Την εμπλοκή του στην υπόθεση Novartis, τον ρόλο του FBI και των Ελλήνων εισαγγελέων αλλά και τη σχέση που… δεν έχει με τον υπουργό τον οποίο κατηγορήθηκε ότι δωροδόκησε επιχείρησε να περιγράψει στο δικαστήριο ο καθηγητής Νίκος Μανιαδάκης στη δίκη των δύο προστατευόμενων μαρτύρων της Novartis.
«Μου κατέστρεψαν τη ζωή μου, την καριέρα μου. Με έχουν ψάξει όσο κανένα Eλληνα και δε βρήκαν τίποτα. Εχω οκτώ ελέγχους από ό,τι όργανο υπάρχει στο ελληνικό κράτος. Στερήθηκα τα παιδιά μου, την εφηβεία του γιου μου. Την ελευθερία μου. Πήγαινα στο πανεπιστήμιο να κάνω μάθημα με έξι αστυνομικούς. Λες και ήμουν ο μεγαλύτερος εγκληματίας. Με βιάσανε βάναυσα», είπε διαμαρτυρόμενος ο μάρτυρας μηνυτής στην υπόθεση, που για μια περίοδο υπήρξε ο τρίτος προστευόμενος μάρτυρας στην υπόθεση, αλλά στη συνέχεια έχασε αυτήν την ιδιότητα.
Ο μάρτυρας αναφέρθηκε μεταξύ άλλων και σε πιέσεις που –όπως ισχυρίστηκε– δέχθηκε από δικαστικές αρχές για να στραφεί η έρευνα προς συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα. Οπως κατέθεσε, η πρώην εισαγγελέας κατά της διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη τον πίεσε δύο φορές για να συνδέσει πολιτικούς με την υπόθεση.
Συγκεκριμένα, όταν ρωτήθηκε από τον συνήγορο της πλευράς Σαμαρά, απάντησε: «Δύο φορές με πίεσαν. Τη μία στη Βουλή, με σκοπό να προχωρήσει η έρευνα προς συγκεκριμένη κατεύθυνση – προς τον Αδωνι Γεωργιάδη, τον Γιάννη Στουρνάρα και τον Αντώνη Σαμαρά. Η δεύτερη φορά ήταν στη ΓΑΔΑ, όπου με συνέδεαν με τον Ανδρέα Λοβέρδο και χρησιμοποιούσαν αυτή τη σύνδεση, μαζί με τις καταθέσεις του Σαράφη, για να καταστεί σαφές ότι θα διωχθώ».
Οταν ο συνήγορος τον ρώτησε τι ακριβώς του ειπώθηκε για τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ο μάρτυρας απάντησε:
«Μου είπαν ότι υπάρχει κατάθεση σύμφωνα με την οποία έχει πάρει λεφτά σε βαλίτσες και ότι υπάρχουν στοιχεία που το αποδεικνύουν. Αυτά μου τα είπε η κυρία Τουλουπάκη».
Με την έναρξη της κατάθεσής του θέλησε να περιγράψει την πορεία του, αλλά και τον τρόπο που λειτουργεί ο τομέας της υγείας.
«Εργάστηκα στις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες στον κόσμο. Σε όλη μου τη διαδρομή είχα θέσεις σε πανεπιστήμια. Οταν έφυγα από τα νοσοκομεία ξεκίνησα στην Εθνική Σχολή της Δημόσιας Υγείας. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου από το 2009 είχα κληθεί σε συναντήσεις για να πω την άποψη γύρω από τα θέματα των υπηρεσιών υγείας, αλλά ποτέ δεν διορίσθηκα σε επιτροπές του υπουργείου Υγείας», είπε ο μάρτυρας.
Αναφερόμενος στην αλυσίδα των πραγμάτων που λάμβαναν χώρα για να ληφθεί κάποια απόφαση για το φάρμακο, εξήγησε πως «το 2010 ήρθε η Τρόικα στην Ελλάδα και ζήτησε μεγάλη δημοσιοοικονομική προσαρμογή κι ένα μεγάλο μέρος είχε να κάνει με την υγεία.
