Η πραγματική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας υστερεί σημαντικά, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο Ελληνοαυστραλός επικεφαλής της «Ελληνικής Πρωτοβουλίας» (Hellenic Initiative) και πρώην πρόεδρος του χημικού επιχειρηματικού κολοσσού Dow Chemical επί σχεδόν μια δεκαπενταετία, Αντριου Λιβέρης.
Μιλά για διαρθρωτικές προκλήσεις που συνεχίζουν να υφίστανται, ενώ προειδοποιεί ότι ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά και την ελληνική οικονομία αν επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη.
Ο κ. Λιβέρης, ο οποίος είναι πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2032 στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας, θα βρίσκεται στην Αρχαία Ολυμπία και στο Costa Navarino για την εκλογή νέου προέδρου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής που πραγματοποιείται αυτήν την εβδομάδα.
Αναφερόμενος στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, τονίζει ότι το ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση μπορεί να ανακτήσει τον έλεγχο της πολιτικής ατζέντας και τη δυναμική της, εκτιμώντας ότι ο πρωθυπουργός έχει ακόμη την ευκαιρία να ανατρέψει την «κατάρα» της δεύτερης θητείας και να ανακτήσει το ηγετικό του κύρος.
Τέλος, επισημαίνει ότι πολλοί Ελληνοαμερικανοί διατηρούν ισχυρούς δεσμούς τόσο με το Κογκρέσο όσο και με την εκτελεστική εξουσία και σταθερά αναδεικνύουν τη σημασία του ρόλου της Ελλάδας.
– Πώς αξιολογείτε την κυβέρνηση Τραμπ στη διεθνή σκηνή, από τις σχέσεις με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ μέχρι τη ριζική αλλαγή στάσης απέναντι στη Ρωσία;
– Βρισκόμαστε μπροστά σε μια βαθιά αναδιάρθρωση των διεθνών σχέσεων και μια ριζική επανεκκίνηση των θεσμών, που θα καθορίσουν τον 21ο αιώνα. Η νέα πραγματικότητα είναι ότι το δόγμα «America First» εισάγει μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στην παγκόσμια τάξη και στον κόσμο του G Zero. Αυτό αντικατοπτρίζει τη βούληση του αμερικανικού λαού να θέσει σε προτεραιότητα τα εθνικά του συμφέροντα, την οικονομία και την ασφάλειά του υπεράνω των παραδοσιακών πολυμερών δεσμεύσεων. Παράλληλα, η πολιτική της κυβέρνησης απέναντι στη Ρωσία σηματοδοτεί μια απόκλιση από τη μέχρι τώρα στάση των ΗΠΑ. Αυτή η αλλαγή στρατηγικής έχει προκαλέσει αβεβαιότητα στους Ευρωπαίους συμμάχους και εταίρους του ΝΑΤΟ, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τη Ρωσία υπό διαφορετικό πρίσμα. Διανύουμε αναμφίβολα μια περίοδο μετάβασης, όπου μακροχρόνιοι θεσμοί και διακρατικές σχέσεις τίθενται υπό αμφισβήτηση. Το ερώτημα παραμένει: Θα οδηγήσει αυτή η νέα προσέγγιση σε μια πιο αυτοδύναμη και ισορροπημένη παγκόσμια τάξη ή θα υπονομεύσει τη σταθερότητα που για δεκαετίες εξασφάλιζαν αυτοί οι θεσμοί;
– Οι δασμοί Τραμπ έχουν προκαλέσει ανησυχία στις αγορές. Με την εμπειρία σας στον επιχειρηματικό κόσμο, πώς εκτιμάτε ότι αυτό θα επηρεάσει τις ΗΠΑ και την παγκόσμια οικονομία;
–Οι δασμοί είναι ένα άκαμπτο εργαλείο, όμως ιστορικά έχουν χρησιμοποιηθεί σε κάθε μεγάλη μετάβαση, από την αγροτική στη βιομηχανική επανάσταση και πλέον στην ψηφιακή επανάσταση. Aποτελούν ένα μέσο που αξιοποιούν οι κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν αντιληπτές ανισορροπίες στο εμπόριο, να προστατεύσουν τις εγχώριες βιομηχανίες και, συχνά, να ανταποκριθούν σε εσωτερικές οικονομικές ή πολιτικές πιέσεις. Ωστόσο, ενώ βραχυπρόθεσμα μπορεί να εξυπηρετούν στρατηγικούς σκοπούς, ενδέχεται να επιφέρουν απρόβλεπτες συνέπειες, που επηρεάζουν τόσο τις εγχώριες όσο και τις παγκόσμιες αγορές. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές βασίζονται στη σταθερότητα και στην προβλεψιμότητα, και είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις δασμολογικές πολιτικές. Η πραγματική πρόκληση είναι η εξεύρεση ισορροπίας ανάμεσα στην προστασία των εγχώριων βιομηχανιών και στη διασφάλιση ότι το παγκόσμιο εμπόριο παραμένει ανοιχτό και ωφέλιμο για όλους τους συμμετέχοντες. Εάν οι δασμοί εφαρμοστούν στρατηγικά και συνοδευθούν από ευρύτερες εμπορικές διαπραγματεύσεις, μπορεί να προκύψουν θετικά αποτελέσματα.
