Το ιστορικό κτίριο του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου κατασκευάστηκε πριν από 127 χρόνια με την προοπτική να λειτουργήσει ως ξενοδοχείο. Τότε δεν εξασφάλισε την αναγκαία άδεια. Τώρα, η προοπτική να λειτουργήσει ως ξενοδοχείο μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια, προκειμένου το μοναδικής αρχιτεκτονικής αξίας κτίριο –το μεγαλύτερο ξύλινο της Ευρώπης–, το οποίο βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της Πριγκήπου, με μοναδική θέα στη Θάλασσα του Μαρμαρά, να διασωθεί από τη φθορά που έφτασε πριν από λίγα χρόνια να το απειλεί με κατάρρευση.
Η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποφάσισε την αξιοποίηση του κτιρίου, το οποίο παραμένει κλειστό εδώ και δεκαετίες.
Σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πηγές, η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποφάσισε ομόφωνα την οικονομική αξιοποίηση του κτιρίου, το οποίο παραμένει κλειστό εδώ και δεκαετίες. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το Φανάρι είχε ετοιμάσει ήδη μελέτη αξιοποίησης, την οποία είχε παρουσιάσει η εταιρεία Sevotel. Στη μελέτη προτείνονται εναλλακτικές λύσεις αξιοποίησης.
Εκτός από τη μελέτη, στη Σύνοδο έγινε αναλυτική παρουσίαση εναλλακτικών προτάσεων συνεργασίας με υποψήφιους επενδυτές. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο σχεδιασμός αφορά την προοπτική μακροχρόνιας μίσθωσης. Οι όροι πρόκειται να οριστικοποιηθούν στο προσεχές μέλλον από αρμόδια επιτροπή η οποία πρόκειται να συσταθεί. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι το κτίριο του ορφανοτροφείου να αξιοποιηθεί ως ξενοδοχείο και χώρος φιλοξενίας και δεν αποκλείονται συνεργασίες με μεγάλους ομίλους από την Τουρκία, την Ελλάδα και πολυεθνικές ξενοδοχειακές εταιρείες.
Κύκλοι από την Κωνσταντινούπολη αναφέρουν πως η απόφαση για το μέλλον του ορφανοτροφείου έπρεπε να προχωρήσει εδώ και πολλά χρόνια, καθώς το κτίριο, από την ημέρα που πέρασε στα χέρια του Οικουμενικού Πατριαρχείου, διαπιστώθηκε πως είχε εκτεταμένες φθορές και υπήρχε ανάγκη ανακαίνισής του. Η μη αξιοποίηση του κτιρίου προκαλούσε προβληματισμό και για το μελλοντικό ιδιοκτησιακό του καθεστώς.
Μελέτες που είχαν εκπονηθεί στο παρελθόν εκτιμούσαν πως μια επένδυση στον συγκεκριμένο χώρο για τουριστική ανάπτυξη θα απαιτούσε τουλάχιστον 60 εκατ. ευρώ, δίχως να αποκλείουν το ενδεχόμενο το τελικό ποσό να είναι και μεγαλύτερο.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση της Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι το πρώτο βήμα για να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο και το μοναδικής αρχιτεκτονικής οικοδόμημα να αποκτήσει και πάλι χρήση και ζωή. Θα ήταν κρίμα να παραδοθεί ολοκληρωτικά στη φθορά του χρόνου και της αχρηστίας.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο ξύλινο κτίριο της Ευρώπης και βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της Πριγκήπου, με μοναδική θέα στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Ο «ξύλινος γίγαντας» κατασκευάστηκε το 1898 από τον Γαλλο-οθωμανό αρχιτέκτονα Αλεξάντερ Βαλορί. Ο σχεδιασμός προέβλεπε να στεγάσει το Prinkipo Palace, ένα πολυτελές ξενοδοχείο και καζίνο, ιδιοκτησία της ευρωπαϊκής εταιρείας επιβατικών τρένων που διαχειριζόταν το Οριάν Εξπρές. Ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ δεν εξέδωσε την απαραίτητη άδεια για τη λειτουργία του και το 1903 το κτίριο πωλήθηκε και αποκτήθηκε από την Ελένη Ζαρίφη, σύζυγο επιφανούς Ελληνα τραπεζίτη, η οποία το δώρισε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ετσι, το κτίριο άρχισε να λειτουργεί ως ορφανοτροφείο και στις δεκαετίες που ακολούθησαν φιλοξένησε χιλιάδες παιδιά. Το 1964, την περίοδο της έντασης με επίκεντρο το Κυπριακό και των διώξεων κατά του ελληνικού πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης, η Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων της Τουρκίας αποφάσισε να σφραγίσει το ορφανοτροφείο, το οποίο άμεσα έπαψε να λειτουργεί. Το ακίνητο κατασχέθηκε και πέρασε στην κυριότητα του τουρκικού κράτους το 1997.
Ακολούθησε πολυετής δικαστικός αγώνας από την πλευρά του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με επίκληση των οθωμανικών διαταγμάτων που παραχωρούσαν τίτλο ιδιοκτησίας στο Πατριαρχείο. Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της Τουρκίας απέρριψε τη διεκδίκηση, επικαλούμενο ότι το κτίριο για δεκαετίες δεν λειτουργούσε ως ορφανοτροφείο και εκ της αχρηστίας αυτής είχε μετατραπεί σε κατασχεμένο περιουσιακό στοιχείο. Ακολούθησε προσφυγή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο διέταξε το 2010 την Τουρκία να επιστρέψει το κτίριο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το 2012 οι τουρκικές Αρχές επέστρεψαν το κτίριο, το οποίο έκτοτε βρίσκεται στην κατοχή του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Τα χρόνια που μεσολάβησαν απαιτήθηκε μεγάλη κινητοποίηση προκειμένου να εξασφαλιστούν τα αναγκαία χρήματα για εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης στο κτίριο, το οποίο απειλήθηκε με κατάρρευση. Οι τελευταίες εξελίξεις δημιουργούν την προσδοκία το μοναδικής αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας κτίριο να αποκτήσει και πάλι ζωή.
