Πολύ σοβαρότερες από αυτές που έχουν καταγραφεί επισήμως υπολογίζουν Ελληνες ερευνητές τις επιπτώσεις της πλημμύρας «Daniel» στην υγεία των πληθυσμών σε Τρίκαλα, Καρδίτσα, Μαγνησία και Φθιώτιδα. Πρόσφατη μελέτη του ΚΕΠΥ – Κέντρο Ερευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτική Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, συγκρίνοντας τη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες στις πληγείσες περιοχές το πρώτο τρίμηνο μετά την καταστροφή, με την αντίστοιχη θνησιμότητα από τα έτη 2015-2019, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο πραγματικός αριθμός των θανάτων στους πληγέντες νομούς της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας είναι έως και 20 φορές υψηλότερος από τον επίσημο απολογισμό θυμάτων: 335 πλεονάζοντες θάνατοι το πρώτο τρίμηνο μετά τον «Daniel» έναντι 17 θανάτων που δηλώθηκαν τα πρώτα 24ωρα της καταστροφής.
Σύμφωνα με τους ερευνητές Ηλία Κονδύλη, αναπλ. καθηγητή Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας – Πολιτικής Υγείας, ΑΠΘ, Ευδοξία Βαλαβάνη, υποψήφια διδάκτωρ Δημόσιας Υγείας, ΑΠΘ, Βασίλη Μπέλλο, επίκουρο καθηγητή στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και Αλέξη Μπένο, ομότιμο καθηγητή Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ΑΠΘ, τα ευρήματα «επιβεβαιώνουν τους επιστημονικούς ισχυρισμούς ότι η αποτίμηση του μεγέθους και των επιπτώσεων των πλημμυρικών γεγονότων με τη χρήση των άμεσων απωλειών υποεκτιμά σημαντικά τις πραγματικές επιπτώσεις των πλημμυρών στην υγεία των πληγέντων πληθυσμών».
Τα αποτελέσματα
Η μελέτη έχει τίτλο «Πλημμύρες και δημόσια υγεία: οι επιπτώσεις της κακοκαιρίας “Daniel” στην υγεία του πληθυσμού σε Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα» και δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Journal of Public Health. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας της κακοκαιρίας, παρατηρήθηκε αύξηση της ολικής θνησιμότητας πάνω από την αναμενόμενη κατά 39% στη Μαγνησία, κατά 40% στην Καρδίτσα/Τρίκαλα και κατά 57% στη Φθιώτιδα. Σε απόλυτους αριθμούς καταγράφηκαν 15 πλεονάζοντες θάνατοι στη Μαγνησία, 21 στα Τρίκαλα και 18 στη Φθιώτιδα (συνολικά 54). Κατά τη διάρκεια των τριών μηνών μετά τις πλημμύρες (5 Σεπτεμβρίου 2023 – 3 Δεκεμβρίου 2023) οι πλεονάζοντες θάνατοι που καταγράφηκαν στη Μαγνησία ήταν 78, στην Καρδίτσα/Τρίκαλα ήταν 155 και στη Φθιώτιδα 102 (συνολικά 335 θάνατοι). Σημειώνεται ότι στις 27 Σεπτεμβρίου 2023 η Θεσσαλία και η Στερεά Ελλάδα επλήγησαν από τον κυκλώνα «Elias», οπότε είναι πιθανό ορισμένοι από τους πλεονάζοντες θανάτους που καταγράφηκαν μετά αυτή την ημερομηνία να αντανακλούν τον συνδυασμένο αντίκτυπο των δύο καιρικών φαινομένων. Στη Λάρισα, νομός που δεν αντιμετώπισε τόσο έντονες πλημμύρες και δεν είχε σημαντικές επιπτώσεις από την υπερχείλιση του Πηνειού, καταγράφηκαν 57 πλεονάζοντες θάνατοι σε βάθος τριμήνου, ωστόσο η τιμή αυτή είναι, σύμφωνα με τους ερευνητές, μη στατιστικά σημαντική. Δεν παρατηρήθηκε γενικευμένη αύξηση της θνησιμότητας σε νομούς που δεν επηρεάστηκαν από την κακοκαιρία, γεγονός που υποδηλώνει ότι η παρατηρούμενη πλεονάζουσα θνησιμότητα σε Καρδίτσα/Τρίκαλα, Μαγνησία και Φθιώτιδα μπορεί, σε μεγάλο βαθμό, να αποδοθεί στον κυκλώνα «Daniel».
Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές, «βάσει της διεθνούς βιβλιογραφίας, υποθέτουμε πως το μεγαλύτερο μέρος της πλεονάζουσας θνησιμότητας προήλθε από καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά νοσήματα κυρίως λόγω της γενικευμένης επιδείνωσης των κοινωνικoοικονομικών καθοριστών της υγείας στους πληγέντες πληθυσμούς ή/και της διατάραξης της πρόσβασής τους σε υπηρεσίες υγείας. Βάσει επίσης της διεθνούς βιβλιογραφίας, μπορούμε με ασφάλεια να υποθέσουμε ότι η κατανομή της πλεονάζουσας θνησιμότητας δεν υπήρξε ομοιόμορφη στους πληγέντες πληθυσμούς και ότι τα χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα πλήρωσαν δυσανάλογο τίμημα στην υγεία τους». Καταλήγοντας οι ερευνητές σημειώνουν πως «οι πλημμύρες έχουν πολυεπίπεδες, άμεσες και μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των πληγέντων πληθυσμών. Απαιτούν μακρόπνοο σχεδιασμό, συνεχή επιδημιολογική επιτήρηση των πληγεισών κοινοτήτων, διαρκή παρακολούθηση της νοσηρότητας και θνησιμότητάς τους (από όλα τα νοσήματα και όχι μόνο τα λοιμώδη), διαρκή επιτήρηση της πρόσβασής τους σε υπηρεσίες υγείας και ενδυνάμωση των τοπικών δη-μόσιων συστημάτων υγείας».
