ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σημαντικές μεταβολές στο ευρωπαϊκό τοπίο ασύλου σημειώθηκαν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, καθώς οι σχετικές αιτήσεις για χορήγηση ασύλου στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τη Νορβηγία και την Ελβετία μειώθηκαν κατά 23% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2024 βάσει έκθεσης που δημοσίευσε χθες ο Οργανισμός Ασύλου της Ε.Ε. (EUAA). Η Γερμανία, μάλιστα, έχασε την «πρωτιά» ως η κύρια χώρα προορισμού για τους αιτούντες άσυλο, ωστόσο η Ελλάδα όπως και η Κύπρος παρέμειναν οι χώρες με τη μεγαλύτερη υποδοχή αιτήσεων ασύλου, αναλογικά με τους πληθυσμούς τους.
Στην Ελλάδα αν και οι συνολικές αιτήσεις (27.000) ήταν λιγότερες σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα κράτη-μέλη της Ε.Ε., η χώρα κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό αιτήσεων σε σχέση με τον πληθυσμό: μία αίτηση ασύλου δηλαδή για κάθε 380 κατοίκους.
Βάσει των στοιχείων του Οργανισμού Ασύλου της Ε.Ε., έως τα τέλη Ιουνίου τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (περιλαμβανομένων της Νορβηγίας και της Ελβετίας) έλαβαν συνολικά 399.000 αιτήσεις ασύλου, ενώ σημειώθηκε μείωση 23% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Η δραστική αυτή μείωση «εξηγείται εν μέρει από τις πολιτικές αλλαγές που σημειώθηκαν στην Ε.Ε.», η οποία βρέθηκε υπό ισχυρή πίεση για την αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής, σημειώνει η υπηρεσία της Ε.Ε., ενώ εκτιμά ότι πιθανότατα να οφείλεται και στην ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ, τον περασμένο Δεκέμβριο.
Τα τελευταία δέκα χρόνια οι Σύροι αποτελούσαν την πρώτη εθνικότητα μεταξύ των αιτούντων άσυλο. Μετά τον σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης στη Δαμασκό τον περασμένο Μάρτιο και την απόφαση των ΗΠΑ και της Ε.Ε. να άρουν τις περισσότερες κυρώσεις έναντι της Συρίας, ο αριθμός των Σύρων αιτούντων άσυλο μειώθηκε κατά δύο τρίτα, ενώ πρώτοι πλέον έρχονται οι Βενεζουελάνοι.
Συγκεκριμένα, οι αιτήσεις Σύρων προσφύγων στην Ε.Ε. μειώθηκαν από 12.000 τον Νοέμβριο του 2024 σε μόλις 2.600 τον περασμένο Ιούνιο. Συνολικά, οι αιτήσεις τους το πρώτο εξάμηνο του έτους έφθασαν τις 25.000, καταγράφοντας μείωση κατά 66% σε σχέση με την περυσινή ίδια περίοδο. Οι Βενεζουελάνοι καταθέτουν σχεδόν όλες τις αιτήσεις τους στην Ισπανία (93%), κυρίως λόγω της κοινής γλώσσας. Οι αιτήσεις τους στην Ισπανία αυξήθηκαν κατά 29% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2024, εξαιτίας της αυστηροποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, που κατήργησε το καθεστώς ειδικής προστασίας για 250.000 Βενεζουελάνους.
Κατά συνέπεια, η μεταβολή αυτή άλλαξε και τη σειρά των χωρών υποδοχής: η Γαλλία ανήλθε πλέον πρώτη στην υποδοχή αιτούντων άσυλο (78.000), ακολουθεί η Ισπανία (77.000) και τρίτη χώρα είναι πλέον η Γερμανία (70.000), όπου σημειώθηκε πτώση 43% των αιτήσεων ασύλου σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2024. Ακολουθούν η Ιταλία (64.000) και η Ελλάδα (27.000).
Στη χώρα μας, ειδικότερα, η αναλογία φθάνει τη μία αίτηση ανά 380 κατοίκους, ενώ και η Κύπρος που έλαβε λιγότερες αιτήσεις (2.400), έρχεται δεύτερη κατά πληθυσμιακή αναλογία, καθώς μία αίτηση αντιστοιχεί σε 406 κατοίκους. Στην Ελλάδα, παράλληλα, το μεγαλύτερο ποσοστό αιτούντων άσυλο προήλθε από την Αίγυπτο (40%), που αποτελεί και το μεγαλύτερο στην Ε.Ε., το Αφγανιστάν (18%) και το Πακιστάν (14%), ενώ μόλις το 6% από τη Συρία και το ίδιο από άλλες χώρες.
Το ποσοστό αναγνώρισης στην Ε.Ε. επίσης για το πρώτο εξάμηνο του 2025 ανήλθε μόλις στο 25%, το χαμηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ. Η πτώση αυτή οφείλεται κυρίως στο «πάγωμα» της εξέτασης αιτήσεων Σύρων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις η απόσυρση της αίτησης καταγράφεται ως αρνητική απόφαση.
Πιέσεις και ανησυχίες
Για το 2024, συνολικά, η σχετική έκθεση που δημοσίευσε επίσης ο Οργανισμός Ασύλου της Ε.Ε. αναφέρει ότι η Ελλάδα συνέχισε να υφίσταται πιέσεις στα συστήματα ασύλου και υποδοχής, λαμβάνοντας τον μεγαλύτερο αριθμό αιτούντων διεθνή προστασία (74.000) σε 5 χρόνια. H ίδια έκθεση σημειώνει –ανάμεσα σε άλλα– ότι εκφράστηκαν «ανησυχίες για επαρκείς συνθήκες υποδοχής σε ορισμένες εγκαταστάσεις», ενώ σύμφωνα με πληροφορίες, κατεγράφη αναστολή ορισμένων υπηρεσιών για μικρό χρονικό διάστημα, όπως παροχή μετρητών, μεταφορά σε νοσοκομεία και γραφεία ασύλου. Σχετικά με τον κανονισμό του Δουβλίνου, σημειώθηκε σημαντική αύξηση το 2024 στα αιτήματα εκ νέου ανάληψης αιτούντων άσυλο, που σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2023.
Οι αριθμοί
399.483 αιτήσεις ασύλου κατατέθηκαν στις χώρες της Ε.Ε., στη Νορβηγία και στην Ελβετία το πρώτο εξάμηνο του 2025.
23% μείωση καταγράφηκε στις αιτήσεις σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο το 2024.
27.425 αιτήσεις ασύλου κατατέθηκαν στην Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2025. Αναλογία μίας αίτησης ανά 380 κατοίκους.
2.600 ήταν οι αιτήσεις Σύρων τον περασμένο Ιούνιο, όταν τον Νοέμβριο του 2024 ανήλθαν σε 12.000.
