Το διαχειρίστηκαν σαν ένα απλό τροχαίο. Στο πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών περιγράφονται αναλυτικά το χάος και η πλήρης έλλειψη συντονισμού των επιχειρησιακών παραγόντων από τις πρώτες ώρες του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, που οδήγησε στην αλλοίωση του χώρου και στην απώλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας. Οι ερευνητές παραθέτουν τη μετάθεση ευθυνών μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, καθώς και τον ισχυρισμό πολιτικών παραγόντων ότι, παρότι βρίσκονταν μπροστά σε μια σκηνή που δεν αντιμετωπιζόταν με τη δέουσα προσοχή και σοβαρότητα, είχαν ρόλο «παρατηρητή».
Σύμφωνα με το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, σε κάθε αντίστοιχο συμβάν πρέπει να φυλάσσεται ο χώρος και να σχηματίζεται μια περίμετρος με «κόκκινη», «πορτοκαλί» και «κίτρινη» ζώνη. Σε κάθε τομέα πρέπει να έχουν δικαίωμα πρόσβασης συγκεκριμένα άτομα. Στα Τέμπη αυτό δεν συνέβη. Η αστυνομία επιχείρησε να στήσει μια χαλαρή περίμετρο κυρίως για να κρατήσει μακριά τους δημοσιογράφους. Οπως φαίνεται όμως από φωτογραφικό υλικό, οποιοσδήποτε φορούσε ένα φωσφορούχο γιλέκο, ή έφερε σύμβολα κάποιας εθελοντικής ομάδας, μπορούσε να πλησιάσει στον χώρο απρόσκοπτα.
Η διερεύνηση
Λόγω πολυετών καθυστερήσεων της ελληνικής πολιτείας, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν είχε ακόμη συγκροτηθεί επαρκώς για να αναλάβει τη διαχείριση του δυστυχήματος στις 28 Φεβρουαρίου 2023. Η διερεύνηση του συμβάντος ανατέθηκε στην Τροχαία Λάρισας. Από τις πρώτες ώρες το βάρος των ερευνών έπεσε στο σταθμαρχείο της Λάρισας για να ελεγχθεί το πάνελ του σταθμάρχη και να διαπιστωθεί εάν λειτουργούσαν σωστά οι διακόπτες και οι λυχνίες. Πολύ λίγα αντικείμενα κατασχέθηκαν από το πεδίο της σύγκρουσης ή θεωρήθηκε ότι μπορεί να λειτουργούσαν ως τεκμήρια. Είναι ενδεικτικό, όπως επισημαίνεται και στο πόρισμα, ότι τα περισσότερα προσωπικά είδη των επιβατών αντιμετωπίστηκαν αρχικά ως απολεσθέντα και ο καθένας είχε πρόσβαση σε αυτά. Μόλις στις 9 Αυγούστου 2023 ζητήθηκε με εισαγγελική παραγγελία να φωτογραφηθούν και να καταγραφούν ως στοιχεία όσα αντικείμενα είχαν απομείνει.
Το χάος και η πλήρης έλλειψη συντονισμού των επιχειρησιακών παραγόντων περιγράφονται αναλυτικά στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ.
Η ανάσυρση των σορών και των ανθρώπινων μελών έγινε από την Πυροσβεστική, αλλά και από εθελοντές οι οποίοι δεν διέθεταν κατάλληλη εκπαίδευση. Δεν έγινε ακόμη καμία χαρτογράφηση, ώστε να είναι έπειτα γνωστό σε ποιο ακριβές σημείο είχε εντοπιστεί κάθε σορός. Παρότι ενεργοποιήθηκε η Ομάδα Αναγνώρισης Θυμάτων Καταστροφών της Αστυνομίας, κύριος ρόλος της ήταν η συλλογή δειγμάτων DNA για την ταυτοποίηση των θυμάτων και, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, κανένα μέλος της δεν βρέθηκε στο πεδίο για να μετάσχει στις αναζητήσεις.
Η τελευταία σορός ανασύρθηκε στις 4 Μαρτίου, όμως η απόφαση για τερματισμό των αναζητήσεων είχε ληφθεί μία ημέρα νωρίτερα. Η επέμβαση στον χώρο του δυστυχήματος και η μη συνέχιση των ερευνών είχε κατά το πόρισμα ως αποτέλεσμα να μη βρεθεί κάποιο ίχνος DNA του 57ου θύματος των Τεμπών, της φοιτήτριας Εριέττας Μόλχο. Επειτα από πιέσεις συγγενών θυμάτων, έγιναν περαιτέρω έρευνες στα σημεία όπου είχαν μεταφερθεί τα συντρίμμια και εντοπίστηκε ένα ανθρώπινο μέλος στις 30 Μαΐου 2023, καθώς και 160 σκελετικά δείγματα στις 15 και 16 Νοεμβρίου του ίδιου έτους.
Στο πόρισμα γίνεται ειδική μνεία στο Ειδικό Σχέδιο Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών και επισημαίνεται ότι όσοι βρίσκονταν στο πεδίο θεωρούσαν πως το σχέδιο είχε τεθεί σε εφαρμογή. Ο γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Παπαγεωργίου υποστηρίζει ότι αυτό δεν συνέβη. Ωστόσο, η Πυροσβεστική σε δελτίο Τύπου της ανέφερε ότι το σχέδιο ήταν σε λειτουργία. Στο πόρισμα περιγράφεται ότι στο πεδίο ήταν παρόντες υπουργοί και γενικοί γραμματείς και μεταφέρεται ο ισχυρισμός τους ότι δεν είχαν επίσημο ρόλο, δεν έδιναν εντολές και βρίσκονταν εκεί ως «παρατηρητές». Η συγκεκριμένη λέξη στο κείμενο του πορίσματος είναι σε εισαγωγικά.
Οι διώξεις
Για την υπόθεση της αλλοίωσης του χώρου του δυστυχήματος έχουν ασκηθεί διώξεις κατά επτά προσώπων, μεταξύ των οποίων βρίσκονται ο κ. Παπαγεωργίου, ο τότε περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός, ο τότε διευθυντής Αστυνομίας Λάρισας Αγάπιος Χαρακόπουλος και ο Ευάγγελος Φαλάρας, τότε συντονιστής επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας. Παράλληλα διαβιβάστηκε στη Βουλή η δικογραφία για να ελεγχθεί και ο ρόλος του τότε υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ, Χρήστου Τριαντόπουλου, ο οποίος συμμετείχε στις αποκαλούμενες «άτυπες συσκέψεις» στο πεδίο του δυστυχήματος.
Σύμφωνα με καταθέσεις που περιλαμβάνονται στη σχετική δικογραφία, σε άτυπη συνάντηση της 3ης Μαρτίου 2023 φέρεται να συζητήθηκαν «οι εργασίες αποκατάστασης». Παράλληλα, τις επόμενες ημέρες αναμένεται να βρεθούν στο γραφείο του ειδικού εφέτη ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη πέντε πρόσωπα και να δώσουν νέες καταθέσεις για να απαντηθεί ποιος έδωσε την εντολή του «μπαζώματος» στον τόπο του δυστυχήματος.
