Στις 16 Νοεμβρίου 1916, το HMHS «Britannic», επιταγμένο από το Βρετανικό Ναυαρχείο, για να μετατραπεί σε πλωτό νοσοκομείο κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ έπλεε ανοιχτά της Κέας με κατεύθυνση τον νοσοκομειακό σταθμό της Λήμνου, προσέκρουσε σε γερμανική νάρκη και βυθίστηκε σε λιγότερο από μία ώρα.
Από τους 1.065 επιβαίνοντες έχασαν τη ζωή τους 30, όταν οι προπέλες του πλοίου παρέσυραν δύο σωστικές λέμβους. Το HMHS «Britannic», ένα από τα μεγαλύτερα υπερωκεάνια της γραμμής του Βορείου Ατλαντικού, ήταν το δίδυμο του «Τιτανικού».
Οπως ενημερώνει σημερινή ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, από τις 6 έως τις 13 Μαΐου 2025, διενεργήθηκε εγκεκριμένο από το υπουργείο Πολιτισμού ερευνητικό πρόγραμμα, με επιλεγμένη, για πρώτη φορά, ανέλκυση αντικειμένων από τον χώρο του ναυαγίου από βάθος άνω των 120 μέτρων. Το πρόγραμμα διεξήχθη υπό την εποπτεία και την καθοδήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου Πολιτισμού, της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων.
Το εγχείρημα της ανέλκυσης των αντικειμένων ανέλαβε 11μελής καταδυτική ομάδα αποτελούμενη από επαγγελματίες καταδύσεων σε μεγάλα βάθη και χρησιμοποιήθηκαν καταδυτικές συσκευές κλειστού κυκλώματος. Η έρευνα οργανώθηκε από τον Βρετανό ερασιτέχνη ιστορικό Simon Mills, ιδρυτή του «Britannic Foundation», ενώ την ασφάλεια και την οργάνωση των καταδύσεων είχαν οι Ι. Τζαβελάκος, Evan Kovacs, Richie Kohler. Καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας ήταν παρόν το τριμελές κλιμάκιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, αποτελούμενο από τους Ευαγγελιστή Διονύσιο, καταδυόμενο αρχαιολόγο, Φουσέκη Χρύσα, καταδυόμενη συντηρήτρια, και τον Μερσενιέ Λούι, τεχνικό βυθού, για τη συνολική εποπτεία και συντονισμό των εργασιών, την υποδοχή των ευρημάτων και την εφαρμογή των πρώτων εργασιών συντήρησης.
Ορισμένα από τα επιλεγμένα αντικείμενα, κατά τον αρχικό σχεδιασμό της έρευνας, δεν κατέστη, λόγω της θέσης και της διατήρησής τους, δυνατό να ανελκυσθούν. Οι συνθήκες στον χώρο του ναυαγίου ήταν ιδιαίτερα δύσκολες λόγω των ρευμάτων, του μεγάλου βάθους και της χαμηλής ορατότητας. Το σύνολο των αντικειμένων ανελκύσθηκαν με σάκους αέρα από την καταδυτική ομάδα, με ασφάλεια και επιμέλεια. Στη συνέχεια, τα αντικείμενα τοποθετήθηκαν σε ειδικά διαμορφωμένα κιβώτια, ενώ αμέσως άρχισε η διαδικασία καθαρισμού τους από τους θαλάσσιους οργανισμούς. Τα ευρήματα, κατά τη διάρκεια της έρευνας, φυλάσσονταν σε χώρο που παραχώρησε στην Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων το Αστυνομικό Τμήμα της Κέας. Με το πέρας της έρευνας το σύνολο των αντικειμένων μεταφέρθηκε με ασφάλεια στα εργαστήρια της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων, στην Αθήνα, όπου συνεχίζεται η διαδικασία συντήρησής τους.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, από τα ανελκυσθέντα αντικείμενα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η καμπάνα παρατηρητηρίου του πλοίου, ο αριστερός φανός σήμανσης, διάφορα αντικείμενα από τον φορητό εξοπλισμό της πρώτης και της δεύτερης θέσης, κεραμικά πλακίδια από τη διακόσμηση του τουρκικού λουτρού, που εντοπίστηκαν αποκολλημένα, και ένα ζευγάρι κιάλια παρατήρησης.
Τα αντικείμενα πρόκειται να ενταχθούν στη μόνιμη έκθεση του υπό κατασκευή Εθνικού Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, στον Πειραιά, στην ενότητα για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου το ναυάγιο του «Βρετανικού» αποτελεί εξέχον έκθεμα.
Ευχαριστίες για την επιτυχή έκβαση του όλου εγχειρήματος οφείλονται –όπως σημειώνει το ΥΠΠΟ– τόσο στην 11μελή καταδυτική ομάδα όσο και στον Δήμο Κέας, στο Λιμεναρχείο και στο Αστυνομικό Τμήμα της Κέας.
