Από μακριά δείχνει σχεδόν χαριτωμένο: ατελείωτες παρέες εικοσάρηδων και τριαντάρηδων με ένα ποτό στο χέρι (ή απλώς ακουμπισμένο στο καπό του παρακείμενου Ι.Χ.), «αραγμένες» στο πεζοδρόμιο, στη μέση του δρόμου ή στα απέναντι σκαλάκια που οδηγούν στην εκκλησία της γειτονιάς ή στη μικρή πλατεία. Δεν έχει και τόση σημασία ακριβώς το πού και γιατί. Ούτως ή άλλως από τις 9 το βράδυ και μετά, Πέμπτη έως Κυριακή, δεν ξεχωρίζεις μπαρ από μπαρ, δρόμο από πεζοδρόμιο, μουσική από γέλια και οχλοβοή. Ολα γίνονται ένα, μια αργοκίνητη, κυματιστή ανθρωποθάλασσα που πηγαινοέρχεται, διασκεδάζει, φλερτάρει, βγάζει σέλφι.
υπαίθρια μπάρα. [ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΡΔΕΛΑΣ]
Στα σκαλάκια
«Σε ποια σκαλάκια της πόλης γίνεται η φάση;», αναρωτιόταν το καλοκαίρι του 2024 ρεπορτάζ αθηναϊκού free press. Καλώς ήρθατε στην τελευταία τάση της αθηναϊκής νύχτας: δεν «βγαίνω» σε ένα συγκεκριμένο μπαρ, «βγαίνω» στα σκαλάκια της Ασκληπιού ή στην κάτω πλατεία του Προφήτη Ηλία στο Παγκράτι, μόνο δύο από τις πιο αναγνωρίσιμες νέες πιάτσες νυχτερινής εξόδου στη μετά COVID εποχή.
Δεν «αράζω» μέσα στο μαγαζί (γιατί το πιθανότερο είναι να μη με χωράει), αλλά έξω. Κι όταν λέμε «έξω» δεν εννοούμε στα μετρημένα τραπεζοκαθίσματα, αλλά οπουδήποτε αλλού: στην είσοδο της διπλανής πολυκατοικίας, στη μέση του δρόμου (το αυτοκίνητο ή το τρόλεϊ που δεν θα μπορεί να περάσει, θα κορνάρει και θα παραμερίσω) ή ακουμπώντας απλώς την μπίρα μου στο περβάζι του ισογείου, στο (αδίκως συκοφαντημένο) κάγκελο του Δημήτρη Αβραμόπουλου, στο ταλαιπωρημένο παρτέρι, στο ανυπεράσπιστο Ι.Χ., κυριολεκτικά οπουδήποτε.
«Δεν έχει πια τόση σημασία το ίδιο το μπαρ ή το σέρβις, αλλά το μέρος που θα με δουν οι περισσότεροι και που θα παίξει στα social», εξηγεί η Νένα Δημητρίου, συντάκτρια της στήλης «Καφέ-μπαρ» της «Κ». Και συνεχίζει, εμβαθύνοντας στην «ιδεολογία» των θαμώνων της νέας τάσης: «Δεν με νοιάζει που δεν πίνω σε γυάλινο ποτήρι, δεν με νοιάζει που δεν βρίσκω κάπου να καθίσω, δεν με νοιάζει που δίπλα μου είναι ένας κάδος απορριμμάτων και παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Το σημαντικό είναι να είμαι μέρος του πλήθους, μέρος της “φάσης”».
Από μια άποψη, αυτή είναι η κληρονομιά της πανδημίας στον τρόπο που οι νεότερες γενιές «εκπαιδεύθηκαν» να διασκεδάζουν. Σε εξωτερικούς χώρους, εκεί όπου ο ιός δεν ήταν κίνδυνος. Τώρα που όλα αυτά είναι παρελθόν, μας έμεινε αυτή η ιδιαίτερα εξωστρεφής εκδοχή του μπαρ που γίνεται ένα με τον δημόσιο χώρο· και με τους λιγότερο ευτυχείς περιοίκους του.
«Σαν διαδήλωση»
«Μου αρέσει να βγαίνω σε μπαρ, όχι να ζω σε μπαρ», λέει η Ματίνα Σταυρουλάκου, μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις μόνιμων κατοίκων πέριξ του Προφήτη Ηλία στο Παγκράτι ή της Ασκληπιού στη Νεάπολη που μίλησαν επώνυμα για την εμπειρία του να ζεις ακριβώς πάνω από μια «πιάτσα» μπαρ που μόλις έγινε της μόδας και κάνει «καριέρα» στα trends του ελληνικού TikTok.
«Πάντα υπήρχαν κάτω από τον Προφήτη Ηλία καφέ και μπαρ και ποτέ δεν είχαμε πρόβλημα. Τώρα έχουμε», συμπληρώνει. «Μιλάμε για κάτι που δεν το έχω ξαναδεί, κάτι ανάμεσα σε διαδήλωση και σε μπουζούκια». Ο Παναγιώτης Τ., γείτονας της Ματίνας, διευκρινίζει ότι ως μόνιμοι κάτοικοι δεν αντιμετωπίζουν τα συνηθισμένα προβλήματα που απορρέουν από την υπερσυγκέντρωση χώρων εστίασης σε μια περιοχή, δηλαδή τον θόρυβο από τη μουσική και την κατάληψη των πεζοδρομίων από τα τραπεζοκαθίσματα.
