Η καταδρομική επίθεση το απόγευμα της Τετάρτης σε αίθουσα της Νομικής Σχολής Αθηνών, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του Τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, κατέδειξε, για μία ακόμη φορά, την ανυπαρξία σχεδιασμού για την ασφάλεια των ΑΕΙ, και δη στο ιστορικότερο πανεπιστήμιο της χώρας.
«Εχουν γίνει βήματα, αλλά αυτά είναι αργά. Η μεγάλη εικόνα δεν είναι ικανοποιητική. Τα κενά ασφαλείας δεν έκλεισαν ποτέ στα ΑΕΙ. Πρέπει οι πρυτάνεις να “σπάσουν” αυγά», παρατηρεί στην «Κ» ο Νίκος Παπαϊωάννου, υφυπουργός Παιδείας αρμόδιος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τέως πρύτανης του ΑΠΘ. Υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Παιδείας επισημαίνουν στην «Κ» ότι ευθύνες έχουν και η αστυνομία και οι δικαστικές αρχές. «Αλλά όλα πρέπει να εκκινήσουν από τα σχέδια ασφαλείας των ΑΕΙ», τονίζει στην «Κ» ο Δημήτρης Μπουραντώνης, γενικός γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης στο ίδιο υπουργείο, και τέως πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το επεισόδιο της Τετάρτης προκάλεσε έντονο εκνευρισμό και στο Μέγαρο Μαξίμου, που έχει επίγνωση ότι το θέμα της ασφάλειας στα Πανεπιστήμια αποτελεί εμβληματικό κεφάλαιο της κυβερνητικής ατζέντας (Ο πρώτος νόμος που ψήφισε πανηγυρικά η κυβέρνηση Μητσοτάκη το καλοκαίρι του 2019 ήταν η άρση του ασύλου).
Για τον λόγο αυτό, ο Πρωθυπουργός συγκάλεσε σύσκεψη το πρωί του Σαββάτου με τη συμμετοχή των αρμόδιων υπουργών Προστασίας του Πολίτη και Παιδείας, προκειμένου να συζητηθούν τρόποι να μην επαναληφθούν αντίστοιχα βίαια επεισόδια.
Κυβερνητικές πηγές έλεγαν στην «Κ» ότι πρόθεση της κυβέρνησης δεν είναι να ανακοινώσει εσπευσμένα μέτρα, καθώς έχει προγραμματιστεί για τις επόμενες ημέρες (από Τρίτη έως Παρασκευή, 9 Μαΐου) σύνοδος των πρυτάνεων και το Μαξίμου δεν θα ήθελε να δώσει την εντύπωση ότι τους αιφνιδιάζει.
«Αν δεν ήταν το παιδί…»
Οσοι μετείχαν στην εκδήλωση της Τετάρτης βρέθηκαν στο έλεος των κουκουλοφόρων. «Ηταν σοκαριστικό. Δεν μας προστάτευσε κανείς. Εάν δεν ήταν το παιδί, ποιος μπορεί να προβλέψει τι θα συνέβαινε;» ανέφερε στην «Κ» η πρόεδρος του Τμήματος Ελένη Σελλά, εννοώντας τον φοιτητή που προσπάθησε να εμποδίσει τους κουκουλοφόρους, οι οποίοι τον ξυλοφόρτωσαν άγρια.
Στην εκδήλωση, «Φιλοσοφία των ημερών καριέρας», συμμετείχαν περίπου 50 άτομα. Μεταξύ αυτών εν ενεργεία και ομότιμοι καθηγητές του Τμήματος και του ΕΚΠΑ καθώς και φοιτητές. Στο διάλειμμα της εκδήλωσης οκτώ μαυροντυμένα άτομα με κουκούλες που κάλυπταν όλο το πρόσωπο, κράνη, κλομπ και πυροσβεστήρες έφτασαν στην αίθουσα. Αρχικά επιτέθηκαν σε «πηγαδάκι» καθηγητών έξω από την αίθουσα, αδειάζοντας πυροσβεστήρα στο πρόσωπο και στο σώμα του αντιπροέδρου του Τμήματος Γιάννη Σαριδάκη. Ο ομότιμος καθηγητής του τμήματος Ιωάννης Μάζης δέχθηκε «ξώφαλτσα» τα «σκάγια» του πυροσβεστήρα.
Κατόπιν οι άγνωστοι επιχείρησαν να μπουν στην αίθουσα. Ωστόσο μεταπτυχιακός φοιτητής-υποψήφιος διδάκτορας προσπάθησε να τους αποκρούσει, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν πάνω του. «Για 3-4 λεπτά τον χτυπούσαν στο κεφάλι. Ζει από τύχη», ανέφερε χθες στην «Κ» ο κ. Σαριδάκης. Η είσοδος της αίθουσας όπως και το πλατύσκαλο γέμισαν αίματα. «Δεν ήταν όπως άλλα περιστατικά που έχουμε δει. Ηξεραν πώς θα κινηθούν, ήταν προσχεδιασμένο», πρόσθεσε ο κ. Σαριδάκης.
