Εχει καλύψει την ελληνική κρίση χρέους, το δημοψήφισμα του 2015 και την προσφυγική κρίση. Εχει πάρει συνεντεύξεις από Ελληνες υπουργούς και τον Κυριάκο Μητσοτάκη προτού γίνει πρωθυπουργός. Εχει συνομιλήσει μεταξύ άλλων με τον συγγραφέα Πέτρο Μάρκαρη και τον Αργύρη Σφουντούρη, επιζώντα από τη σφαγή του Διστόμου. Εχει γράψει άρθρα για τη ρετσίνα, τα ελληνικά περίπτερα και την επένδυση του Ελληνικού.
Η Κριστιάνε Σλέτσερ, 71 ετών, διετέλεσε ανταποκρίτρια της γερμανικής εφημερίδας Sueddeutsche Zeitung (SZ) στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στην Τουρκία. Ηταν παντρεμένη με τον συνάδελφό της Εγκον Σκότλαντ, ο οποίος σκοτώθηκε στον πόλεμο της Κροατίας το 1991 από τα πυρά ελεύθερου σκοπευτή. Αφορμή για τη συζήτησή μας αποτέλεσε ένα άρθρο στην εφημερίδα της, στο οποίο περιγράφει την τραυματική εμπειρία της από το ελληνικό σύστημα υγείας έπειτα από ένα σοβαρό αυτοκινητικό ατύχημα που λίγο έλειψε να την καθηλώσει για πάντα σε αναπηρικό καροτσάκι.
Με χιούμορ, δηκτικότητα και αποστασιοποίηση αναδεικνύει τα προβλήματα των ελληνικών νοσοκομείων μετά την κρίση χρέους, αναγνωρίζοντας παράλληλα τις ευθύνες της Γερμανίας για τη σημερινή κατάσταση. Δεν παραλείπει όμως να εκφράσει την ευγνωμοσύνη της στους γιατρούς και στους νοσηλευτές, οι οποίοι παρά τα λιγοστά μέσα κάνουν με αυταπάρνηση τη δουλειά τους, αλλά και στους Ελληνες φίλους της που της συμπαραστάθηκαν.
– Πέρυσι είχατε αυτό το σοβαρό τροχαίο ατύχημα στην Πελοπόννησο. Περιμένατε δύο ημέρες για την έγκριση της μεταφοράς σας στο νοσοκομείο ΚΑΤ. Μπορείτε να μας περιγράψετε λίγο αυτές τις καθοριστικές 48 ώρες;
– Το ατύχημα συνέβη στις 8 Σεπτεμβρίου 2024, κοντά στο χωριό Κουνουπίτσα, στη χερσόνησο των Μεθάνων. Το αυτοκίνητο εξετράπη σε μια στροφή, κατρακύλησε την πλαγιά και χτύπησε πάνω σε ένα βράχο. Χωρίς τον βράχο ίσως να είχαμε πέσει στη θάλασσα. Καθόμουν στη θέση του συνοδηγού και φορούσα ζώνη. Μετά τη σύγκρουση δεν μπορούσα να κινήσω χέρια και πόδια, ούτε να βγω έξω. Η οδηγός και ο σύζυγός της, που κάθονταν πίσω, τραυματίστηκαν ελαφρά. Το ασθενοφόρο ήρθε έπειτα από μία ώρα. Δεν ξέρω πώς με έβγαλαν από το αυτοκίνητο. Εκεί έχασα τις αισθήσεις μου. Συνήλθα μόνο μέσα στο ασθενοφόρο. Με μετέφεραν στο νοσοκομείο του Ναυπλίου, περίπου 70 χιλιόμετρα μακριά. Δεν είχαν μαγνητικό τομογράφο εκεί, μου έκαναν μόνο μια απλή ακτινογραφία.
Αυτή όμως ήταν αρκετή για να πείσει έναν νεαρό γιατρό ότι έπρεπε να μου βρει θέση σε τραυματολογική κλινική της Αθήνας. Για δύο ημέρες τηλεφωνούσε και διαπραγματευόταν με τη γερμανική ιδιωτική μου ασφάλεια υγείας, η οποία καθόριζε τι χρηματοδοτεί και τι όχι, προσκρούοντας σε συνεχείς καθυστερήσεις και αναμονές. Τελικά, αυτός ο αφοσιωμένος γιατρός στάθηκε θυμωμένος δίπλα στο κρεβάτι μου. Του ήταν αδύνατο να καταλάβει πώς η σοβαρότητα της κατάστασής μου δεν αρκούσε για να πείσει την ασφαλιστική εταιρεία να υπερβεί τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις στη Γερμανία. Δεν μπορούσα να σηκωθώ, να κινήσω χέρια ή πόδια, να χρησιμοποιήσω κινητό. Βρέθηκα σε έναν κόσμο χωρίς ψηφιακή επικοινωνία, εξαρτημένη από άλλους, που έψαχναν αριθμούς για μένα και μου κρατούσαν το τηλέφωνο στο αυτί.
