Στην τωρινή μετοχική σύνθεση της εταιρείας Financial Innovation Holding, η οποία έχει αναλάβει να «τρέξει» το εγχείρημα ίδρυσης ψηφιακής τράπεζας με τη συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος, η εταιρεία «ΝΑΥΣ – Ελληνική Εταιρεία για τον Πολιτισμό και την Αξιοπρέπεια του Ανθρώπου», συνδεόμενη με την Εκκλησία, συμμετέχει με ποσοστό 8%. Η επιλογή της επωνυμίας ΝΑΥΣ (πλοίο στα αρχαιοελληνικά) ίσως αποδειχθεί προφητική σε σχέση με την τρικυμία που έχει προκληθεί στο εσωτερικό της Ιεραρχίας από την αποκάλυψη του σχεδιασμού για την κατάθεση φακέλου ίδρυσης ψηφιακής τράπεζας.
Αιφνιδιασμός
Οι περισσότεροι ιεράρχες εμφανίστηκαν αιφνιδιασμένοι και δηλώνουν πλήρη άγνοια για την ύπαρξη τέτοιου σχεδίου. Προκειμένου να κατευναστούν οι αντιδράσεις μέχρι το θέμα να συζητηθεί στην Ιερά Σύνοδο και να δοθούν αρμοδίως οι απαντήσεις, σε μια προσεκτικά διατυπωμένη ανακοίνωση, η Σύνοδος έσπευσε να γνωστοποιήσει ότι ουδέποτε έχει λάβει απόφαση για την υποβολή αιτήματος στην Τράπεζα της Ελλάδος με σκοπό την ίδρυση πιστωτικού ιδρύματος. Δεν διαψεύδει ότι έχει γίνει προεργασία σε αυτή την κατεύθυνση.
Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, καθώς από τον Δεκέμβριο του 2021 προκύπτει συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος –κατόπιν δωρεάς μετοχών– στην εταιρεία Financial Innovation Holding, με ποσοστό 40%. Το 50% των μετοχών διατηρεί ο Αγγελος Φιλιππίδης, ιδρυτής και αρχικός μοναδικός εταίρος, και το υπόλοιπο 10%, πάλι κατόπιν δωρεάς, περιέρχεται στο φιλανθρωπικό ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου».
Στην πορεία και έπειτα από αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, στη μετοχική σύνθεση της εταιρείας, που μετατρέπεται σε Α.Ε., εμφανίζεται η «ΝΑΥΣ». Μετά τη μετατροπή της εταιρείας σε Α.Ε., τον Απρίλιο του 2022, συγκροτείται το διοικητικό συμβούλιο με πενταετή θητεία, στο οποίο εκλέγεται πρόεδρος ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Νικόλαος – Νικόδημος Φαρμάκης και διευθύνων σύμβουλος ο Αγγελος Φιλιππίδης.
Και μπορεί ο φάκελος αδειοδότησης να μην έφτασε στην Τράπεζα της Ελλάδος ακόμη, άλλωστε οι εμπνευστές του εγχειρήματος με τους οποίους συνομίλησε η «Κ» είχαν προσδιορίσει το χρονοδιάγραμμα κίνησης των σχετικών διαδικασιών για το διάστημα Μαΐου – Ιουνίου, όμως κάποιες προπαρασκευαστικές επαφές έχουν ήδη γίνει.
Ως εκ τούτου, μπορεί αρκετοί ιεράρχες να αιφνιδιάστηκαν, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για την Τράπεζα της Ελλάδος που και γνώση των διαδικασιών είχε, όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, και μια αρχική εκτίμηση ότι πιθανότατα είναι πολύ αισιόδοξο το χρονοδιάγραμμα που οι εμπνευστές του εγχειρήματος αναφέρουν, όσον αφορά τον χρόνο κατάθεσης του φακέλου αδειοδότησης.