– Πώς θα επηρεάσει ή θα μπορούσε να επηρεάσει την Ελλάδα η εμπορική και εξωτερική πολιτική του Τραμπ;
– Οι δασμοί ενδέχεται να έχουν περισσότερο έμμεσο παρά άμεσο αντίκτυπο. Δεδομένου ότι το εμπόριο μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ είναι σχετικά περιορισμένο σε σύγκριση με μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες, όπως η Γερμανία ή η Γαλλία, οι αμερικανικές δασμολογικές πολιτικές είναι απίθανο να επηρεάσουν άμεσα και σε σημαντικό βαθμό τις ελληνικές εξαγωγές ή εισαγωγές. Ωστόσο, οι ευρύτερες επιπτώσεις της αμερικανικής εμπορικής και εξωτερικής πολιτικής θα μπορούσαν να διαμορφώσουν οικονομικές συνθήκες που θα επηρέαζαν εμμέσως τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τις προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας. Μια τέτοια οικονομική σύγκρουση θα μπορούσε να επιβραδύνει την ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ευρώπη, περιορίζοντας τις συνολικές επενδύσεις, τη βιομηχανική παραγωγή και την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Καθώς η Ελλάδα είναι βαθιά ενσωματωμένη στην ευρωπαϊκή οικονομία, οποιαδήποτε επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ε.Ε. θα είχε δευτερογενείς επιπτώσεις στη χώρα, επηρεάζοντας το εμπόριο, τον τουρισμό και τις ξένες επενδύσεις. Η ελληνική οικονομία παραμένει ευάλωτη σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς. Για παράδειγμα, εάν οι ΗΠΑ υιοθετήσουν μια πιο διεκδικητική στάση στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, ιδίως όσον αφορά την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τον ρόλο της Ελλάδας ως περιφερειακού ενεργειακού κόμβου, έχοντας αντίκτυπο τόσο τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου όσο και την ανάπτυξη των υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
– Το ελληνικό πολιτικό σύστημα δοκιμάζεται. Πώς αξιολογείτε τις τελευταίες εξελίξεις, ως εξέχον μέλος της διασποράς;
– Ιστορικά, οι δεύτερες θητείες στην ελληνική πολιτική –όπως και σε πολλές δημοκρατίες– τείνουν να είναι πιο απαιτητικές, καθώς οι προσδοκίες των ψηφοφόρων αυξάνονται, η αντιπολίτευση ενδυναμώνεται και στο κυβερνών κόμμα αρχίζουν να εμφανίζονται σημάδια κόπωσης. Με δύο χρόνια, πάντως, να απομένουν μέχρι τις επόμενες εκλογές, ο πρωθυπουργός έχει ακόμη την ευκαιρία να ανατρέψει την αντίληψη περί «κατάρας της δεύτερης θητείας» και να ανακτήσει το ηγετικό κύρος του. Το βασικό ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση μπορεί να ανακτήσει τον έλεγχο της πολιτικής ατζέντας και να επαναφέρει τη δυναμική της. Εάν η κυβέρνηση θέλει να διατηρήσει την αναπτυξιακή πορεία της χώρας, οφείλει να προωθήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, να ενισχύσει τις άμεσες ξένες επενδύσεις και να επιταχύνει τον εκσυγχρονισμό κρίσιμων τομέων, όπως η τεχνολογία, η ενέργεια και η βιομηχανική παραγωγή. Η πρόκληση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και πολιτική – να διασφαλιστεί ότι οι μεταρρυθμίσεις θα διατηρήσουν τη δημόσια υποστήριξη, ενώ εφαρμόζονται αποτελεσματικά.
