Τα παιδιά έχουν τη ζωή τους, τα εγγόνια μεγάλωσαν κι αυτά και εμφανίζονται σπάνια, πολλοί φίλοι και συγγενείς έχουν ήδη «φύγει». Τι γίνεται όταν στην πιο ευάλωτη στιγμή μας, μας εγκαταλείπει και η όρασή μας;
Το ευαίσθητο αυτό θέμα φέρνει στο προσκήνιο η Black Light, η πρώτη κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση στην Ελλάδα που ιδρύθηκε από άτομα με οπτική αναπηρία και προσφέρει εξειδικευμένη εκπαίδευση με σκοπό τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των τυφλών ατόμων και τη δημιουργία πιο συμπεριληπτικών δομών. Ο λόγος για το πρωτοποριακό πιλοτικό πρόγραμμα Revision, το οποίο στοχεύει στην ολιστική υποστήριξη ατόμων άνω των 60 ετών που βιώνουν απώλεια όρασης.
Τα προβλήματα
Οι πιο συχνές οφθαλμολογικές παθήσεις μετά τα 60 που μπορεί να οδηγήσουν σε αισθητή μείωση της όρασης έως και σε τυφλότητα είναι η εκφύλιση ωχράς κηλίδας, το γλαύκωμα και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.
Τα προβλήματα αυτά συνδυαζόμενα με τις ιδιαιτερότητες της τρίτης ηλικίας στο ψυχοκοινωνικό επίπεδο, οδηγούν σε δυσκολίες προσαρμογής των ηλικιωμένων με προβλήματα όρασης στο περιβάλλον, καλλιεργώντας ένα κλίμα μεγαλύτερης απομόνωσης, κατάθλιψης, εξάρτησης και απογοήτευσης.
Oπως λένε οι ειδικοί, το άτομο αισθάνεται τις δυνάμεις του να το εγκαταλείπουν, να μην μπορεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον και να μη βρίσκει κατανόηση και συμπαράσταση. Ο φόβος του θανάτου και το σκοτάδι δημιουργούν μια οδυνηρή συνθήκη από την οποία δύσκολα μπορεί να ξεφύγει.
«Η απώλεια όρασης σε μεγαλύτερη ηλικία είναι μία από τις πιο βαθιές αλλαγές που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος», εξηγεί στην «Κ» η Ελενα Γίγα, υπεύθυνη του προγράμματος που χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το Κοινωφελές Ιδρυμα ΤΙΜΑ το οποίο υποστηρίζει ελληνικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που συμβάλλουν στην κοινωνική βελτίωση, δίνοντας έμφαση στην τρίτη ηλικία.
«Δημιουργήσαμε το Revision για να στηρίξουμε όσες και όσους βιώνουν αυτή την αλλαγή, με σεβασμό, επιστημονική γνώση και εμπειρία», λέει στην «Κ» η Ελενα Γίγα, υπεύθυνη του προγράμματος.
«Απλές κινήσεις, που κάποτε ήταν αυτονόητες, μπορεί να γίνουν προκλήσεις. Η αυτονομία, η αυτοπεποίθηση και η σύνδεση με τους άλλους δοκιμάζονται. Δημιουργήσαμε αυτό το πρόγραμμα για να στηρίξουμε όσες και όσους βιώνουν αυτή την αλλαγή, με σεβασμό, επιστημονική γνώση και εμπειρία».
Εχει ενδιαφέρον ότι η απώλεια όρασης σε μεγάλη ηλικία, ιδίως αν γίνεται σταδιακά, δεν καταγράφεται από κάποια υπηρεσία, μένει δηλαδή κρυφή. Ως αποτέλεσμα λείπουν οι πολιτικές που θα βοηθούσαν τα άτομα που βιώνουν αυτό το πρόβλημα να το αντιμετωπίσουν.
Το Revision σχεδιάστηκε από μια ομάδα ειδικών που αποτελείται από άτομα με αναπηρία σε συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και βασίζεται σε διεθνώς τεκμηριωμένες μεθοδολογίες ψυχολογικής στήριξης και πρακτικής εκπαίδευσης για την ενδυνάμωση ατόμων τρίτης ηλικίας. Το πρόγραμμα παρέχει εξειδικευμένη ψυχολογική υποστήριξη με εβδομαδιαίες ομαδικές συνεδρίες με ψυχολόγους που είναι ανάπηρα άτομα και είναι κατάλληλα καταρτισμένα να στηρίξουν τους ηλικιωμένους, εκπαίδευση για την καθημερινή ζωή με εκμάθηση τεχνικών για ασφαλή περιήγηση στο σπίτι και εκτός σπιτιού, την προετοιμασία γευμάτων, την προσωπική φροντίδα, την οργάνωση του χώρου, καθώς και τη χρήση υποστηρικτικών τεχνολογιών και ανταλλαγή εμπειριών και στήριξη για την ενίσχυση της αυτονομίας.
Οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν νέες πρακτικές δεξιότητες καθημερινότητας, θα ενισχύσουν την ψυχική τους ανθεκτικότητα, θα περιορίσουν το άγχος, την απομόνωση και την αβεβαιότητα και θα ανακαλύψουν νέους τρόπους να απολαμβάνουν τη ζωή, με αυτοπεποίθηση και αυτονομία.
Πρακτικές συμβουλές
Οπως λέει η κ. Γίγα, εκτός από τις ομαδικές ψυχοθεραπείες που θα διαρκέσουν ένα εξάμηνο, η Black Light έχει στόχο τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού με βίντεο με πρακτικές συμβουλές για την καθημερινότητα μετά την απώλεια όρασης. «Από το πώς μαγειρεύω, μέχρι το πώς μαρκάρω την κουζίνα μου για να είμαι ασφαλής, πώς χρησιμοποιώ την τεχνολογία, όπως το κινητό, πώς κινούμαι και πώς χρησιμοποιώ το λευκό μπαστούνι».
Αυτό το υλικό θα διανεμηθεί σε άτομα που χάνουν την όρασή τους αλλά και επαγγελματίες και μη φροντιστές, ώστε να ενημερωθούν για το πώς ένας ηλικιωμένος που χάνει την όρασή του μπορεί να βοηθηθεί με έξυπνα τρικ στην καθημερινότητά του. «Είμαστε ήδη σε επαφή με ΚΑΠΗ και Λέσχες Φιλίας για τον σκοπό». Οπως γνωρίζουν καλά οι άνθρωποι της Black Light, «η απώλεια όρασης αλλάζει τη ζωή, αλλά δεν τη σταματά». Η πρώτη φάση του προγράμματος θα υλοποιηθεί πιλοτικά και θα αφορά 25 άτομα.
