Ενας 17χρονος Ελληνας μαθητής που έχει δημιουργήσει το πρώτο ελληνικό ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης. Μια Σέρβα καθηγήτρια που οραματίζεται ότι η AI θα μας βοηθήσει να κερδίσουμε το σημαντικότερο αγαθό – λίγο ακόμη ελεύθερο χρόνο. Μια Ελληνοαμερικανίδα που θέλει να αλλάξει, μέσω της χρήσης της τεχνολογίας, τον τομέα της υγείας.
Αυτοί και πολλοί άλλοι πρωτοπόροι των νέων τεχνολογιών ανέβηκαν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στο βήμα του EmTech Europe, του διεθνούς συνεδρίου τεχνολογίας του MIT Technology Review, του τεχνολογικού περιοδικού του αμερικανικού πανεπιστημίου MIT, που συνδιοργανώθηκε στην Ελλάδα με την «Καθημερινή». Για δύο μέρες αυτή την εβδομάδα ο Φάρος, ο χώρος εκδηλώσεων στην κορυφή του κτιρίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, γέμισε από επιστήμονες, ερευνητές, καθηγητές, επιχειρηματίες. Από ανθρώπους που βρίσκονται ήδη εντός του μέλλοντος, σχεδιάζοντας εφαρμογές που έρχονται για να αλλάξουν τη ζωή μας. Η «Κ» παρουσιάζει τρεις από αυτούς.
Μάγια Πάντικ: Ενας προσωπικός σύμβουλος για όλα
Ποιος δεν βαριέται να απαντάει σε ατελείωτα ανούσια e-mails; Ποιος δεν θα ήθελε να μη χρειάζεται να χάνει χρόνο σε ανιαρές ασχολίες, όπως το να μιλάει με την ασφαλιστική του για το καλύτερο διαθέσιμο πλάνο ή να απαντάει σε διαφημιστικά τηλεφωνήματα; Η Μάγια Πάντικ θεωρεί ότι η λύση είναι εδώ, έτοιμη να την αρπάξουμε για να γίνει η ζωή μας πιο αποτελεσματική και ο χρόνος μας να αφιερώνεται σε ό,τι πραγματικά θέλουμε να κάνουμε. Ψηφιακοί κλώνοι – αυτή είναι η λύση κατά την κ. Πάντικ, καθηγήτρια τεχνητής νοημοσύνης στο Imperial College του Λονδίνου και ειδική σύμβουλο AI της φουτουριστικής πόλης Neom που οικοδομείται στη Σαουδική Αραβία.
Ολα αυτά μου ακούγονται δυστοπικά, σαν επεισόδιο του «Black Mirror», της λέω. Διαφωνεί. Η διαθέσιμη τεχνολογία της εποχής μας βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο σημείο που όλα αυτά είναι δυνατά τώρα. Λίγα λεπτά νωρίτερα, στην ομιλία της στο συνέδριο αναφέρει ότι για να δημιουργήσει κάποιος ένα deepfake, ένα πλαστό βίντεο τεχνητής νοημοσύνης τόσο επιτυχημένο που ούτε οι κοντινότεροι φίλοι σου δεν θα αντιλαμβάνονταν ότι δεν απεικονίζει εσένα, χρειάζεται 30 λεπτά οπτικοακουστικού υλικού στο οποίο εμφανίζεσαι. Δεν την τρομάζει αυτό; «Οχι, αλλά εγώ προέρχομαι από τον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης», τονίζει. Την ενθουσιάζουν το παρόν και το μέλλον μας. Στους καθηγητές, δηλώνει, μαθαίνουν ότι πρέπει να διδάξουν πολλά στους φοιτητές τους. Κι ενώ πολλοί είναι καλοί ερευνητές, καλοί προγραμματιστές, είναι λίγοι οι άνθρωποι στον κόσμο που μπορούν να χτίσουν πραγματικά καλά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. «Αλλά πόσοι άνθρωποι χρειάζονται την AI; Ολοι! Ολοι θα ήθελαν, παραδείγματος χάριν, να ξέρουν πώς να οργανώσουν τα οικονομικά τους για να χάνουν όσο το δυνατόν λιγότερα χρήματα. Ολοι θα ήθελαν να λάβουν τις καλύτερες νομικές συμβουλές για ένα θέμα που τους απασχολεί, παρότι μπορεί να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να τις πληρώσουν», τονίζει.
Ολα αυτά δεν είναι τώρα δυνατά. Αλλά αν φτιάξουμε μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που θα είναι εκπαιδευμένα για κάθε συγκεκριμένο τομέα, μετά ο καθένας θα μπορεί να χρησιμοποιεί την AI για δικό του όφελος.
Ο καθένας θα μπορεί να έχει τον δικό του εξειδικευμένο σύμβουλο τεχνητής νοημοσύνης, δηλώνει στην «Κ».
«Θα γλιτώσουμε τόσο χρόνο, για να μπορέσουμε επιτέλους να αφοσιωθούμε σε σημαντικότερα πράγματα και να μην προσπαθούμε συνεχώς μόνο να προλάβουμε την καθημερινότητά μας», τονίζει.
