«Μόνο στην Κηφισιά κόπηκαν 3.000 δέντρα. Μιλάμε με βάση τις άδειες που δημοσιεύθηκαν στη «∆ιαύγεια», χωρίς να υπολογίζουμε πόσα κόπηκαν “νύχτα” ή χωρίς άδεια. Και πιστέψτε με, είναι πολλά». Η μηχανικός Τέντυ Γερουλάνου μιλάει με πάθος, διηγείται αυτό που συμβαίνει στην περιοχή της. Κάθε τόσο μας διακόπτει ακόμη ένα τηλεφώνημα. Στο τελευταίο, μια κυρία τη ρωτάει πώς να τραβήξει φωτογραφίες στις οποίες να φαίνεται η ημερομηνία που έχουν τραβηχθεί. Στόχος δεν είναι άλλος από το να πιστοποιηθεί η κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάποια οικοδομή: ο χρόνος είναι κρίσιμος, καθώς καθορίζει αν μπορεί ή όχι να ανεγερθεί ένα κτίριο με βάση τα κριτήρια του οικοδομικού κανονισμού (ΝΟΚ).
«Κάποιοι φωτογραφίζουν μαζί και το πρωτοσέλιδο μιας εφημερίδας», λέει. «Το καλύτερο είναι να τραβήξεις τη φωτογραφία και να τη στείλεις μέσω email σε έναν φορέα», συμπληρώνει ο Γιώργος Σουλάκης, διευθυντής της γυναικολογικής κλινικής του ΝΙΜΤΣ. «Να προσέχει την ώρα που βγάζει τη φωτογραφία. Αν την πλησιάσει επιθετικά κάποιος από το εργοτάξιο, να διατηρήσει την ψυχραιμία της και να απομακρυνθεί ήρεμα», λέει ο Κωνσταντίνος Παπαναστασίου, ιδιωτικός υπάλληλος. Οι τρεις συνομιλητές μου είναι μέλη της «Κίνησης Πολιτών Κηφισιάς – Νέας Ερυθραίας – Εκάλης για τον ΝΟΚ». Μια κίνηση που πριν από λίγες ημέρες έκλεισε ένα έτος ζωής, με μια δράση δυσανάλογα έντονη και επιδραστική σε σχέση με τον λιγοστό χρόνο ύπαρξής της. Το γεγονός αυτό και μόνον αποδεικνύει ότι η κίνηση –που αριθμεί περί τα χίλια μέλη– προήλθε από μια πραγματική ανάγκη και καλύπτει ένα πραγματικό κενό: την προστασία της Κηφισιάς.
Το έναυσμα
«Ολα ξεκίνησαν το 2019», διηγείται η κ. Γερουλάνου. «Την περίοδο εκείνη, με ρυθμίσεις σε διάφορα νομοσχέδια, αυξήθηκαν τα πολεοδομικά κίνητρα που προέβλεπε ο ΝΟΚ του 2012 και θεσμοθετήθηκε η δυνατότητα συνδυαστικής εφαρμογής τους. Μετά ήρθε ο κορωνοϊός και η οικοδομή σταμάτησε για λίγο. Τα πρώτα αποτελέσματα των ρυθμίσεων αρχίσαμε να τα βλέπουμε το 2023: τα ογκώδη γκρίζα κουτιά που άρχισαν να ξεφυτρώνουν παντού, ακόμη και μέσα στο παραδοσιακό τμήμα της Κηφισιάς με υπέρβαση του ανώτατου ύψους, “πνίγοντας” διατηρητέα κτίρια. Τις κατεδαφίσεις παλαιών σπιτιών, την υλοτόμηση όλων των δέντρων και την ολική τσιμεντοποίηση των οικοπέδων. Εντέλει, την αλλοίωση του χαρακτήρα όλης της περιοχής».