«Το βασικό θέμα είναι η ηχορρύπανση που προκαλείται από το πρωτοφανές πλήθος που συρρέει μαζικά από τις 8 το βράδυ κάτω από τα σπίτια μας», τονίζει ο Παναγιώτης. Και προσθέτει: «Οι μαγαζάτορες υποστηρίζουν ότι είναι νόμιμοι, ότι δεν έχουν δυνατά τη μουσική και όντως τα περισσότερα μπαρ σέβονται τα ωράρια.
Αν και υπάρχουν σποραδικά “ξεσπάσματα” με Ρέμο και Βίσση που πάει κι έρχεται το μπαρ. Αλλά ας συμφωνήσουμε ότι οι περισσότεροι είναι OK με τη μουσική. Οι ιδιοκτήτες, όμως, δεν συνειδητοποιούν ότι εγώ ως εργαζόμενος που επιστρέφω σπίτι μου πτώμα από την κούραση είμαι υποχρεωμένος να υποστώ την αδιάκοπη φασαρία που παράγει αυτό το ανεξέλεγκτο πλήθος μέχρι τις 12 τα μεσάνυχτα ή και ακόμη αργότερα…».
Εφιάλτης η οχλαγωγία – «Αναλογιστείτε 1.000 άτομα να μιλάνε, να γελάνε, να διασκεδάζουν. Πολλαπλασιάστηκαν και τα μπαρ, αλλά σας λέω το πρόβλημα δεν είναι η μουσική· αν παίζει μουσική σε χαμηλή ένταση, μόνο εσωτερικά, δεν σε ενοχλεί. Ο εφιάλτης είναι οι ακατάπαυστες ομιλίες».
«Παθών» και ο Σίμος Αγγελής, κάτοικος σε κάθετο της Ασκληπιού, στο ύψος του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου: «Αν δεν το ζήσει κάποιος από κοντά, δεν μπορεί να το καταλάβει. Το χειρότερο είναι ότι δεν τολμάς να παραπονεθείς, γιατί αμέσως νομίζουν ότι τους κάνεις πόλεμο, ότι δεν θέλεις να δουλέψουν». Ο ίδιος υποχρεώθηκε να «κατεβάσει» σχετική ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ύστερα από έντονες διαμαρτυρίες ιδιοκτήτη μπαρ που λειτουργεί πολύ κοντά στο σπίτι του.
«Ναι, φοβήθηκα, το παραδέχομαι. Δεν ξέρω ποιος είναι πίσω από κάθε μαγαζί. Θέλεις να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο. Αυτό δεν αλλάζει την άποψή μου ότι η Ασκληπιού καταστρέφεται μέρα με τη μέρα. Ο δρόμος κλείνει από το πλήθος. Είναι τέσσερα – πέντε μπαρ στη σειρά, ο θόρυβος ενώνεται κι εσύ πρέπει να κλειστείς στο σπίτι σου για να μην υποφέρεις. Κι έρχεται και καλοκαίρι, που όσο να ‘ναι θέλεις να χαρείς λίγο το μπαλκόνι σου…».
Από το lockdown
Η σκηνοθέτις και ηθοποιός Αννα Κοκκίνου μετακόμισε στην Ασκληπιού, απέναντι από τον Αγιο Νικόλαο, το καλοκαίρι του 2019. «Θυμάμαι, ήταν οι εκλογές. Υπήρχαν κάποια μπαρ, αλλά όχι κάτι το τρομερό. Το μαρτύριο ξεκίνησε με την πανδημία, την εποχή των lockdowns, όταν ο νεαρόκοσμος έπαιρνε την μπίρα του και άρχισε να συχνάζει στα σκαλάκια της πλατείας του ναού. Μιλάμε για 800 ή και 1.000 άτομα. Αναλογιστείτε 1.000 άτομα να μιλάνε, να γελάνε, να διασκεδάζουν. Μετά πολλαπλασιάστηκαν και τα μπαρ, αλλά σας λέω το πρόβλημα δεν είναι η μουσική αν παίζει μουσική σε χαμηλή ένταση, μόνο εσωτερικά, χωρίς ηχεία, δεν σε ενοχλεί. Ο εφιάλτης είναι οι ακατάπαυστες ομιλίες».
Η Σεβαστή Π., κάτοικος Παγκρατίου, προσθέτει ότι υπάρχει μια σωρευτική όχληση που προκαλεί η συγκέντρωση ενός τόσο μεγάλου πλήθους σε περιοχές κατοικίας με τα συγκεκριμένα πολεοδομικά χαρακτηριστικά της Αθήνας: «Δεν είναι μόνο οι ομιλίες. Είναι τα διαρκή κορναρίσματα γιατί κάποιος εμποδίζει, γιατί οι πελάτες ύστερα από μισή ώρα ψάξιμο θα διπλοπαρκάρουν και θα ενοχλούν, γιατί δεν μπορεί να περάσει το τρόλεϊ. Εγώ προσωπικά δεν μετακινώ το αυτοκίνητό μου από την Πέμπτη μέχρι την Κυριακή, γιατί ξέρω ότι δεν πρόκειται να βρω ποτέ θέση αυτές τις ημέρες».
