Ποινή φυλάκισης τριών ετών και έξι μηνών με τριετή αναστολή για το αδίκημα της υπεξαίρεσης αρχαίων μνημείων μεγάλης αξίας επέβαλε την Πέμπτη το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών στους Δέσποινα και Δημήτρη Παπαδημητρίου για τις αρχαιότητες που είχαν εντοπιστεί το 2006 σε βίλα της εφοπλιστικής οικογένειας στη Σχοινούσα.
Πρωτοδίκως τα δύο μέλη της εφοπλιστικής οικογένειας είχαν καταδικαστεί σε τέσσερα έτη φυλάκισης, αλλά το 2022 το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών τα αθώωσε.
Η υπόθεση έγινε διεθνώς γνωστή πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες, όταν αστυνομικοί εισέβαλαν στη βίλα του νησιού αλλά και σε δεύτερο ακίνητο της οικογένειας στο Παλαιό Ψυχικό. Σύμφωνα με τον δικαστικό φάκελο, από τα 152 αντικείμενα που κατασχέθηκαν τότε στα δύο ακίνητα, διαπιστώθηκε ότι τα 65 εμπίπτουν στον νόμο περί αρχαιοτήτων. Το δικαστήριο έκρινε ότι εξ αυτών τα 12 είχαν αποκτηθεί από τον έμπορο αρχαιοτήτων και έργων τέχνης Χρήστο Μιχαηλίδη, αδελφό της Δέσποινας Παπαδημητρίου, ο οποίος απεβίωσε το 1999 και για τα συγκεκριμένα το αδίκημα είχε παραγραφεί. Για τα ίδια αντικείμενα είχε παυθεί η ποινική δίωξη και πρωτοδίκως. Μετά τον θάνατο του Μιχαηλίδη, η βίλα της Σχοινούσας και το περιεχόμενό της περιήλθαν στους κληρονόμους του.
Οι ισχυρισμοί
Αντιθέτως, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων έκρινε ότι τα υπόλοιπα 53 αντικείμενα που κατασχέθηκαν το 2006 είχαν αποκτηθεί από τα δύο κατηγορούμενα μέλη της εφοπλιστικής οικογένειας και τους επέβαλε τη σχετική ποινή. Οι κατηγορούμενοι ισχυρίστηκαν ότι και για τα υπόλοιπα συντρέχουν λόγοι παραγραφής, καθώς και ότι επτά είχαν αγοραστεί από τον οίκο Christie’s με σχετικά παραστατικά. Μεταξύ άλλων, υποστήριξαν ότι δεν είχαν καμία εξοικείωση ή γνώση περί τα αρχαία. Ισχυρισμός που δεν έγινε δεκτός από το δικαστήριο, το οποίο έκρινε ότι τα κατείχαν παράνομα. Σύμφωνα με νομικό εκπρόσωπό τους, θα προχωρήσουν σε αίτημα αναίρεσης στον Αρειο Πάγο κατά της καταδικαστικής απόφασης.
Πρωτοδίκως τα δύο μέλη της εφοπλιστικής οικογένειας είχαν καταδικαστεί σε τέσσερα έτη φυλάκισης, αλλά το 2022 το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών τα αθώωσε. Σύμφωνα με το σκεπτικό εκείνου του δικαστηρίου, «δεν είχε αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι γνώριζαν πως τα κατασχεθέντα αρχαία ανήκαν στο ελληνικό Δημόσιο» και είχαν την πεποίθηση ότι είχαν νόμιμη προέλευση. Ωστόσο, αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου ζήτησε την αναίρεση της πρωτόδικης απόφασης, επικαλούμενη την έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. Τελικά ο Αρειος Πάγος έστειλε ξανά την υπόθεση για νέα δι-καστική κρίση στο Εφετείο.
Τα 17 ντοσιέ
Σε αυτήν την πολυετή δικαστική διαδικασία τόσο σε πρώτο όσο και σε δεύτερο βαθμό, πέρα από το ζήτημα των αρχαίων αντικειμένων που κατασχέθηκαν, είχε συζητηθεί και ο εντοπισμός ενός αρχείου 17 δερματόδετων ντοσιέ στη βίλα της Σχοινούσας. Σε αυτά περιέχονται φωτογραφίες χιλιάδων αρχαιοτήτων. Το επίμαχο υλικό, γνωστό και ως αρχείο «Σάιμς – Μιχαηλίδη» (από τους εμπόρους αρχαιοτήτων Ρόμπιν Σάιμς και Χρήστο Μιχαηλίδη) έχει χρησιμεύσει τα τελευταία χρόνια για την ταυτοποίηση και τη διεκδίκηση προϊόντων αρχαιοκαπηλίας. Από την πλευρά των κατηγορουμένων είχε υποστηριχθεί ότι τα άλμπουμ δεν αποτελούσαν αντικείμενο της δίκης και ότι δεν είχαν οι ίδιοι γνώση των φωτογραφιών.
Ορισμένα από τα αρχαία που είχαν εντοπιστεί το 2006 μεταφέρθηκαν σε μουσεία, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες κάποια ήταν πρακτικώς αδύνατον να μετακινηθούν, επειδή ήταν εντοιχισμένα στη βίλα ή ενσωματωμένα σε άλλα έπιπλα.
