Είχαν περάσει 48 χρόνια από την τελευταία επίσκεψη του Δημήτρη Παπαθανασίου στην Κερασιά της Πέλλας. Τον Οκτώβριο του 2012 βρισκόταν στη Βόρεια Ελλάδα για διακοπές και ένα πρωί οδήγησε μέχρι το απομακρυσμένο χωριό. Φθάνοντας, τίποτα δεν του θύμιζε την επίσκεψη του 1964. Oταν όμως στάθηκε μπροστά στο σχολείο –τον πραγματικό λόγο για τον οποίο ήταν εκεί– είδε δίπλα στην κεντρική είσοδο την εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα και συγκινήθηκε. «Ανηγέρθη το διθέσιον διδακτήριον τούτο δαπάνη μαθητών Κολλεγίου Αθηνών» έγραφε.
Η συγκινητική ιστορία μιας παρέας μαθητών του Κολλεγίου και η σχέση που θεμελιώθηκε με την κοινότητα της Κερασιάς Πέλλας.
Το 1964, στα 18 του, ως αντιπρόεδρος του μαθητικού συμβουλίου του Κολλεγίου, ο Παπαθανασίου είχε αναλάβει να συγκεντρώσει 165.000 δρχ. για την ανέγερση του συγκεκριμένου σχολείου. Είχε ανέβει τότε οδικώς στην Πέλλα με τρεις συμμαθητές και δύο δασκάλους, για να δουν το χωριό που τους είχαν υποδείξει από το υπουργείο Παιδείας. «Hταν απάτητα μέρη και η φτώχεια απεριόριστη», θυμάται. «Μικρά παιδιά κάθονταν στην ουρά για ένα ποτήρι γάλα. Σκηνές που δεν τις βλέπαμε πλέον στην Αθήνα». Τους επόμενους μήνες συγκέντρωσαν τα χρήματα, τελικά όχι μόνο για ένα, αλλά για τρία σχολεία.
Στις 4 Οκτωβρίου 1964 έγιναν τα εγκαίνια του σχολείου της Κερασιάς. Οι μαθητές του Κολλεγίου είχαν όμως ήδη αποφοιτήσει και διασκορπιστεί για τις σπουδές τους, οπότε δεν το είδαν από κοντά. Ούτε τις επόμενες δεκαετίες έτυχε κάποιος να το επισκεφθεί, μέχρι το 2012. «Εκείνη την ημέρα κάτι μίλησε στην ψυχή μου», λέει ο Παπαθανασίου στην «Κ». Η επίσκεψη ήταν η αφορμή να αναθερμανθεί η σχέση μεταξύ των αποφοίτων και του χωριού και κατά κάποιον τρόπο να αναβιώσει η «Εθνική δράσις», το πρόγραμμα που είχε ξεκινήσει το Κολλέγιο Αθηνών μετά τον πόλεμο με σκοπό να χτιστούν τα κατεστραμμένα σχολεία.
Την πρώτη χρονιά του προγράμματος, το 1949, ο πρόεδρος της μαθητικής κοινότητας Χαράλαμπος Βλαχούτσικος με τον διευθυντή του σχολείου και έναν μηχανικό είχαν ταξιδέψει γύρω από τη Λαμία, όπου τα περισσότερα χωριά είχαν καταστραφεί από τους Γερμανούς και όχι κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. «Θέλαμε ο σκοπός να είναι κάτι που θα ενώσει όλους τους μαθητές», έγραψε ο Βλαχούτσικος χρόνια αργότερα στην εφημερίδα του Κολλεγίου. Επέλεξαν τα Καμπιά στην Φθιώτιδα και ο μηχανικός τούς είπε πως έπρεπε να συγκεντρώσουν τουλάχιστον 200.000 δραχμές. Τα επόμενα χρόνια δεν χρειαζόταν κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια για να συγκεντρωθούν τα χρήματα. Η δράση αγκαλιάστηκε από όλη τη μαθητική κοινότητα. Μέχρι το 1972 κτίστηκαν και εξοπλίστηκαν 21 σχολεία κυρίως σε ακριτικές περιοχές. Ειδικά τα πρώτα χρόνια, στα περισσότερα από αυτά, αναλάμβαναν και τη συντήρηση, τη σίτιση και την ένδυση των μαθητών, ενώ συχνά δημιουργούνταν και στενοί δεσμοί μεταξύ των μαθητών. Αλληλογραφούσαν και σε κάποιες περιπτώσεις αριστούχοι μαθητές της επαρχίας συνέχιζαν στο γυμνάσιο του Κολλεγίου με υποτροφίες.