»Ο τομέας της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα είχε χαρακτηριστεί πολύ σπάταλος, χωρίς να απολαμβάνει ο Ελληνας πολίτης τις υπηρεσίες που πρέπει για τα 21 δισ. ευρώ που σπαταλούσε το κράτος. Πέρασαν από εδώ τόσοι υπουργοί, πολλοί ήταν δικηγόροι, φιλόλογοι δεν έχουν τις ειδικές γνώσεις δηλαδή, οπότε εμπιστεύονταν τα ειδικά κλιμάκια. Αυτά εισηγούνται τα μέτρα και ο υπουργός παίρνει την πολιτική απόφαση. Εμένα με πρότεινε η τρόικα στην κυβέρνηση μαζί με δύο άλλους καθηγητές. Προτάθηκα προκειμένου να συζητήσω μαζί τους τον τρόπο που θα μειώναμε τη φαρμακευτική δαπάνη», ανέφερε ο κ. Μανιαδάκης.
Πρόεδρος: Υπήρξε ρητά η υποχρέωση να μην μπει κανένα νέο φάρμακο;
Μάρτυρας: Οχι με αυτό τον τρόπο. Οταν ξεκίνησε το μνημόνιο η φαρμακευτική δαπάνη της χώρας ήταν 9 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 5,2 ήταν δαπάνες του Δημοσίου. Ο Λοβέρδος τη μείωσε στα 3,8 και ακολούθησαν οι υπόλοιποι. Ο Γεωργιαδης παρέδωσε τη δαπάνη στα 2 δισ. ευρώ.
Ο μάρτυρας ανέφερε πως γνωρίζει τον άλλοτε ισχυρό άνδρα της Novartis Κωνσταντίνο Φρουζή, εξηγώντας όμως πως τον γνώριζαν οι πάντες εξαιτίας της θέσης που είχε στο ΣΦΕΕ. «Γνωρίζω τον κ. Φρουζη, ήταν στη Novartis αλλά ήταν και πρόεδρος του ΣΦΕΕ. Ηταν λίγο δύσκολο να μην τον ξέρεις. Πολλά πολλά δεν είχα μαζί του. Τον είχα δει σε κάποιες συναντήσεις ως εκπρόσωπος της φαρμακοβιομηχανίας κι εγώ ήμουν από την πλευρά του υπουργείου. Η εταιρεία διαμαρτυρόταν για την πτώση στις τιμές των φαρμάκων. Δεν είχε πέσει στην αντίληψή μου να επιχειρεί να πείσει υπουργό για ευνοϊκότερη μεταχείριση».
Σε ερώτηση σχετικά με το αν η Novartis ευνοήθηκε από τον συμψηφισμό, ο μάρτυρας απάντησε: «Ο συμψηφισμός προβλέπεται από τον νόμο. Τον ψήφισαν τόσοι βουλευτές άρα δεν ήταν παράνομος. Η Novartis τότε ήταν η μεγαλύτερη εταιρεία παγκοσμίως. Ηταν λογικό να παίρνει περισσότερα χρήματα, ήταν φυσιολογικό το Δημόσιο να της χρωστάει περισσότερα χρήματα και εκείνη με το clawback περισσότερα στο Δημόσιο κι έγινε συμψηφισμός».
Σχολιάζοντας τις καταγγελίες του Κωνσταντίνου Ράνου, πρώην μέλους της επιτροπής τιμολόγησης φαρμάκου που κατέθεσε ότι ο Αντρέας Λοβέρδος έβαλε στην αγορά –παρά τις απαγορεύσεις της τρόικας– νέα φάρμακα της Novartis, ο κ. Μανιαδάκης υποστήριξε ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος ήταν πιο… δογματικός.
