Μελβούρνη, 22 Νοεμβρίου 1956. To Melbourne Cricket Ground, γιγάντιο στάδιο κρίκετ της πόλης, φιλοξενεί την τελετή έναρξης των 16ων Ολυμπιακών Αγώνων. Ο δούκας του Εδιμβούργου καταφθάνει με ένα πολυτελές αυτοκίνητο. Μαζί με τον μεγάλο Τζέσε Οουενς, που βρίσκεται στις κερκίδες, ηγούνται τιμητικά της διοργάνωσης. Εντός ολίγων λεπτών, όταν αρχίζει η παρέλαση των εθνικών αποστολών, ο πρώτος αθλητής που αντικρίζουν –πρώτος από 4.000 αθλητές από 67 χώρες– είναι ένας άγνωστος Ελληνας. Πανύψηλος, επιβλητικός και αγέρωχος, βαστάει περήφανα τη Γαλανόλευκη υπό το βλέμμα ενός πλήθους 130.000 θεατών. Τέσσερις ημέρες μετά, στέφεται «χάλκινος» ολυμπιονίκης στο άλμα επί κοντώ, με άλμα 4,50 μ.
Ο Γιώργος Ρουμπάνης, 26 ετών τότε, έδωσε στη χώρα μια ολυμπιακή διάκριση που της έλειπε 44 χρόνια, από τους Αγώνες της Στοκχόλμης το 1912 και το χρυσό του Τσικλητήρα, γράφοντας μια λαμπρή σελίδα του ελληνικού αθλητισμού και μπαίνοντας στην κοινή συνείδηση ως ένας λαϊκός ήρωας. Οταν η καρδιά του έπαψε να χτυπάει στις 11 Φεβρουαρίου, λίγο πριν κλείσει τα 96 του, ήταν ο παλαιότερος εν ζωή ολυμπιονίκης.
Γεννήθηκε το 1929 στην Τρίπολη και τα πρώτα χρόνια έζησε στη Θεσσαλονίκη σε μια αμιγώς αθλητική οικογένεια. Ο πατέρας του Σάββας ξεκίνησε ως δισκοβόλος και έγινε γυμναστής και διευθυντής Φυσικής Αγωγής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Η μητέρα του είχε φοιτήσει στη Γυμναστική Ακαδημία, ενώ τα τρία αδέλφια του ασχολήθηκαν και αυτά με τον αθλητισμό, με τον μικρότερο σε ηλικία αδελφό Αριστείδη να κάνει μια σπουδαία καριέρα στο μπάσκετ, εντός και εκτός Ελλάδος. Ξεκίνησε τον αθλητισμό αμέσως μετά τον πόλεμο ως κολυμβητής του Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου και έπειτα ασχολήθηκε για μια μικρή περίοδο με την πυγμαχία, ώσπου, περνώντας από τον Παναθηναϊκό, κατέληξε στην ομάδα του Πανελληνίου, με τον οποίο έμελλε να αποκτήσει σχέση ζωής. Εκεί, στον στίβο του κυψελιώτικου συλλόγου, δέχτηκε στα 21 του την πρόκληση του τότε πρωταθλητή Ελλάδας στο άλμα επί κοντώ Θεοδόση Μπαλάφα, και έβαλε στοίχημα μια… πάστα πως μπορεί να περάσει τον πήχυ στα δυόμισι μέτρα. Καταφέρνοντάς το με την πρώτη, ενθαρρύνθηκε να ασχοληθεί με το άθλημα και, λίγους μήνες μετά, φοιτητής στην Πάντειο, νίκησε σε πανεπιστημιακούς αγώνες τον Κάρολο Παπούλια, τότε φοιτητή Νομικής και πρωταθλητή εφήβων.
Ως αθλητής του Παναθηναϊκού κατέλαβε την έκτη θέση στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1954 στη Βέρνη και, την ίδια χρονιά, ο Πέιτον Τζόρνταν, κορυφαίος Αμερικανός κόουτς στίβου που έτυχε να βρίσκεται σε ταξίδι στην Ελλάδα, διέκρινε το ταλέντο του σε διεθνείς αγώνες στο Καλλιμάρμαρο και του πρόσφερε υποτροφία σε αμερικανικό κολέγιο. Μία ακόμη σχέση ζωής για τον Γιώργο Ρουμπάνη, αυτή με την Αμερική, είχε μόλις ξεκινήσει.
Ταξιδεύοντας στην Καλιφόρνια με τη στήριξη του τότε προέδρου του Πανελληνίου Σπύρου Σκούρα, σπούδασε αρχικά στο κολέγιο Occidental και συνέχισε στο UCLA, όπου συμμετέχοντας στην ομάδα στίβου έγινε αμέσως δημοφιλής. Χαρακτηριστικό είναι πως σε τεύχος του 1959 της μακραίωνης φοιτητικής εφημερίδας του διάσημου καλιφορνέζικου κολεγίου, της Daily Bruin, αναφέρεται ως «ιπτάμενος Ελληνας». Σε κάποιο άλλο τεύχος, αποκαλείται «το δώρο από την Ελλάδα».
«Ιπτάμενο Ελληνα» χαρακτήρισαν οι Αμερικανοί τον επικοντιστή Γιώργο Ρουμπάνη (1929-2025), «χάλκινο» ολυμπιονίκη στη Μελβούρνη το 1956, επιτυχία-σταθμό στον στίβο για τη χώρα μας.
