Το Μαραθονήσι, ένα μικρό νησάκι μέσα στον κόλπο της Ζακύνθου, βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο διαμάχης με αφορμή την αξιοποίησή του. Αυτή τη φορά αιτία είναι οι οικοδομικές εργασίες που ξεκίνησαν οι ιδιοκτήτες του νησιού και σύμφωνα με τις Aρχές και τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις είναι παράνομες, καθώς το νησάκι βρίσκεται στην καρδιά του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου. Οι ιδιοκτήτες του νησιού υποστηρίζουν ότι οι εργασίες είναι νόμιμες και πως δέχονται «πόλεμο» από τα ημερόπλοια, που θέλουν να εκμεταλλεύονται ανενόχλητα την περιοχή.
Την υπόθεση δημοσιοποίησαν οι οργανώσεις WWF, Αρχέλων και Medasset που δραστηριοποιούνται στη Ζάκυνθο για την προστασία της χελώνας καρέτα καρέτα. Οπως αναφέρουν οι οργανώσεις, στο Μαραθονήσι κατέπλευσε οχηματαγωγό και εκφόρτωσε μπουλντόζα και οικοδομικά υλικά, ενώ ξεκίνησαν εργασίες αποψίλωσης της περιοχής γύρω από το εκκλησάκι που βρίσκεται στο νησί. Οι οργανώσεις προσθέτουν ότι έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια από το 2022, η οποία ωστόσο παραβιάζει το Π.Δ. για το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο, καθώς αυτό επιτρέπει μόνο τη συντήρηση της υφιστάμενης εκκλησίας. «Οι υπό εξέλιξη εργασίες στο Μαραθονήσι απειλούν με σοβαρότατη και άμεση υποβάθμιση την παραλία ωοτοκίας μέσω της συμπίεσης της άμμου από τα βαριά μηχανήματα, αλλοίωση της γεωμορφολογικής σύνθεσης της παραλίας λόγω αναμενόμενης διάβρωσης από τις εκχερσώσεις, καταστροφή των αμμοθινών, και εντέλει σοβαρή όχληση της διαδικασίας ωοτοκίας, η περίοδος της οποίας ξεκινάει την 1η Μαΐου», λένε.
Οπως προκύπτει από στοιχεία που βρίσκονται στη διάθεση της «Κ», η εταιρεία στην οποία ανήκει το νησί, «ΖΑΝΤΕ Μαραθονήσι», ειδοποίησε στα μέσα Νοεμβρίου τον ΟΦΥΠΕΚΑ (οργανισμό υπεύθυνο για τις προστατευόμενες περιοχές) ότι πρόκειται να ξεκινήσει εργασίες, σε υλοποίηση οικοδομικής άδειας που εξέδωσε το 2022 για την αποκατάσταση ιδιωτικού ιερού ναού, πύργου και αγροικίας. Λίγες ημέρες μετά, η εταιρεία έστειλε στον ΟΦΥΠΕΚΑ μελέτη φωτισμού για το ίδιο έργο, ώστε να μην υπάρχει όχληση στην περιοχή ωοτοκίας της χελώνας. Ο ΟΦΥΠΕΚΑ απάντησε στην εταιρεία ότι δεν πρόκειται να γνωμοδοτήσει για τη μελέτη φωτισμού, καθώς έχει παλαιότερα γνωμοδοτήσει αρνητικά σε πρόταση για το ίδιο έργο. Ζήτησε, δε, στα τέλη Νοεμβρίου την ανάκληση της οικοδομικής άδειας από την πολεοδομία Ζακύνθου (κάτι που δεν έγινε). Σύμφωνα με τον ΟΦΥΠΕΚΑ, στη συγκεκριμένη ζώνη (Α2) του πάρκου επιτρέπονται η αναστήλωση του ναού και η συντήρηση υφιστάμενων υποδομών (λ.χ. μονοπάτια), αλλά όχι κτιρίων.
Στις 12 Φεβρουαρίου η πολεοδομία προχώρησε σε αυτοψία και διαπίστωσε την εκτέλεση εργασιών. Οπως παρατήρησε η υπηρεσία στην έκθεση αυτοψίας, «η κατάσταση των ερειπίων της αγροικίας και του πύργου και η έκτασή τους δεν επαρκούν για να δικαιολογήσουν την έννοια της “αποκατάστασης”, καθώς στα περισσότερα σημεία τα αρχικά κτίσματα δεν διατηρούνται σε τέτοιο βαθμό που να καθιστούν εφικτή την αποκατάσταση, αλλά περισσότερο προσομοιάζουν με ανακατασκευή ή νέα κατασκευή». Ωστόσο δεν υπέδειξε ότι αυτό απαγορεύεται. «Οι εργασίες θα πρέπει να περιοριστούν αποκλειστικά στο αποτύπωμα των αρχικών κτισμάτων», ανέφερε η υπηρεσία. Και επέβαλε πρόστιμο ύψους 15.000 ευρώ στην εταιρεία για την κατασκευή αυθαίρετων τοίχων, WC και άλλων κατασκευών.
Από την πλευρά τους οι ιδιοκτήτες της έκτασης υποστηρίζουν ότι οι εργασίες είναι νόμιμες. «Είναι αλήθεια ότι ο ΟΦΥΠΕΚΑ, τότε φορέας διαχείρισης του εθνικού πάρκου, γνωμοδότησε αρνητικά το 2011. Αυτό όμως δεν είναι απαγορευτικό», αναφέρει ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας, Διονύσης Ζαχαριάς. «Τα ερείπια των κτιρίων –ένας αμυντικός πύργος και μια αγροικία του 16ου αιώνα– καθαρίστηκαν και τεκμηριώθηκαν το 2015-2016 υπό την εποπτεία της 20ής Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Το 2015 είχαμε την πρώτη έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) και το 2020 η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έδωσε το πράσινο φως στην οριστική μελέτη αποκατάστασης του συγκροτήματος ναού και κτιρίων. Στόχος μας είναι ο ναός και η αγροικία να είναι επισκέψιμα στο κοινό», αναφέρει ο κ. Ζαχαριάς. Εκφράζει την εκτίμηση, δε, ότι οι αντιδράσεις προέρχονται από εκείνους που προτιμούν το Μαραθονήσι ακατοίκητο, όπως οι ιδιοκτήτες των ημερόπλοιων. «Σήμερα γίνεται μια ακραία εκμετάλλευση του βιοτόπου της νησίδας ακόμη και την αναπαραγωγική περίοδο της χελώνας», καταλήγει.
Να σημειωθεί πως το 2003 η «ΖΑΝΤΕ Μαραθονήσι» προσέφυγε κατά του ελληνικού κράτους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο Στρασβούργο. Η εταιρεία υποστήριξε ότι το Π.Δ. του εθνικού πάρκου είχε ως συνέπεια να μην μπορεί να ανεγείρει στο νησί τουριστικό θέρετρο, άρα ισοδυναμούσε με δέσμευση της περιουσίας της που δεν είχε απαλλοτριωθεί, ζητώντας αποζημίωση 21 εκατ. ευρώ. Το 2007 το ΕΕΔΑ αναγνώρισε το δικαίωμα του κράτους να επιβάλει περιορισμούς στη δόμηση, αναγνώρισε όμως και το δικαίωμα της εταιρείας σε αποζημίωση, επιδικάζοντας 2 εκατ. ευρώ.