Σύμφωνα με μαρτυρίες στην «Κ», η αστυνομία ειδοποιήθηκε έγκαιρα από ψυχραιμότερους παρισταμένους. Οι ίδιες μαρτυρίες αναφέρουν πως έπειτα από περίπου 10 λεπτά έφθασαν μέλη της ομάδας ΔΙ.ΑΣ., και κατόπιν περιπολικά. «Τους ενημερώσαμε ότι δεν υπάρχει άσυλο και μπορούν να εισέλθουν στον χώρο, ωστόσο ανέβηκαν στην αίθουσα όταν ήταν πλέον αργά. Κατόπιν ήλθαν μέλη της Κρατικής Ασφάλειας για να πάρουν καταθέσεις», ανέφερε στην «Κ» καθηγητής της σχολής, που ήταν στην αίθουσα.
Γράμμα κενό
Παρά τις πολιτικές διακηρύξεις περί αντιμετώπισης της βίας στα «ανοχύρωτα» ΑΕΙ και παρά την ψήφιση θεσμικού πλαισίου, το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Συγκεκριμένα, τα πανεπιστήμια είναι υποχρεωμένα από τον νόμο 4777/2021 να καταρτίσουν και να κοινοποιήσουν στο υπ. Παιδείας και στο συναρμόδιο υπ. Προστασίας του Πολίτη σχέδια ασφαλείας. Για να εγκριθεί ένα σχέδιο από το Κέντρο Μελετών Ασφαλείας (ΚΕΜΕΑ) του υπ. Προστασίας του Πολίτη πρέπει να προβλέπει εγκατάσταση συναγερμού και καμερών, έστω σε λίγα, αλλά κομβικά σημεία.
Επίσης, το σχέδιο πρέπει να προβλέπει πόρτες και σκάλες ασφαλείας και εξόδους διαφυγής. Παράλληλα, στο σχέδιο πρέπει να αναφέρεται π.χ. εάν τα κτίρια του ΑΕΙ εκτείνονται σε μεγάλο campus ή το πανεπιστήμιο είναι μικρό, περίκλειστο, με στενούς διαδρόμους και «παγίδες» για όσους εγκλωβιστούν σε αυτό σε περίπτωση κινδύνου. Ως προς τα τουρνικέ στις εισόδους των κτιρίων, αυτά θεωρούνται «προσπελάσιμο μέτρο», όπως συμβαίνει με τα τουρνικέ στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Παρότι ο νόμος έχει ψηφισθεί το 2021, δεν έχουν καταθέσει όλα τα πανεπιστήμια σχέδια – τουλάχιστον πλήρη. «Θεωρητικά όλα τα ΑΕΙ έχουν κάτι καταθέσει. Αλλά άλλο η κατάθεση, άλλο η εφαρμογή του σχεδίου, όπως αποδεικνύεται στην πράξη. Εκτός του ΑΠΘ που ξεκίνησε πρώτο με την ουσιαστική εφαρμογή του νόμου και την κλήση της αστυνομίας για την αντιμετώπιση εκτρόπων, μόνο το ΕΜΠ βρίσκεται σε διαδικασία εφαρμογής του», αναφέρει ο κ. Παπαϊωάννου.
«Κάμερες ασφαλείας έχουν τοποθετηθεί, με απόφαση του Συμβουλίου του Ιδρύματος, στο κτίριο Διοίκησης και στο Κτίριο των Οικονομικών Υπηρεσιών στην Πολυτεχνειούπολη του Ζωγράφου και στο ιστορικό συγκρότημα της οδού Πατησίων. Επίσης, έχει προγραμματιστεί η τοποθέτηση συναγερμού σε διάφορα κτίρια», δήλωσε στην «Κ» ο πρύτανης του ιδρύματος Ιωάννης Χατζηγεωργίου. Ωστόσο, στα τέλη Μαρτίου άγνωστοι κατέστρεψαν σχεδόν τις μισές κάμερες στα κτίρια της Πολυτεχνειούπολης, με αποτέλεσμα να αντικατασταθούν.
Αντίθετα, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών δεν έχει εφαρμοστεί κάποιο σχέδιο. «Δεν γνωρίζουμε ένα πρωτόκολλο για το τι πρέπει να γίνει σε περιπτώσεις επεισοδίων. Υπάρχει τρόπος διαφυγής; Υπάρχει κουμπί συναγερμού;» δηλώνει στην «Κ» ο κ. Σαριδάκης, προσθέτοντας σκωπτικά: «Ως προς τις ευθύνες, δεν μπορεί να κρύβεται ο ένας πίσω από το δάχτυλο του άλλου». Η διοίκηση του Πανεπιστημίου Αθηνών κάλεσε «τις αρμόδιες αρχές να προβούν στις δέουσες ενέργειες για τον άμεσο εντοπισμό των δραστών με σκοπό να οδηγηθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης». «Πρέπει οι πρυτάνεις να “σπάσουν αυγά”. Συνάδελφοι καλύπτονται διά της απουσίας τους», τονίζει ο κ. Παπαϊωάννου.
Γνωστοί και όχι άγνωστοι
Δεν ολιγωρούν, βέβαια, μόνο οι πρυτάνεις. Οπως σημείωσε στην «Κ» τέως πρύτανης, «με βάση τον νόμο, η αστυνομία δεν χρειάζεται εντολή για παρέμβαση μέσα στο ΑΕΙ σε περίπτωση εκτρόπων. Γιατί δεν το κάνει; Επίσης, πρέπει να πάψουμε να μιλάμε περί “γνωστών-αγνώστων”. Πόσα χρόνια αυτή η καραμέλα! Η αστυνομία οφείλει να τους γνωρίζει, αν δεν τους ξέρει ήδη».
