχει καταχωρισθεί ημερομηνία γέννησης.
17 από τα παιδιά που βρίσκονται στα νοσοκομεία με εισαγγελική εντολή εισήχθησαν στα τέλη Ιουλίου 2025 και 16 στα τέλη του Αυγούστου, 23 από τον Σεπτέμβριο, 4 από τα τέλη Ιουνίου και τα υπόλοιπα για μεγαλύτερο διάστημα.
Η διαδικασία της επείγουσας αναδοχής εκτιμάται ότι θα περιόριζε τον χρόνο παραμονής κάποιου παιδιού σε νοσοκομείο. Από το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας αναφέρουν ότι φέτος πραγματοποιήθηκαν 49 επείγουσες αναδοχές και 29 συγγενικές αναδοχές σε όλη τη χώρα έναντι 38 περιπτώσεων αναδοχής παιδιών τα οποία προηγουμένως βρίσκονταν σε κάποια δομή φιλοξενίας. Ωστόσο το ενδιαφέρον της κοινωνίας για τον θεσμό της αναδοχής παραμένει μικρό, με μόλις 82 αιτήσεις στο εθνικό μητρώο. Παράλληλα, συχνά παρατηρούνται αντιστάσεις στην ανάληψη φροντίδας παιδιών Ρομά ή με αναπηρία.
Ενδεικτικά αναφέρθηκε στην «Κ» η περίπτωση δύο βρεφών τυπικής ανάπτυξης που βρίσκονται σε νοσοκομεία της περιφέρειας και για τα οποία δεν προχώρησε η υιοθεσία. Οι υποψήφιοι γονείς, τουλάχιστον δέκα ανά βρέφος, απείχαν μόλις έμαθαν ότι η μητέρα λάμβανε φάρμακα κατά την εγκυμοσύνη ή γιατί δεν ήθελαν ένα παιδί Ρομά.
Η φροντίδα
«Αφού ολοκληρωθούν οι εξετάσεις, τα παιδιά μπορεί να παραμείνουν λίγες εβδομάδες έως και μήνες. Φιλοξενούνται σε θαλάμους νοσηλείας, κυρίως σε κλινικές του παθολογικού τομέα. Τη φροντίδα τους αναλαμβάνει η ιατρική και νοσηλευτική ομάδα», λέει Ευφροσύνη Βλαχιώτη, διευθύντρια νοσηλευτικής υπηρεσίας στο «Αγία Σοφία». Τα τελευταία χρόνια το νοσοκομείο έχει αναπτύξει και ένα δίκτυο πιστοποιημένων εθελοντών και αποκλειστικών, που εξασφαλίζουν 24ωρη παρακολούθηση όπου απαιτείται.
Σε αυτά τα παιδιά παρέχονται μαθήματα και εντός του νοσοκομείου, ενώ τα απογεύματα εθελοντικές ομάδες προσπαθούν να τα απασχολήσουν δημιουργικά. «Και στα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία οι αρμόδιες υπηρεσίες προσφέρουν το μέγιστο επίπεδο φιλοξενίας στα παιδιά που προσέρχονται με εισαγγελική εντολή», λέει ο Αναστάσιος Μίχας, κοινός διοικητής στα Νοσοκομεία Παίδων «Αγία Σοφία» και «Αγλαΐα Κυριακού». «Για εμάς είναι παιδιά που έχουν στερηθεί πολλά στη ζωή τους και θεωρούμε υποχρέωσή μας να τα βοηθήσουμε σε αυτή τη δύσκολη φάση. Το προσωπικό του νοσοκομείου κάνει υπερπροσπάθεια να φανεί αντάξιο και να αναπληρώσει το οικογενειακό τους περιβάλλον, τη θαλπωρή που τους λείπει, ακόμη και την εκπαίδευση που έχουν στερηθεί».
Η δημιουργία μιας ενδιάμεσης δομής, όπου θα φιλοξενούνταν αυτά τα παιδιά μέχρι να αποφασιστεί ποιο θα είναι το επόμενο βήμα, αποτελεί πάγιο αίτημα του προσωπικού στο «Αγία Σοφία». «Τα αγαπάμε, τα φροντίζουμε και μας λείπουν όταν δεν είμαστε μαζί τους», λέει μία νοσηλεύτρια. «Εμείς τα μεγαλώνουμε».