«Ο κ. Ράνος έχει συγκεκριμένη τοποθέτηση για αυτά τα πράγματα. Ολες οι υπουργικές αποφάσεις δίνουν στο τέλος στον υπουργό τη δυνατότητα να βάζει εξαιρέσεις για λόγους δημόσιας υγείας. Εκείνη την εποχή υπήρξαν όργανα που έβαλαν κριτήρια για το πώς θα εγκριθούν τα νέα φάρμακα. Είχαν βάλει πέντε προϋποθέσεις. Αν έχει σφίξει η τρόικα του κρουνούς και δεν έχουν μπει νέα φάρμακα και ξαφνικά ανοίγει παραθυράκι… αντιλαμβάνεστε ότι οι επιχειρήσεις θέλουν να τιμολογηθούν τα φάρμακά τους νωρίτερα. Οταν η επιτροπή συγκεντρώθηκε και άρχισε να αξιολογεί τους φακέλους και να προτεραιοποιήσει τα φάρμακα υπήρχαν αντιδράσεις. Ο Ράνος έχει πιο δογματική προσέγγιση στα φάρμακα, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν δαιμονοποιήσει τη φαρμακευτική δαπάνη. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν στην ομοιοπαθητική ή άλλοι που λένε για καρκίνο πάρε ασπιρίνη. Αν υπήρχε άνθρωπος στην επιτροπή, που έχει εξηγητικό ρόλο στον υπουργό, έβλεπε κάτι κακό θα έβαζε την υπογραφή του πιστεύετε;» σχολίασε.
Ο μάρτυρας υποστήριξε ότι η τιμολόγηση των φαρμάκων είναι εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, ενώ έφερε παράδειγμα προσπάθεια τιμολόγησής τους στο παρελθόν που προκάλεσε «μπάχαλο» παγκοσμίως. «Είναι πολύ δύσκολο να τιμολογηθούν τα φάρμακα. Την πρώτη φορά στο υπουργείο Εμπορίου με τον κ. Κατσέλη, τιμολογήθηκαν λάθος 6.500 φάρμακα, απείλησαν εταιρείες να αποσύρουν φάρμακα, έγινε μπάχαλο παγκοσμίως. Τότε έκαναν οριζόντια μείωση σε όλες τις τιμές για να μπορέσουν να φτιάξουν σωστό σύστημα τιμολόγησης».
Η έρευνα σε βάρος Μανιαδάκη
«Στην περίοδο 2010-2014 καμιά από τις δύο εταιρείες μου δεν έχει συμβάσεις με τη Novartis», είπε ο μάρτυρας και αναφέρθηκε στην έρευνα που ξεκίνησε σε βάρος του το 2015.
«Το 2015 ξεκίνησε μια βιομηχανία καταγγελιών εναντίον μου. Στελέχη της τότε κυβέρνησης στοχοποίησαν τον Παπασταύρου και εμένα. Με βάση ανώνυμες επιστολές έγινε έρευνα από το ΣΕΥΠ για τις εταιρείες μου και ήταν απαλλακτική. Επειδή δεν άρεσε που ήταν απαλλακτική διατάχθηκε νέα έρευνα από την κ. Παπασπύρου. Απαλλακτική και αυτή και επειδή δεν άρεσε διατάζουν το ΣΔΟΕ να κάνει έρευνα σε όλες μου τις συναλλαγές παγκοσμίως. Τα δικαιολόγησα και είχα δύο απαλλακτικά πορίσματα. Είπαν ότι θέλησα να ενταχθώ στο καθεστώς προστασίας επειδή μου βρήκαν οικονομικά ζητήματα. Δεν άρεσαν οι 4 πρώτοι έλεγχοι και διέταξαν άλλους 2, από τους οποίους ο ένας ήταν… μη ηθικός. Με ελέγχανε όσο συναργαζομουν με τις ελληνικές αρχές ως προστατευόμενος μάρτυρας. Οι έλεγχοι κατέληξαν ότι ήμουν μια χαρά. Ολοι οι έλεγχοι με αποσυνδέουν με τον κ. Λοβερδο. Ελεγα στην Τουλουπακη ότι όποιος έδωσε κατάθεση για μένα λέει μπαρούφες. Ολοι ήξεραν ότι ήμουν σύμβουλος του Σαλμά και καμία σχέση δεν είχα με τον Λοβερδο».
