Τη διερεύνηση της προέλευσης φορτίων απορριμμάτων που ξεπερνούν τα επιτρεπόμενα όρια ραδιενέργειας και φτάνουν στον ΧΥΤΑ Μαυροράχης στη Θεσσαλονίκη έχει αναλάβει η Εισαγγελία Πρωτοδικών, η οποία παρήγγειλε επείγουσα προκαταρκτική έρευνα, έπειτα από ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε σε τοπική εφημερίδα.
Στην είσοδο του ΧΥΤΑ Μαυροράχης προσεγγίζουν μία έως και δύο φορές τον μήνα απορριμματοφόρα με φορτία που ενεργοποιούν το σύστημα ανίχνευσης ραδιενέργειας. Οπως αναφέρουν ειδικοί, τα απόβλητα αυτά ενδέχεται να προέρχονται από διαγνωστικά κέντρα, όπως εργαστήρια πυρηνικής ιατρικής είτε και από αστικά απόβλητα πολιτών που υπεβλήθησαν σε αντίστοιχες διαγνωστικές εξετάσεις ή θεραπείες.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ανιχνεύτηκαν τουλάχιστον 30 απορριμματοφόρα με ραδιενεργά φορτία. Κατά την ιχνηλασιμότητα φαίνεται ότι αυτά κυρίως προέρχονται από κάδους που βρίσκονται κοντά σε ιατρικά εργαστήρια
Η «Κ» επικοινώνησε με τον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων(ΦΟΔΣΑ) Κεντρικής Μακεδονίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας παραχώρησε, τα τελευταία τέσσερα χρόνια ανιχνεύτηκαν τουλάχιστον 30 απορριμματοφόρα με ραδιενεργά φορτία. Σύμφωνα με τον φορέα, κατά την ιχνηλασιμότητα του φορτίου φαίνεται ότι αυτά κυρίως προέρχονται από κάδους που βρίσκονται κοντά σε ιατρικά εργαστήρια.
Κατά τον αντιδήμαρχο Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και Κλιματικής Προστασίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, Γιώργο Δημαρέλο, το τελευταίο φορτίο που ενεργοποίησε το σύστημα ανίχνευσης, είχε ξεπεράσει αρκετά το όριο ραδιενέργειας με αποτέλεσμα ο δήμος να κινήσει ενέργειες για την εξέταση του συγκεκριμένου περιστατικού. Θορυβημένος ήδη από τα προηγούμενα περιστατικά, ο κ. Δημαρέλος, πριν από περίπου τρεις εβδομαδες είχε στείλει επιστολές προς όλες τις υγειονομικές μονάδες υπενθυμίζοντάς τους την υποχρέωσή τους για ειδική επεξεργασία των ιατρικών αποβλήτων, και προειδοποιώντας τους για την επιβολή κυρώσεων, καθώς ενημέρωσε και τις αστυνομικές αρχές. Οπως είπε, μιλώντας στην «Κ», στην περίπτωση που τα φορτία αποτελούν ιατρικά απόβλητα, τότε έχουν απορριφθεί παράνομα στον πράσινο κάδο αντί να οδηγηθούν προς επεξεργασία τους σε διαπιστευμένες μονάδες.
Στη Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων Σερρών τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν κατά μέσο όρο 3 – 4 απορριμματοφόρα ανά έτος, με ραδιορυπασμένα απόβλητα
Αντίστοιχα περιστατικά έχουν καταγραφεί και σε άλλους ΧΥΤΑ. Χαρακτηριστικά, στη Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων Σερρών τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν κατά μέσο όρο 3 – 4 απορριμματοφόρα ανά έτος, με ραδιορυπασμένα απόβλητα.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Χρήστος Χουσιάδας, ανέφερε πως κατά καιρούς η ΕΕΑΕ έχει κληθεί να διερευνήσει παρόμοια περιστατικά σε ΧΥΤΑ ή απορριμματοφόρα δήμων. Οπως σημείωσε, στην πλειονότητα των περιστατικών επρόκειτο για αστικά απόβλητα πολιτών που είχαν υποβληθεί σε διαγνωστικές εξετάσεις ή θεραπεία. Σε κάθε περίπτωση, υπογράμμισε ο ίδιος, πρόκειται για βραχύβια υλικά, στα οποία η ραδιενέργεια εξασθενεί εντός κάποιων ωρών ή ημερών.
Αναφορικά με τη διαδικασία που ακολουθείται στους ΧΥΤΑ, ο ΦΟΔΣΑ Κ. Μακεδονίας επισήμανε ότι τα συγκεκριμένα φορτία δεν επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία του ΧΥΤΑ. Οταν η ραδιενέργεια υπερβαίνει τα αποδεκτά όρια στα απορρίμματα που φτάνουν στην είσοδο του ΧΥΤΑ, ενεργοποιείται αυτόματα το σύστημα ανίχνευσης και απαγορεύεται η είσοδός τους στον χώρο. Με ευθύνη των δήμων στους οποίους ανήκουν, τα φορτία οφείλουν να παραμείνουν σε χώρο μακριά από ανθρώπους ώστε να προστατευθεί η δημόσια υγεία. Επειτα από πάροδο χρονικής διάρκειας, εξαρτώμενη από το ύψος υπέρβασης του ορίου ραδιενέργειας, γίνεται εκ νέου μέτρηση είτε με κινητό ανιχνευτικού συστήματος είτε με επανέλεγχο στην είσοδο του ΧΥΤΑ.
Οπως περιγράφει ο ΦΟΔΣΑ, εφόσον κατά τον έλεγχο προκύψει τιμή χαμηλότερη από το επιτρεπόμενο όριο, τότε επιτρέπεται η είσοδος του οχήματος για τελική διάθεση στον ΧΥΤΑ.
Σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο, προβλέπεται ο διαχωρισμός, η συγκέντρωση και η τοποθέτηση των ιατρικών αποβλήτων σε κατάλληλη συσκευασία, στους χώρους όπου παράγονται, και έπειτα η μεταφορά τους σε εγκεκριμένες εγκαταστάσεις για την επεξεργασία τους. Σκοπός είναι να περιορίζεται ο όγκος τους ή/και επικίνδυνες ιδιότητές τους και τέλος να καθίστανται αβλαβή και να εξομοιώνονται όσον αφορά το μικροβιακό τους φορτίο με οικιακά απορρίμματα.