Είναι θελκτικό το όραμά της. Τι θα γίνει όμως αν σφάλλει η τεχνητή νοημοσύνη; Η AI θα γράφει το e-mail, λέει, ή θα κάνει κάποιες συστάσεις. Αλλά ο καθένας θα έχει ο ίδιος την ευθύνη να αποφασίσει αν θα το στείλει, να τις ελέγξει, να επιλέξει αν θα τις ακολουθήσει. «Η τελική επιλογή», τονίζει, «θα είναι πάντα δική μας».
Ειρήνη Σλόσερ: Ανάγνωση ιατρικού φακέλου σε μισό δευτερόλεπτο
Οταν η Ειρήνη Σλόσερ ήταν μαθήτρια λυκείου, ξεκίνησε να ψηφιοποιεί τους φακέλους των ασθενών του γιατρού πατέρα της. Αργότερα, όταν σε αντίθεση με τα αδέρφια της δεν ακολούθησε τον δρόμο της ιατρικής, έγινε το μαύρο πρόβατο της οικογενείας, λέει γελώντας. Αλλά δεν ήταν γραφτό να ξεφύγει από τον τομέα της υγείας. Το 2019, η κ. Σλόσερ ίδρυσε την Dyania Health, μια καινοτόμο τεχνολογική εταιρεία που παντρεύει την υγεία με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, και συγκεκριμένα των Large Language Models (LLMs). Με έμπνευση τις συνάψεις του ανθρώπινου εγκεφάλου, δημιούργησε το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης Synapsis AI, το οποίο έχει την ικανότητα να διαβάζει, να αναλύει και να κατανοεί μεγάλους όγκους ιατρικών δεδομένων. Σε αυτούς τους όγκους ήρθε να δώσει λύση η εταιρεία της. «Ο ιατρικός φάκελος ενός ασθενούς περιέχει τεράστιες ποσότητες πληροφοριών, όπως το ιστορικό, τις διαγνώσεις, τις εξετάσεις, τις θεραπείες και πολλές σημαντικές λεπτομέρειες, που λόγω του όγκου της πληροφορίας οι γιατροί δεν έχουν πάντα τον χρόνο να μελετήσουν σε βάθος», τονίζει στην «Κ». Αυτοματοποιώντας την ανάγνωση και την ανάλυση των ιατρικών φακέλων, το Synapsis AI καλύπτει αυτό το κενό, συμπληρώνει. Μέσα σε λιγότερο από 0,5 δευτερόλεπτο, το σύστημα μπορεί να επεξεργαστεί τον φάκελο και να απαντήσει σε σχετικές ερωτήσεις. Ο αντίστοιχος χρόνος που χρειάζεται για τη συγκεκριμένη εργασία ένας άνθρωπος είναι περισσότερα από 30 λεπτά, αναφέρει η κ. Σλόσερ. Ταυτόχρονα τονίζει ότι η ακρίβεια των απαντήσεων του Synapsis AI ξεπερνάει το 95%, σύμφωνα με συγκριτικά τεστ με ιατρικό προσωπικό ακαδημαϊκών νοσοκομείων των ΗΠΑ.
Μια ερώτηση που προκύπτει φυσικά αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων των ασθενών. Αλλά το σύστημα δεν αφαιρεί τις πληροφορίες από τα νοσοκομεία στα οποία χρησιμοποιείται, δηλώνει. «Λειτουργεί εντός νοσοκομείου, ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια των γιατρών», σημειώνει.
Η βασική εφαρμογή του συστήματος αφορά στην επεξεργασία του φακέλου κάθε ασθενούς ξεχωριστά, ούτως ώστε να γίνουν αντιληπτά τυχόν κενά στη θεραπεία του με βάση τις νεότερες ιατρικές κατευθυντήριες οδηγίες. Ταυτόχρονα, μέσω της συγκεκριμένης τεχνολογίας εντοπίζονται ασθενείς με σπάνια κλινικά χαρακτηριστικά, ασθενείς που συχνά δεν εντάσσονται στις κατάλληλες θεραπευτικές διαδικασίες επειδή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους δεν αναγνωρίζονται εγκαίρως, τονίζει η κ. Σλόσερ. Παρότι η Dyania Health δραστηριοποιείται σε νοσοκομεία των ΗΠΑ, η έδρα της είναι στην Αθήνα. «Η επιλογή αυτή έγινε πολύ συνειδητά, καθώς το επίπεδο των γιατρών στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό και οι αναμονές για ειδικότητα μεγάλες. Στο διάστημα που οι απόφοιτοι γιατροί αναμένουν τον διορισμό τους, η Dyania Health τους δίνει την ευκαιρία να ανακαλύψουν πώς μέσω της τεχνολογίας μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή των ασθενών», δηλώνει η ίδια στην «Κ». Σημειώνει ότι η εταιρεία της είναι ανοιχτή στη συνεργασία με ελληνικά νοσοκομεία. «Πρωτίστως για την ψηφιοποίηση των ιατρικών φακέλων», τονίζει, «το οποίο είναι προαπαιτούμενο για την επεξεργασία των δεδομένων».