«Είμαι τέταρτη γενιά Κηφισιώτης. Η οικογένειά μου είχε τον φούρνο “Μαλακόντα” στο κέντρο της Κηφισιάς», λέει ο κ. Παπαναστασίου. «Είμαι 32 ετών, αλλά έχω ζήσει μια Κηφισιά που πλέον χάνεται. Οταν μεγάλωνα υπήρχαν ακόμη στο κέντρο αλάνες όπου παίζαμε. Κάναμε ποδήλατο, βόλτες, υπήρχε χώρος, πράσινο παντού. Ολα αυτά δεν συνέβησαν στις διηγήσεις των παππούδων μας, έτσι ήταν η κατάσταση μέχρι τη δεκαετία του 2000. Και τώρα η πόλη μας αλλάζει ταχύτατα, αλλά όχι προς το χειρότερο».
Εργοτάξια παντού
«Γέμισε μέσα σε λίγα χρόνια όλη η περιοχή εργοτάξια, μπουλντόζες και κομπρεσέρ», προσθέτει ο κ. Σουλάκης. «Η πρώτη περιοχή που άρχισε να αλλάζει ήταν το ιστορικό κέντρο της Κηφισιάς. «Η Κύπρου, η Αλωνίων, η Κολοκοτρώνη, η Γεωργαντά, η Αναβρύτων… ακολούθησαν το Κεφαλάρι, η Πολιτεία και η Νέα Ερυθραία. Σήμερα στην Πολιτεία χτίζονται πέντε πενταώροφες οικοδομές με τα κίνητρα του ΝΟΚ, πράγματα ανήκουστα».
«Οι ακριβές περιοχές δέχθηκαν πρώτες επίθεση από τους κερδοσκόπους, γιατί το κέρδος ήταν μεγαλύτερο», εξηγεί η κ. Γερουλάνου. «Το φοβερό είναι ότι, όπως σύντομα διαπιστώσαμε, εκδίδονταν οικοδομικές άδειες κατά παράβαση ειδικών προεδρικών διαταγμάτων που προστατεύουν περιοχές όπως ο παραδοσιακός οικισμός της Κηφισιάς».
Ταυτότητα του τόπου – Σε όσους τους κατηγορούν ότι είναι «πλούσιοι που τους ενδιαφέρει να μη χτίσει άλλος κοντά τους» απαντούν ότι έχουν καθήκον να διατηρήσουν την ταυτότητα του τόπου.
Οι κάτοικοι της Κηφισιάς άρχισαν να συζητούν γι’ αυτό που συνέβαινε. Κάποιοι πιο τολμηροί, όπως η Τέντυ Γερουλάνου, αποφάσισαν ότι δεν μπορούσαν άλλο να παρακολουθούν αμέτοχοι. «Η ανάγκη των ανθρώπων να επικοινωνούν χωρίς να υπάρχει δημόσια έκθεση όπως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και χωρίς να δέχονται μπούλινγκ οδήγησε στη δημιουργία ενός κλειστού καναλιού συζήτησης.
Εκεί ξεκινήσαμε να μαζεύουμε υπογραφές ενάντια στην εφαρμογή του ΝΟΚ στην περιοχή μας. Παρακαλούσα έναν έναν τους ανθρώπους που ήξερα. Στο τέλος πήγα και κάθισα στον σταθμό της Κηφισιάς και στο Μουσείο Γουλανδρή και εξηγούσα στον κόσμο τι συμβαίνει, προτρέποντάς τους να υπογράψουν. Τελικά συγκεντρώσαμε 5.898 υπογραφές», λέει η κ. Γερουλάνου.
«Οταν μαζέψαμε τις υπογραφές, είδαμε ότι μπορεί να γίνει ένας πυρήνας από ειδικούς επιστήμονες και ενεργούς πολίτες που μπορούν και θέλουν να συμβάλουν εθελοντικά. Αποφασίσαμε να συνεργαστούμε με όλους τους συλλόγους της Κηφισιάς και ιδίως δύο πολύ ενεργούς: τον Σύλλογο Προστασίας Κηφισιάς, όπου είναι πρόεδρος η Ειρήνη Γούστη, μια πολύ σημαντική προσωπικότητα στην πόλη μας, και τον Φιλοπρόοδο Σύλλογο Πολιτείας, με πρόεδρο την επίσης πολύ ενεργή Λόρα Αλιμπράντι.