Για τον κατηγορούμενο «Μάξιμο Σαράφη», κατά κόσμο Φιλίστωρα Δεσταμπασίδη, ο κ. Μανιαδάκης ανέφερε ότι γνωρίζονταν εξαιτίας της εργασιακής σχέσης του κατηγορούμενου με τη Novartis.
«Τον Δεσταμπασιδη τον ήξερα λίγο. Ασχολούνταν με τις δημόσιες σχέσεις της Novartis. Ηξερα καλύτερα τη συνεργάτιδά του, την κ. Ρούμπου, ο κατηγορούμενος ήταν σε άλλο αντικείμενο. Τον είδα όμως όταν δίναμε καταθέσεις στην κ. Τουλουπάκη, τον είδα στο ασανσέρ και χαιρετηθήκαμε. Γνωρίζω και την κ. Μαραγγελη, την είχα δει στη ΓΑΔΑ», είπε.
Πρόεδρος: Γιατί σας κατονομάζουν; Γιατί σας καταγγέλλουν ως δίαυλο;
Μάρτυρας: Αυτό δείχνει και τη δολιότητά τους. Μου είπαν ότι θέλουν να καταδικάσουν τη Novartis. Ο Σαράκης μου το είπε και ότι αν καταδικάσουμε την εταιρεία θα πάρουμε λεφτά και θα τα φάμε στη Ρωσία. Μου είπε «εγώ σου λέω να συνεργαστείς μαζί μας για να μην υποφέρεις». Του λέω «εγώ δεν ξέρω τίποτα, τι να πω».
Οπως ανέφερε, την κατάθεσή του το 2017 την έχει προαναγγείλει δύο βδομάδες νωρίτερα η εφημερίδα Documento. «Το 2017 με βάση τα δημοσιεύματα η εισαγγελέας Ράικου διατάσσει να ελεγχθώ. Πήγα μόνος μου με υπόμνημα οικειοθελώς με όλες τις δραστηριότητές μου, συμβόλαια και λογαριασμούς. Λέω παιδιά δεν καταλαβαίνω γιατί με έχετε μπλέξει με αυτή την ιστορία, δεν έχω καμία σχέση με Νοβαρτις. Η υπόθεση ήταν πολιτική. Γιατί ήμουν στενός συνεργάτης τριών υπουργών, κεντρικό πρόσωπο στην υπόθεση. Με πίεσαν πολύ να συνεργαστώ, με πίεσαν πολύ γιατί μου είπαν ότι θα μου ασκήσουν δίωξη. Με πίεσαν πάρα πολύ. Πρώτα καταθέτει η Μαραγγέλη, στην πρώτη κατάθεση με ονοματίζει, ένα μήνα μετά έγινα μάρτυρας. Αποφάσισα να συνεργαστώ γιατί έβλεπα ότι η υπόθεση πήγαινε σε μια τροχιά ασύλληπτη. Εβλεπα πού πάει το πράγμα και τους είπα εντάξει θα σας βοηθήσω. Αφότου γίνομαι μάρτυρας, έρχεται η Μαραγγέλη και ανακαλεί. Ο κ. Δεστεμπασιδης δίνει πολλές καταθέσεις. Σε όλες τις καταθέσεις δεν με έχει μπλέξει πουθενά. Θεωρεί συνδετικό κρίκο τον κ. Μανία. Εχει δώσει δέκα καταθέσεις και δεν έχει πει τίποτα για μένα. Ξαφνικά λέει «Α! ο Λοβερδος τον όρισε σύμβουλο». Στο μεταξύ έχουν έρθει οι Αμερικάνοι για έλεγχο στην Ελλάδα», περιέγραψε.