Αδριανός Μπότσιος: Ο 17χρονος «πατέρας» της Niki
Ξεκίνησε να κάνει πειράματα όταν ήταν στην Γ΄ Δημοτικού. Δύο χρόνια αργότερα, άρχισε να χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη. Εμαθε μόνος του να γράφει κώδικα, από βιντεάκια που έβλεπε στο YouTube. Τότε έφτιαξε με μερικούς φίλους του τη μακέτα μιας πράσινης και έξυπνης πόλης – έβαλε φώτα που ανοιγόκλειναν μέσω AI, όπως και έλεγχο της κίνησης στην πόλη τους. Το πρότζεκτ «Niki» ξεκίνησε όταν ήταν στη Β΄ Γυμνασίου. Ο 17χρονος πλέον Αδριανός Μπότσιος είναι ο προγραμματιστής του πρώτου ελληνικού ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης, της «Niki».
«Ηθελα να δείξω ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ένα μαύρο κουτί, για μένα είναι κάτι που μπορεί να βοηθήσει τον κόσμο, πάρα πολλές λύσεις έρχονται από την τεχνολογία», λέει ο ίδιος στην «Κ», στο πλαίσιο του συνεδρίου EmTech Europe 2025. Για τους συμμαθητές του ο ίδιος οργάνωσε εργαστήρια τεχνητής νοημοσύνης που αφορούν τη χρήση της στην εκπαίδευση, αλλά και ζητήματα ηθικής –«για να μαθαίνουν τα παιδιά πώς να χρησιμοποιούν τα εργαλεία της AI», εξηγεί–, ενώ πρόσφατα έγραψε και ένα βιβλίο πάνω στο θέμα το οποίο θα εκδοθεί σύντομα και θα κυκλοφορήσει δωρεάν. Το βιβλίο απευθύνεται σε μαθητές που φοιτούν από την Α΄ Δημοτικού μέχρι την Γ΄ Λυκείου και στόχος του είναι να κάνει προσβάσιμη την τεχνητή νοημοσύνη σε άτομα αυτής της ηλικίας. Ταυτόχρονα, συνεργάζεται με το World Economic Forum.
Αλλά ναυαρχίδα όλων των εγχειρημάτων του Αδριανού Μπότσιου είναι το ρομπότ. Η «Niki», αναφέρει στην «Κ», είναι ένα ανθρωποειδές ρομπότ το οποίο μέσω της επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (σ.σ. natural language processing) μιλάει. Αναγνωρίζει πρόσωπα. Πλέον μπορεί και να σηκώσει ορισμένα αντικείμενα. Ο ίδιος είναι ο ιδρυτής της Dynamic Innovations, μιας ομάδας που αποτελείται από 23 άτομα, φίλους του, οι περισσότεροι είναι συμμαθητές του στο Pinewood, ένα αμερικανικό διεθνές σχολείο στη Θεσσαλονίκη. Οταν είναι όλοι μαζί με τη «Niki», συχνά μπορεί να της αλλάξουν την προσωπικότητα, δηλώνει, μέσω προγραμματισμού. Ας πούμε, είναι πιο φιλική όταν θέλουν να ενθαρρύνουν άτομα να κάνουν ερωτήσεις, για να τα κάνουν να αισθανθούν πιο άνετα. «Γενικά η τεχνητή νοημοσύνη είναι φιλική», τονίζει. Απλώς πρέπει να γνωρίζουμε πώς να τη χρησιμοποιούμε, συμπληρώνει. Δεν θα πάρει τις δουλειές των ανθρώπων, λέει, μόνο όσων δεν τη χρησιμοποιούν.
Λίγο πριν από τη συνέντευξή του στην «Κ», συζητάει σε ένα από τα διαλείμματα του συνεδρίου με τη Μάγια Πάντικ. Προσπαθεί να τον πείσει να σπουδάσει στο Imperial College, όπου διδάσκει. Εκείνος χαμογελάει, λέει θα το σκεφτεί. Αλλά ο στόχος του είναι να πάει στην Αμερική. MIT, Harvard, Caltech. Δεν έχουν έρθει ακόμη οι απαντήσεις για τις αιτήσεις του. Αναρωτιέμαι πώς είναι η ζωή του, πώς είναι να έχεις καταφέρει τόσα πριν καν ενηλικιωθείς. Νιώθει πιο έξυπνος από όλους τους γύρω του; Κοκκινίζει, χαμογελάει ευγενικά. Δεν το βλέπει έτσι, λέει. Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του ταλέντο.
_______________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Ο Αδριανός Μπότσιος με τη «Niki», το πρώτο ελληνικό ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης. «Γενικά, η τεχνητή νοημοσύνη είναι φιλική», εξηγεί ο ίδιος. Απλώς πρέπει να γνωρίζουμε πώς να τη χρησιμοποιούμε. Δεν θα πάρει τις δουλειές των ανθρώπων, λέει, μόνο όσων δεν τη χρησιμοποιούν. [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]
