Το νέο πλαίσιο προστασίας της Γυάρου και της θαλάσσιας περιοχής της έθεσε χθες σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Περιβάλλοντος. Το πλαίσιο έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση, καθώς σε λιγότερο από ένα μήνα λήγουν τα προσωρινά προστατευτικά μέτρα για το νησί και τη θαλάσσια ζώνη του, που αποτελεί παράδεισο για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα. Το γεγονός αυτό καθιστά απολύτως απαραίτητη τη χρονική επέκταση της απαγόρευση της αλιείας με οποιοδήποτε μέσο, με δεδομένο και το κακό παρελθόν της υπόθεσης.
Η περιοχή προτείνεται να λάβει τον χαρακτηρισμό «Περιοχή Προστασίας της Βιοποικιλότητας», με σκοπό να προστατευθεί «η οικολογική, φυτογεωγραφική, ζωολογική, αισθητική, επιστημονική και ιστορική της αξία». Η Γυάρος, οι βραχονησίδες της και η θαλάσσια περιοχή σε εύρος 3 ναυτικών μιλίων προτείνεται να χωριστούν σε ζώνες προστασίας ως εξής:
• Τρεις ζώνες απόλυτης προστασίας. Η πρώτη καλύπτει τη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, η δεύτερη την ακτογραμμή του και η τρίτη τη θαλάσσια ζώνη μέχρι τα 0,25 ναυτικά μίλια από την ακτή γύρω από όλο το νησί, συμπεριλαμβανομένης της νησίδας Φούης. Εξαιρείται ένας θαλάσσιος διάδρομος πρόσβασης στην περιοχή των φυλακών, όπου υπάρχει και ο μοναδικός συντηρημένος μόλος του νησιού. Στις ζώνες αυτές επιτρέπεται μόνο η επιστημονική παρακολούθηση και έργα που σχετίζονται με την προστασία του νησιού και της θάλασσάς του.
• Τρεις ζώνες προστασίας της φύσης. Η πρώτη καλύπτει την ανατολική πλευρά της Γυάρου, η δεύτερη τη νησίδα Γλαρονήσι και η τρίτη τη θαλάσσια ζώνη από τα 0,25 ν.μ. έως το 1,5 ν.μ., ως η περιοχή τροφοληψίας της φώκιας και των θαλασσοπουλιών του νησιού.
• Τέλος, μια ζώνη διατήρησης θαλάσσιων οικοτόπων και ειδών από το 1,5 ν.μ. έως τα 3 ν.μ. και μια ζώνη βιώσιμης διαχείρισης ιστορικού τόπου, που περιλαμβάνει το συγκρότημα των φυλακών.
Εκτός από την επιστημονική έρευνα, σε όλο το νησί επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών που αποσκοπούν στην αποκατάσταση, βελτίωση και διατήρηση των χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων και των δράσεων περιορισμού και ανάσχεσης της εξάπλωσης ξενικών – χωροκατακτητικών ειδών. Επίσης η διαχείριση των πληθυσμών υβριδίων αγριόχοιρου και αγριοκούνελου, εφόσον αποσκοπεί στην προστασία της περιοχής. Να σημειωθεί ότι τα προηγούμενα χρόνια είχε γίνει ελεγχόμενος περιορισμός των αγριόχοιρων και των κατσικιών στο νησί, καθώς είχαν προκαλέσει μεγάλη ζημιά στη βλάστηση.
Οπως είναι επόμενο επιτρέπονται όλες οι ενέργειες γύρω από τη συντήρηση και την αποκατάσταση των ιστορικών κτιρίων και μνημείων, τα μονοπάτια (έχουν χαραχθεί 13 χλμ. από τη WWF με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ – βλ. gyaros-story.gr), η πεζοπορία και η κολύμβηση. Επίσης σε συγκεκριμένες ζώνες επιτρέπεται η κατοικία, αποκλειστικά για προσωπικό ασφαλείας και εργαζομένων στην προστασία του νησιού. Καθώς και η εγκατάσταση προβλητών, πάντα για λόγους προστασίας του προστατευτέου αντικειμένου (όχι δηλαδή για τουριστικά σκάφη).
Υπενθυμίζεται ότι η πρόσβαση στο νησί επιτρέπεται μόνο μέσω της προβλήτας που βρίσκεται κοντά στις φυλακές, ενώ για ομαδική επίσκεψη (γκρουπ) πρέπει να γίνει συνεννόηση με τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος (ΟΦΥΠΕΚΑ) που είναι και υπεύθυνος για το νησί.
Με δεδομένο ότι το ισχύον προστατευτικό πλαίσιο για τη Γυάρο λήγει στις 7 Ιουλίου (το θέμα ανέδειξε πρόσφατα η οργάνωση WWF με επιστολή της στο υπουργείο Περιβάλλοντος), το υπουργείο επισπεύδει τη διαδικασία διαβούλευσης. Ωστόσο είναι προφανές ότι θα πρέπει να υπάρξει κάποια μεταβατική απαγόρευση στην αλιεία: υπενθυμίζεται ότι το 2022 η ατυχής απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος να άρει την υποχρέωση άδειας αλιείας οδήγησε μέσα σε λίγες ημέρες στην κάθοδο δεκάδων αλιευτικών σκαφών στο νησί, τα οποία «σκούπισαν» κάθε είδος ψαριού, εξαφανίζοντας μέσα σε λίγες ημέρες την πρόοδο που είχε χρειαστεί πέντε χρόνια για να επιτευχθεί (βλ. «Γυάρος: Προσπάθειες πέντε ετών χάθηκαν σε λίγες ημέρες», «Κ», 8.9.2022).
