Με τον σύζυγό της έφυγαν από την Ελλάδα το 2012, μεσούσης της κρίσης, αρχικά για τη Γερμανία, αναζητώντας όχι μόνο καλύτερες επαγγελματικές συνθήκες αλλά και ένα «πιο ευρωπαϊκό, πιο καλά οργανωμένο», όπως λέει, περιβάλλον για να δημιουργήσουν την οικογένειά τους και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Μια δελεαστική πρόταση εργασίας που εκείνος (είναι χημικός μηχανικός) δέχθηκε από την Αγγλία τους έφερε το 2014 στο Ράγκμπι, μια μικρή πόλη κοντά στην Οξφόρδη. «Εγώ, αν και φιλόλογος, και μάλιστα με μεταπτυχιακό, βρήκα αρχικά δουλειά σε ένα σούπερ μάρκετ. Δεν με πείραζε όμως. Ημουν ευχαριστημένη. Αλλωστε ήμουν ήδη έγκυος στον πρώτο μας γιο». Εμελλε να ακολουθήσουν άλλες τέσσερις εγκυμοσύνες· οι δύο με αίσιο τέλος, άλλοι δύο γιοι. Η Σταυρούλα Πολυχρονοπούλου βίωσε μια αποβολή και μια διακοπή κύησης για ιατρικούς λόγους, στην 26η εβδομάδα. «Τη λένε Λυδία. Η γέννησή της είναι δηλωμένη στο δημοτολόγιο, έχει όνομα και επίθετο. Η ζωή της ήταν τόσο σύντομη, αλλά ήταν παιδί μου. Πάντα θα μιλώ για εκείνη και όσο αναπνέω θα την αγαπώ».
Τα στοιχεία για τις διακοπές κύησης για σοβαρούς ιατρικούς λόγους (θανατηφόρος ανωμαλία, σοβαρή νοσηρότητα ή νοητική υστέρηση) μόνο από την Ευρώπη δείχνουν έναν επιπολασμό περίπου 5 ανά 1.000 εγκυμοσύνες. Η Σταυρούλα ανέβηκε αυτόν τον Γολγοθά το 2021. Γιατί αποφάσισε να μοιραστεί τώρα την περιπέτειά της; «Επρεπε πρώτα να διαχειρισθώ το πένθος μου. Αλλά θέλω να ξέρουν οι γυναίκες που έχουν περάσει το ίδιο ότι δεν είναι μόνες. Να μιλούν γι’ αυτό, δεν είναι ταμπού. Η διακοπή της εγκυμοσύνης υπό τέτοιες συνθήκες είναι πράξη θεμιτή, δώρο της επιστήμης. Επίσης, γιατί το δημόσιο σύστημα υγείας στην Ελλάδα έχει πολλά παραδείγματα να πάρει από το βρετανικό στη διαχείριση τέτοιων περιστατικών. Το ασφαλιστικό ταμείο μου κάλυψε όλα τα έξοδα εξετάσεων, επέμβασης, περίθαλψης, ακόμη και της κηδείας, και πήρα την κανονική άδεια τοκετού, σαν να είχα γεννήσει ένα ζωντανό μωρό. Το σημαντικότερο, όμως, ήταν η ψυχολογική υποστήριξη, την οποία είχα τεράστια ανάγκη», λέει στην «Κ». «Η μαία που με βοήθησε στον τοκετό έκλαιγε μαζί μου. Ηταν σε ώριμη ηλικία, πολύ έμπειρη. Οταν τελείωσε η βάρδιά της και έφυγε, η επόμενη, περίπου 20 ετών, πήρε στην αγκαλιά της τη Λυδία που ήταν μοβ –δεν είχε ζωή επί δύο ημέρες μέσα μου–, την έντυσε με άσπρα ρουχαλάκια και της έλεγε πόσο όμορφη ήταν. Ενιωσα τόση ασφάλεια δίπλα σε αυτές τις δύο γυναίκες… Εδωσαν αγάπη σε μένα και στο μωρό μου».
Κάναμε τη συνέντευξη μέσω zoom. Αντίκρισα μια χαμογελαστή, νέα γυναίκα που έκανε τον πόνο της δύναμη κι αυτή τη δύναμη θέλει να δώσει και σε άλλους ανθρώπους. Είχε αγκαλιά τον γάτο της, τον Phoenix. Ακολουθεί η μαρτυρία της σε πρώτο πρόσωπο. Χωρίς σχόλια, χωρίς παρεμβολές.
«Τους πρώτους μήνες μετά τη γέννα είχα τύψεις. Νόμιζα πως έφταιγα. Σήμερα ξέρω ότι ο άνδρας μου κι εγώ δεν κάναμε τίποτα λάθος».