Οι σύλλογοι “μπήκαν μπροστά” για την άσκηση δικαστικών προσφυγών είτε στο Εφετείο είτε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με δικηγόρο την Κατερίνα Καφτάνη. Και εμείς με την κίνηση δράσαμε συμπληρωματικά, συσπειρώνοντας τον κόσμο, βοηθώντας στην εξεύρεση πόρων. Παράλληλα, δουλέψαμε στην ενημέρωση. Μάθαμε νομικά, πολεοδομικά ζητήματα, για να μπορέσουμε να αμυνθούμε απέναντι στους μεγαλοεργολάβους».
Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, το «κλειστό κανάλι» γέμισε καταγγελίες πολιτών για άδειες, για υπερβάσεις, για παραβιάσεις. Η ομάδα των εθελοντών μηχανικών και δικηγόρων τις επεξεργαζόταν, ενημέρωνε τους αρμόδιους αντιδημάρχους, την πολεοδομία, την αστυνομία. «Σταματούσε ο κόσμος να βγάλει φωτογραφίες από τα εκτρώματα που χτίζονται εδώ και έβγαιναν οι φύλακες από τα εργοτάξια και τους έδιωχναν, μιλούσαν άσχημα, κάποιες φορές έβριζαν. Εγώ έχω δεχθεί ανώνυμα τηλεφωνήματα στο σπίτι, με έχουν προπηλακίσει», λέει ο κ. Παπαναστασίου.
«Κούρσα» ανοικοδόμησης – Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον ΝΟΚ πυροδότησε μια «κούρσα» ανοικοδόμησης από εκείνους που ήθελαν να
δημιουργήσουν τετελεσμένα.
Συνολικά, οι σύλλογοι της περιοχής έκαναν 18 δικαστικές προσφυγές, ενώ ακόμη μία έκανε ο δήμος. «Θα περίμενε κανείς σε μια πόλη όπως η Κηφισιά τις προσφυγές να τις ασκεί κυρίως ο δήμος», λέει ο κ. Σουλάκης. «Σε αυτό τον τομέα, η κινητοποίηση του δήμου ήταν περιορισμένη. Επιπλέον, ο δήμος δείχνει να έχει χάσει τα αντανακλαστικά του. Παρά τις πολυάριθμες καταγγελίες, ο δήμος και οι δομές του δεν αντιδρούν όπως θα περίμενε κανείς».
Μετά την ετυμηγορία
Και έπειτα ήρθε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία απαγόρευσε τη γενικευμένη εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ. Και όρισε ότι θα ακυρωθούν οι οικοδομικές άδειες σε όσα κτίρια δεν έχουν ξεκινήσει να χτίζονται. Η απόφαση αυτή πυροδότησε στην Κηφισιά, όπως και σε άλλες περιοχές, ένα παιχνίδι γάτας – ποντικιού. «Ξαφνικά γέμισε όλη η περιοχή μας μπουλντόζες. Αρχισαν να σκάβουν τα οικόπεδα για να δημιουργήσουν τετελεσμένα. Κάποιοι έσκαβαν στο όριο του οικοπέδου πιο βαθιά, για να ζητήσουν να συνεχίσουν τις εργασίες, επικαλούμενοι ζητήματα στατικότητας των διπλανών ιδιοκτησιών», εξηγεί ο κ. Παπαναστασίου. «Σε όλη την Κηφισιά και την Πολιτεία δούλευαν μέσα στη νύχτα. Καλούσαν την αστυνομία οι περίοικοι και τους απαντούσαν ότι… δεν επιτρέπεται να διακόψουν τη σκυροδέτηση!», προσθέτει η κ. Γερουλάνου.