Τα γούστα της Gen Z
Ο Κωνσταντίνος Μπλέτσας είναι ένας από τους ιδιοκτήτες του «Profitis», της σπριτζερίας που έκανε μόδα την πλατεία κάτω από τον Προφήτη Ηλία. «Σπριτζερία» (spritzeria) είναι ένα ιταλικού τύπου μπαρ που προωθεί την κατανάλωση ποτών με χαμηλά ποσοστά αλκοόλ και κάποιων συνοδευτικών σνακ. Στην ελληνική εκδοχή του είναι ένα υβρίδιο που θυμίζει αρκετά το κόνσεπτ του wine bar. Ο Μπλέτσας πιστεύει ότι στην πραγματικότητα αλλάζει η ίδια η ιδέα του μπαρ.
«Αν ταξιδέψετε σε όλη τη Μεσόγειο, αυτή είναι η νέα τάση. Κρασί και απεριτίβο, η μουσική από λίστα στο Spotify και όχι από DJ και σε χαμηλή ένταση και όλοι έξω, γιατί βοηθάει και ο καιρός». Ο «Profitis» δεν σερβίρει καθόλου «σκληρά» ποτά (ουίσκι, βότκα, τζιν κ.λπ.), υιοθετώντας πλήρως τις προτιμήσεις της εχθρικής προς το «βαρύ» αλκοόλ Gen Z. Βέβαια, στην Ισπανία, τουλάχιστον, τα όρια της πελατείας του κάθε μπαρ είναι αυστηρά προκαθορισμένα. Δεν μπορείς να «παρτάρεις» ανεξέλεγκτα κλείνοντας δρόμους και πεζοδρόμια. «Εντάξει, εδώ τα πράγματα είναι λίγο πιο χύμα, όντως με τη διέλευση στο πεζοδρόμιο πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί, από ένα σημείο και μετά είναι τόσος πολύς ο κόσμος που χάνεται η μπάλα», παραδέχεται.
Νομικό κενό – «Παρουσιάζεται νομικό κενό γιατί η ηχορρύπανση προκαλείται από την πελατεία και όχι από το μαγαζί. Χρειάζεται να επικαιροποιηθεί η σχετική διάταξη, αλλά πάντα θα επιστρέφουμε στο ζήτημα των χαμηλών επιπέδων στελέχωσης της Δημοτικής Αστυνομίας».
Ηχορρύπανση πλήθους
Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, κάποια στιγμή που μάλλον «χάθηκε η μπάλα», περιπολικά της Ελληνικής Αστυνομίας έσπευσαν για έλεγχο στα μπαρ του Προφήτη Ηλία ύστερα από διαμαρτυρίες κατοίκων. Βρίσκομαι στο Αστυνομικό Τμήμα Παγκρατίου και ρωτάω τον αξιωματικό υπηρεσίας αν έχει παρατηρήσει αύξηση ανάλογων τηλεφωνημάτων το τελευταίο διάστημα. «Οσο αυξάνονται τα καταστήματα εστίασης τόσο αυξάνονται και οι καταγγελίες των πολιτών», μου λέει με ένα ελαφρώς υπαινικτικό χαμόγελο. Και τι γίνεται αν διαπιστώνονται παραβάσεις; «Ανάλογα με την παράβαση φθάνουμε μέχρι την ενεργοποίηση του αυτοφώρου. Τη δικαιοδοσία για το σφράγισμα ενός χώρου την έχει ο δήμος».
Κάπως έτσι φθάνουμε στον αντιδήμαρχο Δημοτικής Αστυνομίας και Κοινόχρηστων Χώρων, Θωμά Γεωργιάδη. Αναγνωρίζει το πρόβλημα και μάλιστα κάνει λόγο για ένα νέου τύπου πρόβλημα: «Τυπικά ένα κατάστημα μπορεί να είναι εντάξει με τον κανονισμό λειτουργίας του, αλλά προκύπτει θέμα με τη διαχείριση του πλήθους που συνήθως πίνει το ποτό του όρθιο στις παρυφές του χώρου που αναλογεί στο μπαρ ή ακόμη και εκτός αυτού, στο οδόστρωμα όπου διεξάγεται η κυκλοφορία οχημάτων. Εκεί παρουσιάζεται όντως νομικό κενό γιατί η ηχορρύπανση προκαλείται από την πελατεία και όχι από το ίδιο το μαγαζί. Χρειάζεται λοιπόν να επικαιροποιηθεί η σχετική διάταξη, αλλά πάντα θα επιστρέφουμε στο ζήτημα των χαμηλών επιπέδων στελέχωσης της Δημοτικής Αστυνομίας καθώς δεν διαθέτουμε επαρκείς δυνάμεις για να κάνουμε τη δουλειά μας. Ιδίως τις βραδινές ώρες.