Η μεταμόρφωση της πρωτεύουσας – Η Αθήνα εξελίσσεται σε κόμβο νεοφυούς επιχειρηματικότητας και πολιτιστικής αναγέννησης, καθιστώντας την Ελλάδα όχι μόνο προορισμό για τους τουρίστες, αλλά και για τις επιχειρήσεις.
– Ποια είναι η διεθνής εικόνα της Ελλάδας σήμερα;
– Μετά την κρίση της Ευρωζώνης, η εικόνα της Ελλάδας έχει αλλάξει εντυπωσιακά. Η χώρα έχει επιτύχει μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα, έχει αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και επανατοποθετείται ως μια δυναμική οικονομία. Η Αθήνα, ειδικότερα, εξελίσσεται σε κόμβο νεοφυούς επιχειρηματικότητας και πολιτιστικής αναγέννησης, καθιστώντας την Ελλάδα όχι μόνο κορυφαίο τουριστικό παράδεισο, αλλά και ελκυστικό προορισμό για επιχειρήσεις και σύγχρονο τρόπο ζωής. Με τη συνεχιζόμενη οικονομική ανάκαμψη και μια ανανεωμένη διεθνή παρουσία, η χώρα αποδεικνύει ότι έχει αφήσει πίσω της την κρίση και πορεύεται προς ένα πιο αισιόδοξο μέλλον.
– «Μάθαμε» από την κρίση; Πολλοί φοβούνται πως όχι.
– Το οικονομικό μοντέλο της Ελλάδας παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητο, εξακολουθώντας να βασίζεται κυρίως στις υπηρεσίες, ιδιαίτερα στον τουρισμό, ενώ ο κατασκευαστικός τομέας διατηρεί δευτερεύοντα ρόλο. Παρότι η κυβέρνηση προέβλεπε αύξηση των επενδύσεων κατά 15% την περασμένη χρονιά, η πραγματική ανάπτυξη παραμένει αρκετά χαμηλότερη. Η γραφειοκρατία, οι αργές δικαστικές διαδικασίες και οι χρόνιες ρυθμιστικές ανεπάρκειες συνεχίζουν να αποθαρρύνουν τους επενδυτές. Αν και η Ελλάδα έχει βελτιώσει τη θέση της στη διεθνή κατάταξη όσον αφορά το επιχειρηματικό περιβάλλον και την ευκολία άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας, απαιτούνται περαιτέρω βήματα για την απλοποίηση των διαδικασιών, τη μείωση της γραφειοκρατίας και τον εκσυγχρονισμό του επενδυτικού πλαισίου, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα πιο ανταγωνιστικό και σταθερό οικονομικό περιβάλλον. Ενα ακόμη σοβαρό ζήτημα είναι η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο έφτασε στο 6,2% του ΑΕΠ πέρυσι. Πρόκειται για έναν ανησυχητικό δείκτη, καθώς υποδηλώνει ότι η Ελλάδα καταναλώνει και πάλι περισσότερα από όσα παράγει, στηριζόμενη σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές, ενώ δυσκολεύεται να ενισχύσει τις εξαγωγές. Χωρίς ουσιαστική ανάπτυξη των παραγωγικών τομέων, η Ελλάδα κινδυνεύει να παραμείνει υπερβολικά εξαρτημένη από τον τουρισμό και την εγχώρια κατανάλωση, δύο τομείς που χαρακτηρίζονται από υψηλή μεταβλητότητα.
– Υπάρχει στρατηγικός ρόλος για την ελληνική διασπορά;
– Αναμφίβολα. Η ελληνική διασπορά έχει διαδραματίσει, ιστορικά, καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη της Ελλάδας, τόσο οικονομικά όσο και πολιτιστικά, ενώ η στρατηγική της σημασία συνεχίζει να ενισχύεται. Οι Ελληνες σε όλο τον κόσμο έχουν εδραιωθεί σε καίριες θέσεις στον επιχειρηματικό κόσμο, στην πολιτική, στην ακαδημαϊκή κοινότητα και στις τέχνες, διαμορφώνοντας ένα παγκόσμιο δίκτυο ικανό να επηρεάζει την πολιτική, να προσελκύει επενδύσεις και να προωθεί τα συμφέροντα της Ελλάδας στη διεθνή σκηνή. Στον σημερινό διασυνδεδεμένο κόσμο, ο στρατηγικός ρόλος της διασποράς είναι πιο σημαντικός από ποτέ – είτε αφορά την προάσπιση των ελληνικών συμφερόντων απέναντι σε ξένες κυβερνήσεις, τη στήριξη του τουρισμού και της επιχειρηματικότητας είτε τη συμβολή σε φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες που αντιμετωπίζουν κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα, όπως το έργο μας μέσω της Ελληνικής Πρωτοβουλίας (The Hellenic Initiative – THI).