Τι απαντούν τα μέλη της Κίνησης Πολιτών της Κηφισιάς, σε αυτούς που τους λοιδόρησαν ότι είναι κάποιοι πλούσιοι, που τους ενδιαφέρει να μη χτίσει άλλος κοντά τους; «Η Κηφισιά είναι μια περιοχή με ιδιαίτερη σφραγίδα: ιστορική, αρχιτεκτονική, πολιτιστική, περιβαλλοντική», λέει ο κ. Σουλάκης. «Ισως γι’ αυτό είμαστε πολύ συνδεδεμένοι με την περιοχή μας, ίσως γι’ αυτό έχουμε μια ισχυρή αίσθηση καθήκοντος για την προστασία της. Ολα τα υπόλοιπα είναι φθηνοί λαϊκισμοί».
«O ακτιβισμός δίνει δύναμη και στον δήμο»
Οι πολίτες είναι η δύναμή μας, γιατί με τις κινητοποιήσεις τους και τις ενέργειές τους μας δίνουν τη δύναμη να συνεχίσουμε. Αυτό υποστηρίζει ο δήμαρχος Κηφισιάς, Βασίλης Ξυπολυτάς, σημειώνοντας ότι ο ακτιβισμός σε περιοχές όπως το Ψυχικό και η Κηφισιά ήταν που οδήγησε στα διατάγματα προστασίας τους, εδώ και 30-40 χρόνια. «Οταν εξελέγην δήμαρχος, η πρώτη μου κίνηση ήταν να ζητήσω να ετοιμάσουμε μια τροπολογία, ώστε να εξαιρεθεί όλος ο Δήμος Κηφισιάς από την εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ, όπως εξαιρέθηκαν το Ψυχικό, η Φιλοθέη και η Εκάλη, με βάση το προεδρικό διάταγμα του 1969 περί κηπουπόλεων. Oμως η πρότασή μας προς το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έγινε δεκτή.
Την περίοδο εκείνη βγήκε και η δικαστική απόφαση υπέρ του Δήμου Αλίμου, που άλλαξε τα δεδομένα. Και προχώρησα και εγώ στο «εντέλλεσθε» προς την Υπηρεσία Δόμησης, ώστε να σταματήσει η έκδοση αδειών με κίνητρα του ΝΟΚ», λέει ο κ. Ξυπολυτάς.
«Η απόφαση αυτή έτυχε της στήριξης των πολιτών, ιδίως των συλλογικοτήτων. Οι οποίες έδειξαν εμπράκτως ότι υπάρχει σοβαρό ζήτημα στον Δήμο Κηφισιάς. Μπορεί οι κινήσεις μας να έδειχναν ίσως και ακραίες, αλλά οι τρεις δήμαρχοι που “σηκώσαμε” το θέμα (σ.σ. οι άλλοι δύο στους οποίους αναφέρεται είναι οι δήμαρχοι Αλίμου και Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης) καταφέραμε να πείσουμε τον κόσμο ότι καλώς πράττουμε. Αλλωστε, σε περιοχές όπως η Κηφισιά και το Ψυχικό υπάρχει παράδοση αστικού ακτιβισμού. Ετσι προέκυψαν και τα προστατευτικά τους πλαίσια που υπερασπιζόμασυε σήμερα».
«Δεν υπάρχει κενό»
Απέναντι σε όσους υποστηρίζουν ότι οι συλλογικότητες καλύπτουν το κενό στην ανταπόκριση του Δήμου Κηφισιάς, ο κ. Ξυπολυτάς υποστηρίζει ότι αυτό δεν ισχύει. «Δεν υπάρχει κενό. Ενας δήμος οφείλει να κινείται σε συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο. Με τις κινήσεις του ο δήμος επέβαλε και νέες νομοθετικές ρυθμίσεις κατά του ΝΟΚ και τον περιορισμό τους στην πράξη».
Κεντρική φωτογραφία: Ο Κωνσταντίνος Παπαναστασίου, η Τέντυ Γερουλάνου και ο Γιώργος Σουλάκης είναι μέλη της «Κίνησης Πολιτών Κηφισιάς – Νέας Ερυθραίας – Εκάλης για τον ΝΟΚ». Στο ένα έτος ζωής της η κίνηση –που αριθμεί χίλια μέλη– δείχνει αξιοσημείωτη δραστηριότητα, «κυνηγώντας» τις παραβάσεις της πολεοδομικής νομοθεσίας στην περιοχή. [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]