– Πώς βρεθήκατε στο ΚΑΤ;
– Επειτα από δύο ημέρες, αυτός ο γιατρός βρήκε θέση για μένα στο ΚΑΤ στην Αθήνα. Εστειλαν ασθενοφόρο. Οταν έφθασα στο ΚΑΤ, οι γιατροί εκεί μου είπαν ότι πρέπει να προετοιμαστώ για το χειρότερο: παράλυση. Τετραπληγία. Εξαιτίας της κάκωσης στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Υποβλήθηκα σε χειρουργείο στο ΚΑΤ. Ενας Ελληνας φίλος μου κατάφερε να ενημερώσει τον διευθυντή της Χειρουργικής. Μου χάρισε μια δεύτερη ζωή, μαζί με τις νοσοκόμες και τους γιατρούς της ΜΕΘ, της Χειρουργικής και τους θεραπευτές της αποκατάστασης. Είμαι βαθιά ευγνώμων σε όλους αυτούς τους ανθρώπους του ΚΑΤ. Εργάζονται υπό τεράστια πίεση, με περιορισμένα οικονομικά μέσα και προσφέρουν εξαιρετικό έργο.
– Στο άρθρο σας στη SZ περιγράφετε μια σουρεαλιστική σκηνή: Μια άλλη ασθενής στο ίδιο δωμάτιο έπαιξε επιδεικτικά ένα βίντεο με τη φωνή του Χίτλερ, θέλοντας να δείξει ότι μια Γερμανίδα, υπεύθυνη για τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα, επωφελείται από το κοινωνικό κράτος που είχε ψαλιδίσει κάποτε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Πώς νιώσατε τότε;
– Στα ελληνικά νοσοκομεία οι ασθενείς βασίζονται πολύ στους συγγενείς τους για φροντίδα, επειδή οι λίγες νοσοκόμες δεν προλαβαίνουν. Αν δεν έχεις συγγενείς, πρέπει να βοηθήσουν φίλοι, όπως έγινε στη δική μου περίπτωση. Πολλοί από τους Ελληνες φίλους μου μιλούν καλά γερμανικά. Ετσι ακούγονταν συχνά τα γερμανικά γύρω από το κρεβάτι μου. Αυτό ενόχλησε κάποιες ασθενείς στο εξάκλινο δωμάτιο.
Δεν μπορούσαν να γνωρίζουν ότι εργαζόμουν ως δημοσιογράφος για τη Sueddeutsche Zeitung και για χρόνια ζούσα στην Αθήνα, γνωρίζοντας πόσο βαριά έπληξε η οικονομική κρίση τη χώρα. Τότε πολλοί στην Ελλάδα θεωρούσαν τη Γερμανία υπεύθυνη για τη σκληρότητα των μέτρων λιτότητας. Καταλάβαινα αυτή την αγανάκτηση και τον πόνο από τις περικοπές, που ακόμη επηρεάζουν το σύστημα υγείας. Οταν όμως ξαφνικά άκουσα ένα απόσπασμα από ομιλία του Χίτλερ, προφανώς από βίντεο στο YouTube, νόμιζα αρχικά ότι είχα παραισθήσεις. Ομως ήταν σαφής ο στόχος, έστω και για λίγα δευτερόλεπτα. Δεν ήξερα αν έπρεπε να γελάσω, να λυπηθώ ή να ντραπώ. Ενας Ελληνας φίλος, στον οποίο το είπα, βρήκε τη σκηνή τόσο σουρεαλιστική που την αφηγήθηκε σε έναν θεατρικό συγγραφέα. Αυτός με ευχαρίστησε – έγραφε τότε ένα έργο που εκτυλίσσεται σε νοσοκομείο και την ενέταξε σε αυτό. Οι αιχμές σταμάτησαν ύστερα από λίγο, ίσως επειδή δεν είχα ευνοϊκότερη μεταχείριση, ούτε στο ελάχιστο, σε σχέση με τις άλλες ασθενείς. Ημασταν όλες στην ίδια κατάσταση: δεμένες στο κρεβάτι, εξαρτημένες από βοήθεια.
Στα δημόσια νοσοκομεία, τα σκληρά μέτρα λιτότητας είναι ακόμη αισθητά. Αλλά η σημερινή έλλειψη νοσηλευτών και νοσηλευτριών δεν είναι φαινόμενο μόνο της Ελλάδας.
