«Οταν κατεβαίνουμε στην πόλη, να μην πληγώνονται τα παιδιά». Αυτή η φράση δεν υπάρχει στο δελτίο Τύπου για το 1ο Φεστιβάλ Πολιτισμού και Αθλητισμού «Μαζί στη Γιορτή», το εορταστικό τριήμερο που διοργανώνουν στις 16-18 Μαΐου η κοινότητα «Εστία Αγιος Νικόλαος» και ο Δήμος Δελφών στο Γαλαξίδι. Εχουν προγραμματισθεί αγώνες, πολιτιστικές εκδηλώσεις, εργαστήρια, συναυλίες, χοροί, όλα με στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών στο θέμα της αναπηρίας, τη συμπερίληψη και άλλες μεγάλες λέξεις. Στο τέλος της ημέρας, όμως, ο στόχος είναι ένας: «Οταν κατεβαίνουμε στην πόλη, να μην πληγώνονται τα παιδιά», όπως λέει στην «Κ» η Τζοβάνα Καμπούρη, η δραστήρια πρόεδρος της «Εστίας Αγιος Νικόλαος» από το 2010. Το κοινωφελές ίδρυμα λειτουργεί στο Γαλαξίδι από το 1993 και αποτελεί τη μοναδική ανοικτή κοινότητα της χώρας όπου άνθρωποι με νοητικές και αναπτυξιακές αναπηρίες και οι φροντιστές τους ζουν μαζί. Αλλά όχι μόνο αυτό. Η Εστία είναι ξεχωριστή γιατί οι άνθρωποι με αναπηρία και οι άνθρωποι χωρίς αναπηρία ζουν μαζί ισότιμα. Διασκεδάζουν μαζί, εργάζονται μαζί, ο ένας εμπλουτίζει τη ζωή του άλλου. Δεν υπάρχουν δυνατός και αδύναμος, ωφελούμενοι είναι όλοι.
Σήμερα η κοινότητα μετράει 80 κατοίκους. Οι 45 ζουν μόνιμα εκεί, ενώ οι υπόλοιποι, άτομα με αναπηρία και εργαζόμενοι, έρχονται καθημερινά από τη γύρω περιοχή. Από τους αρχικούς κατοίκους έχουν μείνει σήμερα τρεις. Οι αιτήσεις είναι πολλές, αλλά διεκπεραιώνονται με πολύ αργούς ρυθμούς και η λίστα αναμονής μακραίνει. «Οσοι έρχονται, μένουν εδώ όλη τους τη ζωή, η Εστία γίνεται το σπίτι τους». Παλαιότερα οι αιτήσεις αφορούσαν κυρίως άτομα με σύνδρομο Down, σήμερα το 80% των αιτήσεων αφορά άτομα με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος. «Εχουμε ανθρώπους με τρομερές δυνατότητες. Δύο κορίτσια παίρνουν καθημερινά το λεωφορείο να πάνε Αμφισσα να δουλέψουν. Εχουμε άτομα με άνοια, η οποία ξεκινάει νωρίς όταν υπάρχουν νοητικές αναπηρίες. Εχουμε άτομα με τρομερά computer skills. Αυτό που έχουν όλοι κοινό είναι ότι ως επί το πλείστον πρόκειται για άτομα που δεν είχαν ή δεν έχουν δική τους οικογένεια που μπορεί να τους φροντίσει». Οπως λέει πάντως η κ. Καμπούρη, τα τελευταία χρόνια κάποιοι «πεφωτισμένοι» γονείς, όπως τους χαρακτηρίζει, δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά τους να διαλέξουν την Εστία για σπίτι τους. «Γιατί όλοι οι γονείς παιδιών με αναπηρία αυτό αναρωτιούνται όλη τους τη ζωή, “τι θα γίνει όταν φύγω”».
Το μέλλον φαντάζει πολύ λιγότερο τρομακτικό από εδώ, από το κτήμα των 30 στρεμμάτων που βλέπει πιάτο το Γαλαξίδι. Το χωριό αποτελείται από τέσσερα σπίτια, δύο κτίρια εργαστηρίων, μία μεγάλη και μία μικρή αίθουσα συγκεντρώσεων, περιβόλια, μποστάνια, κοτέτσι και έναν εξωτερικό ξυλόφουρνο. Στο κάθε σπίτι ζουν έξι έως οκτώ μέλη με αναπηρία, δύο έως τρεις φροντιστές, δύο έως τέσσερις εθελοντές και μία οικονόμος. Κάθε μέλος του σπιτιού απολαμβάνει την ιδιωτικότητα και τον προσωπικό του χρόνο, όπως επίσης συνεισφέρει στις οικιακές εργασίες ανάλογα με τις δυνατότητές του. «Το κάθε άτομο έχει το δικό του δωμάτιο και το 80% το δικό του μπάνιο, πολύ ωραίους κοινόχρηστους χώρους όπου ετοιμάζουν το φαΐ μαζί, τρώνε μαζί, διαβάζουν το βράδυ μαζί, συζητούν, φτιάχνουν παζλ». Το κάθε σπίτι είναι το κέντρο μιας κοινής, σχεδόν τυπικής οικογενειακής ζωής.