Ειδική μνεία έκανε στις τρεις καταθέσεις που έδωσε λέγοντας πώς οι εισαγγελείς Διαφθορας του είχαν ζητήσει λόγω ειδικότητας να κάνει αναλύσεις. «Μου είχαν δώσει τη δουλειά του Μανία για να ελέγξω τεχνικά. Επιασα κι έκανα παρα πολλές αναλύσεις. Κάπου 600 αρχεία. Είδα διαχρονικά πώς κινήθηκαν οι τιμές φαρμάκων της Novartis, αν οι αυξήσεις ή μειώσεις τιμών ήταν αιτιολογημένες. Εδωσα τις αναλύσεις μου σε ξένο κλιμάκιο στις αρχές του 2018. Μετά από 2-3 μήνες μας ζήτησαν να μας ξαναδούν, αλλά μου είπαν όταν θα πηγαίναμε όλοι διαδοχικά στη Βιέννη. Επειδή είχε πάρει διαστάσεις η υπόθεση στην Ελλάδα, αν και αρχικά θα ερχόταν το κλιμάκιο του FBI στην Ελλάδα, τελικά μας είπαν στη Βιέννη», είπε.
Ωστόσο, ξεκαθάρισε πως η έρευνα στην Ελλάδα ήταν διαφορετική από αυτή της Αμερικής. «Η έρευνα στην Ελλάδα γινόταν για την τιμολόγηση των φαρμάκων και αν είχαν δωροδοκηθεί κρατικοί αξιωματούχοι. Στην Αμερική η εταιρεία έκανε συμβιβασμό για συγκεκριμένα φάρμακα, έστελνε γιατρούς σε συνέδρια που έξω από τον κώδικα της Αμερικής. Οχι ότι έπαιρναν χρήματα. Η εταιρεία πλήρωσε πρόστιμο γιατί κρίθηκε ανάρμοστη η συμπεριφορά στα συνέδρια και για δύο κλινικές μελέτες που προκάλεσαν ζήτηση του φαρμάκου. Καταδίκαστηκε η Novartis στην Αμερική γιατί είχε ελλιπή λογιστικά βιβλία σε σχέση με αυτές τις κλινικές μελέτες. Εδώ όλη η υπόθεση ήταν γύρω από ένα διαφορετικό αντικείμενο, που δεν έπαιξε ποτέ στην Αμερική. Εμένα με ρώτησαν δηλαδή για το θέμα τιμολόγησης κι έκλεισε το θέμα. Δεν υπήρχε θέμα τιμολόγησης στην Αμερική. Εγώ δεν ήξερα για δωροδοκίες υπουργών, φάσεις 4 και τόσα άλλα», ανέφερε.
Η Αμερική
Ο μάρτυρας αναφέρθηκε στις καταθέσεις που έδωσε στην Αμερική. «Ενώ χτίσαμε μια καλή σχέση στη Βιέννη, στην Αμερική με ρώτησαν πολλά πράγματα και ξαφνικά άρχισε να αγριεύει η συζήτηση και άρχισαν να μου λένε αυτά που είπε ο Δεσταμπασίδης σε δύο καταθέσεις του. Μου είπαν άλλαξαν τα πράγματα γιατί ένας από τους μάρτυρες μας είπε ότι έχεις χρηματίσει υπουργό ή θα μας πεις τον υπουργό κι έχεις τελειώσει γιατί προστατεύεσαι από το αμερικανικό δίκαιο. Ή θα περιγράψεις τις πράξεις με ακρίβεια κι αν δε θεωρήσουμε ικανοποιητικές τις εξηγήσεις σου έχουμε δικαίωμα να σε φυλακίσουμε αυτή τη στιγμή. Τους είπα ότι εγώ ξέρω ότι είναι ανυπόστατα αυτά που λένε οι μάρτυρες, ξέρω επίσης ότι εγώ δεν έχω χρηματιστεί άρα μπορούμε να μείνουμε εδώ δέκα μέρες. Το στορι που στήθηκε εδώ στην Ελλάδα δεν το πίστεψαν ποτέ οι Αμερικανοί. Μου κάνει η εντύπωση αυτή η παραπληροφόρηση ενώ είναι όλα στο διαδίκτυο».