Τελειώνοντας τις σπουδές του στον τομέα της πολιτικής οικονομίας, δούλεψε στις κινηματογραφικές επιχειρήσεις των αυτοδημιούργητων γιγάντων του Χόλιγουντ αδελφών Σπύρου και Τσάρλι Σκούρα, έπειτα από σύσταση του προέδρου του Πανελληνίου, που ήταν ξάδελφός τους. Εφτασε έως τη θέση του γενικού διευθυντή και έζησε στην Καλιφόρνια για 14 χρόνια. Εκεί γνώρισε και τη σύζυγό του Νάνσι Γκουλντ, με την οποία έκαναν τρία παιδιά. Οταν το 1968 επέστρεψε στην Ελλάδα, ανέλαβε θέση διευθύνοντος σύμβουλου στη νεοϊδρυθείσα Skouras Films και ασχολήθηκε με τη διανομή ταινιών και τις κινηματογραφικές αίθουσες.
Αποσύρθηκε από τον στίβο το 1961, αλλά ποτέ δεν έπαψε να είναι μέσα στον αθλητισμό. Στον αγαπημένο του σύλλογο, Πανελλήνιο, διετέλεσε πρόεδρος για αρκετές χρονιές, ενώ το 1985, μαζί με έναν άλλο ολυμπιονίκη, τον παλαιστή Δημήτρη Θανόπουλο, ίδρυσαν την Ενωση Ελλήνων Ολυμπιονικών. Το 2014, στα 84 του, συγκίνησε ως ο λαμπαδηδρόμος που μετέφερε την ολυμπιακή φλόγα στους Χειμερινούς Αγώνες του Σότσι της Ρωσίας. Υπήρξε και λάτρης του τένις, σπορ που αγαπούσε και έπαιζε έως τα 80 του.
Η μεγάλη του κληρονομιά, όμως, το πολύτιμο δώρο στην Ελλάδα, ήταν το χάλκινο μετάλλιο της Μελβούρνης. Οι σοκολάτες ΙΟΝ κυκλοφόρησαν εκείνες τις ημέρες έντυπη διαφήμιση που τον εικονογραφούσε να ίπταται πάνω από τον πήχυ, με το συνοδευτικό σλόγκαν «Ζενίθ εντάσεως – γερό μυαλό, γερό σώμα». Αντίστοιχη απεικόνιση υπήρξε στο περιοδικό «Εικόνες» σε εξώφυλλό του, χρησιμοποιώντας μια ασπρόμαυρη φωτογραφία όπου εικονίζεται, με το κοντάρι στον ώμο και αποφασιστικό βλέμμα, δευτερόλεπτα πριν επιχειρήσει άλμα. Η λεζάντα ήταν γραμμένη με γαλανόλευκα χρώματα: «Ο Γιώργος Ρουμπάνης δίνει καινούρια πνοή στον αθλητισμό μας».
Πολύτιμο ντοκουμέντο στη μνήμη του αποτελούν και οι φευγαλέες στιγμές κατά τις οποίες εμφανίζεται στο ντοκιμαντέρ του Γάλλου σκηνοθέτη Ρενέ Λουκό «Το ραντεβού της Μελβούρνης» (The Melbourne Rendez-vous, 1957), επίσημη ανασκόπηση των Αγώνων του ’56. Οι Αμερικανοί αντίπαλοι του Ρουμπάνη, ο «ιπτάμενος ιερέας» με τη σκληροτράχηλη μορφή Μπομπ Ρίτσαρντς και ο ψηλόλιγνος Μπομπ Γκουτόφσκι (ο χρυσός, με άλμα 4,56 μ., και ο αργυρός, με άλμα 4,53 μ., ολυμπιονίκης, αντίστοιχα), κινηματογραφούνται επικά και οι «πτήσεις» τους παρουσιάζονται σε αργή κίνηση, λες και πρόκειται για αιλουροειδή που εκτελούν απίθανα ακροβατικά. Ο Ελληνας άλτης παρουσιάζεται μόνο σε μια αποτυχημένη προσπάθεια, μετά την οποία φαίνεται να σφαδάζει στους πόνους. Ο αγώνας κράτησε 11 ώρες, δοκιμάζοντας τις αντοχές των αθλητών.
Οκτώ χρόνια πριν, το 2017, ακμαίος στα 89 του, ο μεγάλος Ελληνας αθλητής αναρτά το σχετικό απόσπασμα από την ταινία στο προφίλ του στο Facebook, και θυμάται, μιλώντας για τον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο: «Ο σκηνοθέτης δεν έδωσε μεγάλη σημασία στον άγνωστο Ελληνα με τις κατά πολύ λιγότερο εντυπωσιακές περγαμηνές από εκείνες των δύο Αμερικανών. Εκεί που τον βλέπετε να σφίγγει το στομάχι του μετά το τελευταίο άλμα, είναι η στιγμή που τον χτυπάει η πρώτη κράμπα στη βουβωνική χώρα. Οι κράμπες απλώθηκαν σε ολόκληρο το σώμα του και ήταν τόσο δυνατές, που έχασε τις αισθήσεις του και κατέληξε στο νοσοκομείο – αναμφίβολα λόγω αφυδάτωσης. Τότε, πολλοί αθλητές απέφευγαν να πίνουν νερό, καθότι πίστευαν πως αυτό τους επιβράδυνε»…