Σύνδεση με το παρελθόν
Το 2014, δύο χρόνια μετά την επίσκεψη του Παπαθανασίου στην Κερασιά, η τάξη του ’64 βρέθηκε και πάλι στο Κολλέγιο για να γιορτάσουν τα 50 χρόνια από την αποφοίτησή τους. «Βλέποντας τον άκρατο ενθουσιασμό στις μετέπειτα επικοινωνίες μας, βρήκα την κατάλληλη ευκαιρία να τους πω αυτό που στριφογύριζε στο μυαλό μου», εξομολογείται. Στην επιστολή που τους έστειλε τους παρότρυνε να βοηθήσουν εκ νέου το μικρό σχολείο της Κερασιάς. «Να συνδέσουμε το παρελθόν μας στο σχολείο με το σήμερα και με το μέλλον, αλλά ειδικότερα με το μέλλον της νέας γενιάς», τους έγραψε. Η ανταπόκριση ήταν άμεση. Πραγματοποιήθηκε επιτόπια επίσκεψη από τρεις συναποφοίτους για να καταγράψουν τις ανάγκες και άνοιξε ένας τραπεζικός λογαριασμός για να τις καλύψουν. Λίγες εβδομάδες αργότερα, ένας εκ των συμμαθητών, ο Γιώργος Κορομηλάς, ξεκινούσε από το Κολλέγιο στο Ψυχικό για την Κερασιά με ένα αυτοκίνητο ασφυκτικά γεμάτο – με βιβλία, μπάλες, επτά υπολογιστές και ό,τι εργαλεία θα του χρειάζονταν για την πρώτη αποστολή της ομάδας: να συνδεθεί το σχολείο με Ιντερνετ και να φτιάξει ένα δίκτυο. Μία προϋπόθεση είχε μόνο, να φιλοξενηθεί. «Τους εξήγησα πως τα χρήματα που είχαμε συγκεντρώσει θέλαμε να πάνε στα παιδιά και όχι σε άσχετα δικά μας έξοδα», σημειώνει. Κάθισε μία εβδομάδα και έτσι ξεκίνησαν να χτίζονται και οι σχέσεις με τους κατοίκους, που εδώ και 11 χρόνια όλο και δυναμώνουν. «Θέλαμε εξαρχής να κάνουμε τους κατοίκους μέρος της προσπάθειας. Να μη νιώθουν πως είμαστε απλώς εκεί για να στέλνουμε χρήματα όποτε μας ζητούν κάτι», λένε οι συμμαθητές στην «Κ».
Μέχρι σήμερα έχουν φτιάξει, μεταξύ άλλων, το ηλεκτρικό δίκτυο του σχολείου, το σύστημα θέρμανσης, αγοράστηκαν εκτυπωτές και σκάνερ, καλύπτουν το κόστος μαθημάτων πληροφορικής αλλά και το κόστος για να μεταβούν οι μαθητές στη Θεσσαλονίκη και να παρακολουθήσουν παιδικές παραστάσεις. «Στόχος μας είναι να έχουν ένα υψηλότερο επίπεδο μόρφωσης. Είναι μια μικρή προσπάθεια για ίσες ευκαιρίες. Λίγο να ξύσεις την επιφάνεια, βλέπεις πόσες δυσκολίες υπάρχουν στην Παιδεία», σημειώνουν. Ο Παπαθανασίου στέλνει τέσσερις φορές τον χρόνο στους «συμμαθητές» του το λεγόμενο «Κerasia briefing» με όλα τα νέα και τις δράσεις.
Οι Κερασιώτες είναι ευγνώμονες. Αποφάσισαν πρόσφατα να εφαρμόσουν μια παλιά απόφαση που βρήκαν στα πρακτικά του κοινοτικού συμβουλίου του 1964: να ονομάσουν την πλατεία του χωριού «πλατεία Κολλεγίου Αθηνών».
