Παιχνίδια που συνδυάζουν το «παλιό με το καινούργιο», εξαιρετικά δημοφιλή ειδικά στις ΗΠΑ, είναι τα λούτρινα με τα οποία ένα νήπιο μπορεί να αλληλεπιδρά μέσω της τεχνητής νοημοσύνης. «Του απευθύνεσαι και σου μιλάει σαν ζωντανός άνθρωπος.
Μοιάζει θαυμαστό, αλλά η εντύπωση που σχηματίζει το μικρό παιδί για τις σχέσεις με αυτό τον τρόπο είναι επικίνδυνη», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Κορμάς, γιατρός και υπεύθυνος της γραμμής βοήθειας (Help line) Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ (Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας). «Ενα παιδί δεν καταλαβαίνει ότι πρόκειται για τεχνολογία και όχι πραγματική σχέση», προσθέτει. Η τεχνητή νοημοσύνη και οι απεριόριστες εφαρμογές της, για τις οποίες μάλιστα δεν υπάρχει ρυθμιστικό πλαίσιο, είναι η πιο τρομακτική πλευρά και της ενασχόλησης των ανηλίκων με το Διαδίκτυο, τονίζει ο ειδικός.
Η νέα πραγματικότητα
Τα στοιχεία από τις καταγγελίες στη γραμμή Safe Line του ίδιου οργανισμού σκιαγραφούν την αρχή μιας νέας πραγματικότητας που εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Το 2022, ένα στα πέντε παιδιά είχε δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση στο Διαδίκτυο, σύμφωνα με έρευνα του Eλληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου. Το 2024, όμως, το ποσοστό αυτό έφτασε στο ένα στα τέσσερα παιδιά.
Στην Ελλάδα, το 2024, οι καταγγελίες για υλικό παιδικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης και για οικονομικές απάτες αντιστοιχούσαν στο 77% του συνόλου των αναφορών που έλαβε η SafeLine.gr. Επίσης αυξήθηκε κατά 40% το ποσοστό των καταγγελιών που προωθήθηκαν από τη Safe Line στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι πολίτες δίνουν σημασία και αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει στο Διαδίκτυο, βγαίνοντας από τη θέση του απλού παρατηρητή. Από την άλλη, η κατάσταση εξελίσσεται γρήγορα και γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκη.
«Μεγάλο ποσοστό των παιδιών έχει μπει στην εφηβεία διαδικτυακά, αλλά όχι πραγματικά», λέει ο Γιώργος Κορμάς, ιατρός, υπεύθυνος στο Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου.
Οι καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση που είχαν σχέση με ψεύτικο κατασκευασμένο υλικό (CSAM/CSEM) μέσα σε ένα χρόνο σημείωσαν αύξηση 26%. «Οσο περνάει ο καιρός το τοπίο χειροτερεύει. Βλέπουμε πλέον σεξουαλική παρενόχληση που φτιάχνεται με deep fake τεχνολογία. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι στα χέρια κάποιων, είναι στα χέρια όλων και με αυτή την έννοια δεν έχουμε κανέναν έλεγχο. Οποιος θέλει φτιάχνει μια εφαρμογή και τη βγάζει στην αγορά», τονίζει ο κ. Κορμάς. Η SafeLine.gr παίρνει μέρος στο INHOPE διεθνές δίκτυο ανοικτών γραμμών καταγγελιών, στο οποίο συμμετέχουν 55 γραμμές από 52 χώρες. Παγκοσμίως καταγράφηκαν 2.508.311 αναφορές ύποπτου περιεχομένου σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών (CSAM), σημειώνοντας αύξηση 218% σε σύγκριση με το 2023. Το 93% των θυμάτων ανήκε στην ηλικιακή ομάδα 3 έως 13 ετών, ενώ το 99% ήταν κορίτσια, γεγονός που αναδεικνύει τον έμφυλο χαρακτήρα της κακοποίησης και της σχετικής εγκληματικότητας.
Πολλές φορές χρησιμοποιείται η εικόνα ενός παιδιού και δημιουργείται ένα βίντεο πορνογραφικού περιεχομένου χωρίς το παιδί και η οικογένεια να το γνωρίζουν. Από την άλλη και τα ίδια τα παιδιά που έχουν πρόσβαση στο Ιντερνετ είναι πολύ πιθανό να βρεθούν να παρακολουθούν πορνογραφικό περιεχόμενο. «Μεγάλο ποσοστό των παιδιών έχει μπει στην εφηβεία διαδικτυακά αλλά όχι πραγματικά», λέει ο κ. Κορμάς. «Ενα παιδί αναπτυξιακά δεν έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί πορνογραφικό υλικό», επισημαίνει.
Ως υπεύθυνος της γραμμής Help Line, εξηγεί ότι πολλές φορές τηλεφωνούν εκπαιδευτικοί γιατί ένα βίντεο σεξουαλικής κακοποίησης έχει κυκλοφορήσει ανάμεσα στα παιδιά και δεν ξέρουν πώς να το χειριστούν.
Η εξάρτηση
Πολλοί γονείς επίσης ζητούν βοήθεια όταν συμβεί ένα περιστατικό στο παιδί τους. «Μέχρι εκείνη τη στιγμή η πλειοψηφία θεωρεί ότι δεν θα τους συμβεί», σχολιάζει ο κ. Κορμάς. Το 40% των ανθρώπων που καλούν στη γραμμή ζητάει οδηγίες και βοήθεια σε σχέση με συμπεριφορές εξάρτησης των παιδιών από το Διαδίκτυο και τα social media. Ομως πολύ συχνά και οι γονείς έχουν προβλήματα εξάρτησης, υπογραμμίζει ο ειδικός.
Οι καταγγελίες στο SafeLine.gr μπορούν να γίνουν μέσω της ιστοσελίδας, επωνύμως ή και ανωνύμως, ενώ στο ίδιο site υπάρχουν και πολλές σχετικές πληροφορίες. Μέσω της συμβουλευτικής γραμμής βοήθειας Ηelp Line στο 210-60.07.686 ή και μέσω του ιστοχώρου www.help-line.gr εξειδικευμένοι ψυχολόγοι παρέχουν υποστήριξη και συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με τη υπερβολική ενασχόληση στο Διαδίκτυο, τον διαδικτυακό εκφοβισμό, την έκθεση σε ακατάλληλο περιεχόμενο και άλλους προβληματισμούς σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και των διαδικτυακών παιχνιδιών.
_______________________________________________________________________________
Κεντρική φωτογραφία: Η εξάρτηση των παιδιών από το Διαδίκτυο και τα social media είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους καλούν οι γονείς στις εξειδικευμένες γραμμές ζητώντας βοήθεια και οδηγίες αντιμετώπισης. [SHUTTERSTOCK]