– Εχετε καλύψει δημοσιογραφικά την οικονομική κρίση. Εχετε την αίσθηση ότι η περυσινή εμπειρία της υγείας σας ήταν μια ζωντανή απόδειξη των συνεπειών της τιμωρητικής πολιτικής του Βερολίνου;
– Η πολιτική του Βερολίνου αλλά και της Ε.Ε. και του ΔΝΤ έναντι της Ελλάδας ήταν απάντηση και στις πολιτικές παραλείψεις της χώρας, όπως π.χ. τα κρυφά χρέη του κράτους –ιδιαίτερα στον τομέα της υγείας– καθώς και η φοροδιαφυγή και η διαφθορά. Ομως η πολιτική αυτή δεν έπληξε απαραίτητα τους υπευθύνους. Είχε σαφώς διαστάσεις κοινωνικής ανισότητας, για την οποία ευθύνονται και οι εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις. Στα δημόσια νοσοκομεία, τα σκληρά μέτρα λιτότητας είναι ακόμη αισθητά. Αλλά η σημερινή έλλειψη νοσηλευτών και νοσηλευτριών δεν είναι φαινόμενο μόνο της Ελλάδας. Το βλέπουμε σχεδόν παντού στην Ευρώπη. Και τα πιο πλούσια κράτη, όπως η Γερμανία, «αγοράζουν» γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό από τις φτωχότερες χώρες. Αυτό επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση.
– Eχετε γνωρίσει το σύστημα υγείας τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γερμανία. Μήπως η ελληνική «ευελιξία», δηλαδή η δυνατότητα να βρει κανείς «τον φίλο ενός φίλου» που θα βοηθήσει, είναι ίσως αποτελεσματικότερη από την προσκόλληση στη γραφειοκρατία, η οποία ισχύει στη Γερμανία; Ή τελικά συμβαίνει το αντίστροφο: η απρόσωπη γραφειοκρατική αντίληψη στη Γερμανία εγγυάται ίση μεταχείριση;
– Το αίσθημα της ισότητας έχει χαθεί πια και στη Γερμανία. Για τους ασθενείς που είναι ασφαλισμένοι στο δημόσιο σύστημα –και αυτοί είναι η συντριπτική πλειονότητα– γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρουν γρήγορα ραντεβού με έναν εξειδικευμένο γιατρό. Συχνά ακούω ότι τα πράγματα γίνονται ευκολότερα όταν κάποιος φίλος ή ο φίλος ενός φίλου γνωρίζει έναν γιατρό και με αυτή τη σύσταση μπορεί κανείς να κλείσει πιο γρήγορα ένα ραντεβού. Δεν ακούγεται κάπως παρόμοιο με την «ελληνική μέθοδο»; Οποιος είναι ιδιωτικά ασφαλισμένος –και αυτή είναι η μειονότητα– βρίσκει πιο εύκολα ραντεβού. Κι αυτό δεν είναι δίκαιο.
– Ξέρω ότι κατά την περίοδο της κρίσης ήσασταν αρκετά επικριτική απέναντι στη γερμανική πολιτική έναντι της Ελλάδας. Σας άφησε όμως αυτή η περιπέτεια της υγείας σας μια πικρή γεύση στη σχέση σας με την Ελλάδα;
– Η πολιτική δεν κατάφερε να αλλάξει τη συμπάθειά μου για την Ελλάδα. Φυσικά η δουλειά μου ως δημοσιογράφου μού εξασφάλισε μια διεισδυτική αντίληψη της πολιτικής – τόσο της γερμανικής όσο και της ελληνικής. Αλλά η εγγύτητα προς μια χώρα ή μια πόλη για εμένα εξαρτάται από τους ανθρώπους που γνωρίζω εκεί, από τις φιλίες και τις κοινές εμπειρίες.
– Η πρώην καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ βρίσκεται στη χώρα μας για μια συζήτηση με τον διευθυντή της «Κ», ύστερα από πρόσκληση της εφημερίδας. Αν είχατε την ευκαιρία να της κάνετε μία ερώτηση, ποια θα ήταν;
– Στις 5 Ιουλίου, πριν από δέκα χρόνια, έγινε στην Ελλάδα το δραματικό δημοψήφισμα για ένα νέο πακέτο μεταρρυθμίσεων και λιτότητας, που είχαν διαπραγματευθεί η Ε.Ε., το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πίσω από το κείμενο του δημοψηφίσματος κρυβόταν το ερώτημα: Θα παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ ή όχι; Η πλειοψηφία των Ελλήνων απέρριψε το πακέτο, και όμως δεν επήλθε το Grexit. Η Ανγκελα Μέρκελ φαίνεται πως προστάτεψε τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα –και την Ελλάδα– κόντρα στη γνώμη του υπουργού Οικονομικών της. Θα ήθελα να τη ρωτήσω: Γιατί το έκανε;