«Ηταν Ιανουάριος του 2021. Ημουν ακριβώς στα μισά της εγκυμοσύνης μου. Είχα προγραμματίσει το υπερηχογράφημα β΄ επιπέδου, ανυπομονώντας να μάθω το φύλο του μωρού, αλλά, κυρίως, αν όλα πήγαιναν καλά. Πήγα μόνη. Ο άνδρας μου έπρεπε να μείνει με τους δύο μικρούς γιους μας, στο σπίτι. Στη διάρκεια της εξέτασης η γιατρός δεν μιλούσε, μόνο κοιτούσε επίμονα την οθόνη του μηχανήματος. «Κάτι συμβαίνει με το μωρό σας, λυπάμαι», είπε έπειτα από αρκετά, βασανιστικά λεπτά σιωπής. Μου εξήγησε ότι έβλεπε κάποιο πρόβλημα στον εγκέφαλο και στη σπονδυλική στήλη, και καθώς δεν μπορούσε να κάνει με ακρίβεια τη διάγνωση, με παρέπεμψε σε περαιτέρω εξετάσεις. Πριν φύγω, τη ρώτησα αν είναι αγόρι ή κορίτσι. «Κορίτσι», απάντησε. Επιτέλους, ένα κοριτσάκι! Ομως, αντί να είμαι χαρούμενη, ένιωθα σαν να έπεφτα σε ένα βαθύ, σκοτεινό πηγάδι. Δεν ήταν υγιές το κοριτσάκι μου. Πόσο σοβαρή ήταν η πάθησή της; Θα μπορούσε να γίνει καλά;
Επειτα από εξειδικευμένες εξετάσεις έγινε η διάγνωση: δισχιδής ράχη, ράχη σε σχισμή δηλαδή, μια γενετική διαταραχή που προκαλεί ανεπαρκή ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης, του νωτιαίου μυελού και/ή των μηνίγγων, δηλαδή των προστατευτικών καλυμμάτων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Οι γιατροί μου έδωσαν τρεις επιλογές: να συνεχίσω την εγκυμοσύνη, να τη διακόψω ή να αποφασίσω προγεννητική χειρουργική επέμβαση στο έμβρυο όσο μεγάλωνε στη μήτρα μου. Με την τελευταία επιλογή οι ελπίδες μου αναπτερώθηκαν. Μήπως τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα τελικά; Σύντομα προσγειώθηκα και πάλι. Δεν ήταν μόνο η δισχιδής ράχη το πρόβλημα, υπήρχαν και άλλες ανωμαλίες, στα νεφρά και στην καρδιά της. Τις επόμενες ημέρες ο άνδρας μου κι εγώ βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα δίλημμα, που εύχομαι κανένας άνθρωπος να μην αντιμετωπίσει. Μου ήταν αδιανόητο να υπογράψω για τον τερματισμό της κύησης. Πώς θα μπορούσα να κάνω κάτι τέτοιο στο παιδί μου; Από την άλλη, η μικρούλα μας θα ήταν παράλυτη, θα χρειαζόταν συνεχή παρακολούθηση, θα υποβαλλόταν σε δεκάδες χειρουργεία, τα οποία θα της προσέφεραν λίγα χρόνια μαρτυρικής ζωής, γεμάτης πόνο. Δεν θα έτρωγε όπως εμείς, δεν θα περπατούσε, δεν θα απολάμβανε το παιχνίδι, δεν θα ήταν ευτυχισμένη. Μπορούσαμε να της δώσουμε ζωή ή γαλήνη, αλλά όχι και τα δύο… Κάπως έτσι οδηγηθήκαμε στο ραντεβού που έβαλε τέλος στη ζωή της Λυδίας, με μια ένεση. Δύο ημέρες μετά τη γέννησα. Νεκρή. Στον απέναντι θάλαμο άκουγα τις ωδίνες μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης. Το δικό μου δωμάτιο ήταν βουβό. Το μωρό μου δεν έκλαψε. Κλαίγαμε μόνο εγώ και η μαία που ήταν μαζί μου.
Τότε και τώρα
Τους πρώτους μήνες έπειτα από τη γέννα είχα τύψεις. Νόμιζα πως εγώ έφταιγα. Σήμερα ξέρω ότι ο άνδρας μου κι εγώ δεν κάναμε τίποτα λάθος. Το σύμπαν δεν δουλεύει εκδικητικά. Τυχαίες συμφορές χτυπούν καλούς ανθρώπους χωρίς συγκεκριμένο λόγο. Τέσσερα χρόνια μετά, μολονότι δεν τη γνώρισα, μου λείπει πολύ. Ξέρω ότι δεν υπέφερε ούτε μια μέρα, ούτε ένα λεπτό, ένιωσε μόνο θαλπωρή και ασφάλεια. Κρατώ σαν φυλαχτό την αγάπη μου για εκείνη. Δεν την έχουμε αφήσει πίσω. Προχωράμε μαζί της, την κουβαλάμε μέσα μας. Είναι το αόρατο τέταρτο παιδί μας. Κάθε τόσο ανοίγω «Το κουτί της μνήμης» που περιέχει τα ρουχαλάκια που της φόρεσαν εκείνη την ημέρα, φωτογραφίες, μια τούφα από τα μαλλιά της, το αποτύπωμα από τα πατουσάκια της και άλλα πολύτιμα πειστήρια του περάσματός της από τη Γη και τη ζωή μας – δώρο από το βρετανικό Lily Mae Foundation, το οποίο στηρίζει γονείς που έχασαν τα μωρά τους. Είναι σημαντικό να ξέρεις ότι έχεις δίπλα σου ανθρώπους που σε νιώθουν, που θα σε βοηθήσουν να σταθείς όρθιος. Μακάρι και στην Ελλάδα να δω κάτι αντίστοιχο να συμβαίνει. Μακάρι να αρχίσουν να μπαίνουν οι “σπόροι” για αλλαγές στην κοινωνία. Διακριτικά και σταδιακά. Ολα θέλουν τον χρόνο τους».
