Εντυπη έκδοση. Βρυξέλλες-Ανταπόκριση. «Πέπλο καπνού» καλύπτει τα αποτελέσματα των μέτρων που χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ενωση (και) στην Ελλάδα για την πρόληψη, ετοιμότητα και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Παρότι η χώρα μας έλαβε κονδύλια συνολικού ύψους 870 εκατ. ευρώ (2014-2022), εκ των οποίων 470 εκατ. από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), αυτά τα κεφάλαια, όπως διαπίστωσε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ), δεν δαπανήθηκαν συστηματικά εκεί όπου οι ανάγκες και οι κίνδυνοι επιτάσσουν, ούτε στο πλαίσιο μακρόπνοου σχεδιασμού.
Η «παγίδα της πυρόσβεσης» είναι μια «μεταφορική έκφραση που χρησιμοποιείται για να περιγράψει έναν κοντόφθαλμο κύκλο επίλυσης προβλημάτων», σημειώνει η σχετική έκθεση του ΕΕΣ που δημοσιεύθηκε χθες. Η χώρα μας –όπως φαίνεται– έπεσε από την αρχή στην «παγίδα της πυρόσβεσης», καθώς σύμφωνα με την έκθεση για την εκπόνηση σχεδίων πρόληψης και ετοιμότητας, καθώς και για τη λήψη αποφάσεων, που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, οι αρμόδιες αρχές χρησιμοποιούσαν παλαιότερο χάρτη, ενώ μόλις τον Δεκέμβριο του 2024 ξεκίνησαν οι εργασίες για την επικαιροποίησή του.
Επομένως, στη χώρα μας, όπου το 2023 κάηκε έκταση τριπλάσια του συνήθους μέσου όρου της περιόδου 2006-2022, τα έργα που επιλέχθηκαν για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ενδεχομένως να μην εστιάστηκαν στις περιοχές όπου θα είχαν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Το ίδιο συνέβη και στην Πορτογαλία –βάσει της ίδιας έκθεσης–, όπου είχε προτεραιοποιηθεί χρηματοδότηση για την καταπολέμηση των πυρκαγιών σε έκταση εν μέρει βυθισμένη κάτω από το νερό.
Το ΕΕΣ εξέτασε συγκεκριμένα τα έργα των περιόδων προγραμματισμού 2014-2020 και 2021-2027 στην Ελλάδα, στην Πολωνία, στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, και κυρίως τα κονδύλια που δόθηκαν από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία συνολικού ύψους και για τις δύο περιόδους 2 δισ., καθώς και από τον RRF, που έφθασαν συνολικά στο 1,5 δισ. ευρώ.
Στη χώρα μας, πάντως, τον Μάιο του 2024 είχε καταβληθεί κάτι λιγότερο από το 10% των κονδυλίων από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης εν μέρει λόγω της χρηματοδότησης που είχε ξεκινήσει ήδη από τον RRF και της «ανεπαρκούς στελέχωσης του υπουργείου Περιβάλλοντος, των δυσκολιών στη χρήση πλατφορμών για έργα του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης και της μη εξοικείωσης των δασικών υπηρεσιών με τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων».
Σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση του σχεδίου για τα κονδύλια του RRF, η χώρα μας τροποποίησε το σχέδιό της το 2023 και αύξησε τα κονδύλια κυρίως για δράσεις πρόληψης (470 εκατ.), ενώ μειώθηκαν οι δράσεις αναδάσωσης στο ένα τέταρτο (55 εκατ.). Το ίδιο συνέβη και στην Ισπανία, όπου η μερίδα του λέοντος για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών διατίθεται από το 2018 κυρίως για μέτρα πρόληψης και όχι αποκατάστασης. Τα κονδύλια του RRF λήγουν τον Αύγουστο του 2026, επομένως αυτό που εκλείπει και από τα τέσσερα κράτη-μέλη είναι μια μακροπρόθεσμη στρατηγική.