Το φεστιβάλ που θα πραγματοποιηθεί στις 16-18 Μαΐου στην κοινότητα στο Γαλαξίδι έχει στόχο την εξωστρέφεια και την ισότιμη συμπερίληψη.
Τα μέλη που έχουν εργασιακή ικανότητα φεύγουν καθημερινά από το σπίτι τους για να εργαστούν (ένα βασικό σκέλος του ρόλου των ανθρώπων της Εστίας είναι να ενθαρρύνουν και να προετοιμάσουν τα μέλη εκείνα που δύνανται να διεκδικήσουν τακτική αμειβόμενη εργασία). Οι περισσότεροι πάντως εργάζονται μόνο στα εργαστήρια της Εστίας. Τα εργαστήρια κεραμικής, κήπου, κοσμήματος και χειροτεχνίας είναι μεικτά (δηλαδή σε αυτά εργάζονται κάτοικοι, εργαζόμενοι και εθελοντές) και οι περισσότερες εργασίες είναι συλλογικές. Τα προϊόντα τους συμβάλλουν στην αυτάρκεια της κοινότητας. Το πλήρως βιολογικό εργαστήρι κήπου, για παράδειγμα, καλύπτει τις περισσότερες ανάγκες σε λαχανικά και φρούτα, ελαιόλαδο, μέλι και αυγά, και φτιάχνει το μεγαλύτερο μέρος του εβδομαδιαίου ψωμιού της κοινότητας. Τα εργαστήρια αγγειοπλαστικής και χειροτεχνίας δημιουργούν επίσης έσοδα, καθώς προϊόντα τους (όπως πιάτα, κηροπήγια, μπομπονιέρες, βραχιόλια, κούκλες, λαμπάδες και χειροποίητα πλεκτά) πωλούνται σε τοπικά παζάρια και σε περίπτερο του Δήμου Γαλαξιδίου στην προκυμαία. Για την εργασία τους οι κάτοικοι λαμβάνουν ένα μικρό επίδομα, το οποίο μπορούν να αποταμιεύσουν ή να ξοδέψουν κατά το δοκούν.
Στην Εστία λειτουργεί και καφενείο ανοιχτό στην κοινωνία του Γαλαξιδίου, στους περαστικούς, σε όλους. «Είχαμε κάνει μεγάλη προσπάθεια να έρχεται κόσμος από την πόλη τις Κυριακές, αλλά δεν έρχονται αρκετοί. Πάντως αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι το πόσοι έρχονται στις γιορτές μας. Από το 2010 έως σήμερα έχει τριπλασιαστεί ο κόσμος που έρχεται στην κοπή της πίτας μας», λέει η κ. Καμπούρη. Το Φεστιβάλ έχει στόχο να τους φέρει όλους ακόμη πιο κοντά. «Αυτό που έχει ήδη συμβεί στη φάση της προετοιμασίας θα αφήσει σημαντικό αποτύπωμα», εκτιμά η ίδια. «Δεκάδες σχολεία από όλη τη χώρα έχουν δηλώσει ότι επιθυμούν να συμμετάσχουν με έργα τους στη θεματική των ισότιμων κοινοτήτων. Επικρατεί μεγάλος ενθουσιασμός τόσο από τα παιδιά όσο και από τους εκπαιδευτικούς». Συγκίνηση θα επικρατήσει και κατά τη διάρκεια των δρομικών αγώνων (1 χλμ. για οικογένειες, 5 χλμ. για όλους και ημιμαραθώνιος βουνού 21,1 χλμ. για γενναίους).
«Να νιώσουν καλά»
Την Παρασκευή 16 Μαΐου ανοίγει η Εστία για όλους. Θα υπάρξει ζωγραφική σε πήλινα, θα λειτουργήσει γερμανική μπιραρία, θα υπάρξουν μουσικό θέαμα από το Ωδείο Αμφισσας με την ομάδα της Εστίας και μπάντες γερμανικής σχολής και πολλά άλλα. «Δεν είναι ο στόχος η συμπερίληψη, δεν μου αρέσει αυτή η λέξη γιατί δείχνει έναν δυνατό και έναν αδύναμο. Ο στόχος είναι η ισότιμη συμπερίληψη. Η ισοτιμία είναι σημαντική. Δεν αρκεί να φροντίσεις τον άνθρωπο με αναπηρία, χρειάζεται να φροντίσεις τους ανθρώπους γύρω του να νιώσουν καλά. Και να υπάρξει εξωστρέφεια. Οταν υπάρχει ένας αγώνας, να μπορεί μια ομάδα παιδιών της Εστίας να κατέβει στο καφενείο του χωριού να τον δει. Αυτό είναι εξωστρέφεια», λέει η κ. Καμπούρη. Η γιορτή τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και υποστηρίζεται από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