Το δίκτυο της Πρωτοβουλίας – Διαμορφώνουμε ένα παγκόσμιο κίνημα Ελλήνων που δεσμεύονται να στηρίξουν την πατρίδα τους μέσω της φιλανθρωπίας, των επενδύσεων και της προάσπισης των ελληνικών συμφερόντων.
– Πώς εξελίσσονται οι προσπάθειες σύνδεσης των ελληνικών κοινοτήτων παγκοσμίως;
– Η Ελληνική Πρωτοβουλία συνεχίζει να διευρύνει την παγκόσμια εμβέλειά της, κινητοποιώντας τις κοινότητες της διασποράς με νέους και ουσιαστικούς τρόπους. Η Διεθνής Επιτροπή μας εργάζεται εντατικά για την επέκταση της παρουσίας της THI πέρα από τα παραδοσιακά της προπύργια, εντάσσοντας και ενσωματώνοντας στο δίκτυό μας ελληνικές κοινότητες από την Ελβετία έως τη Ζιμπάμπουε. Αυτή η επέκταση δεν είναι απλώς αριθμητική, αλλά αφορά τη διαμόρφωση ενός παγκόσμιου κινήματος Ελλήνων που δεσμεύονται να στηρίξουν την πατρίδα τους μέσω της φιλανθρωπίας, των επενδύσεων και της προάσπισης των ελληνικών συμφερόντων. Στην THI εργαζόμαστε για να διασφαλίσουμε ότι οι Ελληνες σε όλο τον κόσμο διατηρούν ενεργή και ουσιαστική σύνδεση με την πρόοδο και το μέλλον της Ελλάδας.
– Μπορεί η ελληνοαμερικανική κοινότητα να επηρεάσει τον Τραμπ και τις πολιτικές του απέναντι στην Ελλάδα και τη γύρω περιοχή;
– Πολλοί Ελληνοαμερικανοί διατηρούν ισχυρούς δεσμούς τόσο με το Κογκρέσο όσο και με την εκτελεστική εξουσία Μέσω στοχευμένης άσκησης πίεσης, ενεργής συμμετοχής της κοινότητας και στενής συνεργασίας με τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής, η ελληνοαμερικανική κοινότητα εργάζεται για να διασφαλίσει ότι η φωνή της Ελλάδας ακούγεται στην Ουάσιγκτον, ιδιαίτερα σε ζητήματα περιφερειακής σταθερότητας, αμυντικής συνεργασίας και επενδυτικών ευκαιριών. Αξιοποιώντας αυτές τις διασυνδέσεις, καταβάλλουμε αδιάκοπη προσπάθεια για την ενίσχυση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και την προώθηση πολιτικών, που ενδυναμώνουν τη γεωπολιτική θέση και την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας.
– Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Μπρίσμπεϊν το 2032 προβάλλονται ως μια διοργάνωση που συνδέει την Αρχαία Ελλάδα με τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τι τους διαφοροποιεί από τις προηγούμενες διοργανώσεις;
– Οι αγώνες «Μπρίσμπεϊν 2032» ενσωματώνουν τη νέα ατζέντα της ΔΟΕ, σύμφωνα με την οποία οι Αγώνες προσαρμόζονται στην πόλη και στην περιοχή που τους φιλοξενεί, και όχι το αντίστροφο. Αυτή η προσέγγιση σηματοδοτεί μια σημαντική εξέλιξη στον σχεδιασμό των Ολυμπιακών Αγώνων, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα, την ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και μια διαρκή κληρονομιά για την πόλη υποδοχής. Στο επίκεντρο αυτής της προσέγγισης βρίσκεται η ανανεωμένη εστίαση στους αθλητές και τους φιλάθλους, καθιστώντας την εμπειρία τους κεντρική προτεραιότητα. Από αυτή την άποψη, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Μπρίσμπεϊν 2032 μοιράζονται μια βαθιά φιλοσοφική σύνδεση με τις απαρχές των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, όπου η έμφαση δινόταν πάντα στην απόδοση, στο πνεύμα και στην αριστεία των αθλητών.