Στο εσωτερικό της Ιεραρχίας επικρατεί αναβρασμός. Οπως αναφέρει εκκλησιαστικό στέλεχος, το ζήτημα ήταν δεδομένο ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις και πιθανότατα αυτός ήταν ο λόγος που οι μέχρι τώρα κινήσεις έγινε προσπάθεια να περάσουν «κάτω από το ραντάρ». Με δεδομένο, πάντως, ότι στην τελική φάση θα απαιτείτο απόφαση της Συνόδου για να ολοκληρωθεί το εγχείρημα, προκαλούν απορία οι χειρισμοί που έγιναν.
Στο εσωτερικό της Ιεραρχίας επικρατεί αναβρασμός, καθώς το ζήτημα ήταν δεδομένο ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις και πιθανότατα αυτός ήταν ο λόγος που οι μέχρι τώρα κινήσεις έγινε προσπάθεια να περάσουν «κάτω από το ραντάρ».
Τα εμπόδια
Ιεράρχης με γνώση του θέματος αναφέρει μιλώντας στην «Κ» ότι εδώ και καιρό από έναν στενό κύκλο ανθρώπων που πληροφορήθηκαν όσα γίνονται στο παρασκήνιο, υπήρξαν επισημάνσεις ότι δεν θα είναι ούτε απλό ούτε εύκολο να προχωρήσει κάτι τέτοιο. «Η βασικότερη δυσκολία είναι ότι για έναν σημαντικό αριθμό ιεραρχών δεν είναι εύκολο να κατανοηθεί ο τρόπος λειτουργίας μιας ψηφιακής τράπεζας και να τους πείσει κάποιος για το εγχείρημα. Είναι μια καλή ιδέα, που όμως είναι μπροστά από την εποχή τους», αναφέρει ο συγκεκριμένος ιεράρχης.
Για αρκετούς μητροπολίτες οποιαδήποτε αναφορά σε συμμετοχή της Εκκλησίας σε τράπεζα παραπέμπει στην τραυματική εμπειρία της συμμετοχής στην Εθνική Τράπεζα, από την οποία η Εκκλησία την περίοδο της οικονομικής κρίσης υπέστη μεγάλη ζημιά.
Φαίνεται ότι υπάρχει ένα σημαντικό χάσμα στο εσωτερικό της Εκκλησίας όσον αφορά την προσέγγιση του τρόπου διαχείρισης των οικονομικών και της περιουσίας της. Από τη μία πλευρά υπάρχουν οι μεγαλύτερης ηλικίας, πιο συντηρητικοί ιεράρχες, οι οποίοι δύσκολα θα αποδεχθούν τη λειτουργία της Εκκλησίας με σύγχρονους χρηματοπιστωτικούς όρους, να λειτουργήσει δηλαδή ως ανταγωνιστική επιχείρηση.
Υπάρχουν ωστόσο και εκείνοι που θεωρούν ότι δεν μπορεί να μακροημερεύσει οικονομικά η Εκκλησία με τα σημερινά δεδομένα και χωρίς τις κατάλληλες προσαρμογές στο οικονομικό περιβάλλον της εποχής και ότι σύντομα θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Υποστηρίζουν ότι με μια πιο δραστήρια οικονομική παρουσία και λειτουργία, που θα συνεπάγεται και καλύτερη αξιοποίηση της περιουσίας της, θα είναι σε θέση και να καταστεί εύρωστη οικονομικά και να προσφέρει μεγαλύτερο φιλανθρωπικό έργο.
Κάθε άλλο παρά εύκολο είναι να συναντηθούν αυτές οι δύο τάσεις. Και η πρόσφατη εμπειρία το έχει αποδείξει.
«Ταφόπλακα»
Οι τωρινές αντιδράσεις θεωρούνται προάγγελος μιας ακόμα ιδέας που θα μείνει στα χαρτιά. Ιεράρχης γλαφυρά προεξοφλεί ότι στο σχέδιο για την ίδρυση ψηφιακής τράπεζας όχι μόνο έχει μπει ταφόπλακα, αλλά «έχει τοποθετηθεί και ο σταυρός από πάνω».