Ο ίδιος απέδωσε τις κινήσεις εναντίον του στο ότι «χαλούσε τη μαγιά», ενώ περιέγραψε την κατάσταση στην Αμερική σαν μια ανάκριση. «Υπήρξαν στιγμές που ήταν πολύ πιεστικές. Μου ζητούσαν να πάρουμε στην Ελλάδα τηλέφωνο στις 3 το βράδυ για να διασταυρώσουν τα λεγόμενά μου. Αυτή η διαδικασία ελέγχου της αξιοπιστίας μου κράτησε αλλά μετά χτίσαμε μια σχέση και ζήτησα να μάθω ποιον υπουργό με κατηγορούν ότι χρημάτισα. Και μου λένε Λοβερδο. Συμφώνησα μετά από 8 ώρες να τους υποβάλω υπόμνημα όπου θα στοιχειοθετώ τις ανακρίβειες των άλλων εναντίον μου. Το έκανα επιστρέφοντας στην Ελλάδα και έκλεισε η υπόθεση μου εκεί».
Για τη σύλληψή του στο αεροδρόμιο ανέφερε πως «ήταν να ταξιδέψω με την οικογένειά μου παραμονές Πρωτοχρονιάς και μου άσκησαν δίωξη στο αεροδρόμιο. Με σταμάτησαν με αστυνομική βία μπροστά στα παιδιά μου τα ανήλικα επί 8 ώρες για να μου ασκήσουν τη δίωξη. Με κατηγόρησαν για παθητική δωροδοκία ενώ γνώριζαν ότι δεν υπήρξα δημόσιος υπάλληλος, ήξεραν ότι δεν ήμουν σε επιτροπή τιμολόγησης ή σύμβουλος υπουργού, μόνο για να με κρατήσουν στη χώρα. Μια μαρτυρική κατάθεση μου είπαν ότι έδωσε χρήματα, πήρα χρήματα και ήμουν και συνεργός. Γίνονται αυτά; Εστειλαν επιστολή στον πρύτανη να με απολύσει, με λοιδόρησαν στο πανελλήνιο, έχασα τη δουλειά μου, τα συμβόλαιά μου, καταστράφηκα. Εχασα κάθε τρόπο να βιοποριστώ. Μου αφαίρεσαν τη μέθοδο βιοπορισμού αφού δεν άφηναν να πάω στο εξωτερικό που έκανα consulting», σημείωσε συμπληρώνοντας πως ζούσε ήδη στην Ισπανία ως μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος σε γνώση και των ισπανικών αρχών.
«Γιατί εμένα; Γιατί αυτός ο άνθρωπος (Δεσταμπασίδης) αποφάσισε ένα χρόνο μετά να αντικαταστήσει το Μανία με μένα. Ενα χρόνο είχε στήσει ένα μύθευμα με το Μανία και μετά είπε για εμένα. Αυτό έχει κριθεί. Με κατηγορεί για μια σχέση με υπουργό που ποτέ δεν υπήρξα σύμβουλος του. Η καριέρα μου δεν αποκαταστάθηκε ποτέ», είπε ο κ. Μανιαδάκης.
Σχολιάζοντας τον ισχυρισμό Δεσταμπασίδη ότι όλα όσα κατέθεσε τα ξέρει από τον Κωνσταντίνο Φρουζή, τόνισε ότι δεν το πιστεύει. «Είμαι σίγουρος ότι ο Φρουζης δεν μπορεί να είπε ότι μου έδωσε λεφτά, γιατί ποτέ δεν μου έδωσε άρα γιατί να πει κάτι τέτοιο. Επίσης ο Δεσταμπασίδης στην κατάθεση τα λέει ως άνθρωπος που τα έχει ζήσει, όχι που του τα είπαν».
