Με ορόσημο το 2030, τα δίκτυα 6G προγραμματίζεται να διαμορφώσουν μια νέα κατάσταση στην επικοινωνία και σε πολλές εφαρμογές. Καθώς όμως τα δίκτυα 6G στηρίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, χρειάζονται δεδομένα για να εκπαιδεύσουν τους αλγορίθμους. Πώς μπορεί να γίνει αυτό με οικονομικό τρόπο και με εξοικονόμηση ενέργειας, που αποτελεί ένα από τα μεγάλα προβλήματα της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ); Απαντήσεις έρχεται να δώσει το ευρωπαϊκό έργο 6G-DALI, τον συντονισμό του οποίου έχει αναλάβει η ερευνητική ομάδα SMARTECH του Ινστιτούτου Βιομηχανικών Συστημάτων (ΙΝΒΙΣ) του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά».
«Τα δίκτυα 6G θα φέρουν εντυπωσιακές νέες δυνατότητες. Οι συνδέσεις από δορυφόρους θα έχουν ευρεία χρήση. Οι αλλαγές δεν θα αφορούν μόνο τις επικοινωνίες αλλά και τις εφαρμογές. Θα είναι δυνατό για έναν καθηγητή να δώσει μια διάλεξη από την Αμερική με το ολόγραμμά του, χωρίς να περάσει τον Ατλαντικό. Ενας εξειδικευμένος μηχανικός θα μπορεί να καθοδηγήσει από μακριά μια εργασία, καθώς οι εργαζόμενοι θα φορούν ειδικά γυαλιά που θα μεταφέρουν απευθείας την εικόνα του χώρου», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Χρήστος Βερυκούκης, συντονιστής του έργου 6G-DALI, από την Πάτρα, όπου εδρεύει το ΙΝΒΙΣ.
Στόχος των ερευνητών είναι να παράγουν δεδομένα μέσω εικονικού περιβάλλοντος εξοικονομώντας πόρους.
«Η ανάπτυξη της τεχνολογίας 6G προϋποθέτει την απρόσκοπτη ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης σε όλα τα επίπεδα του συστήματος, από τη διαχείριση του δικτύου έως τη βέλτιστη κατανομή των διαθέσιμων πόρων. Παρά ταύτα, η έλλειψη επαρκών και υψηλής ποιότητας δεδομένων για την εκπαίδευση των αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και οι δυσκολίες δοκιμής και αξιολόγησης των μοντέλων σε πραγματικές συνθήκες, συνιστούν σημαντικές προκλήσεις», σημειώνει ο κ. Βερυκούκης. Οπως εξηγεί ο καθηγητής, το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχουν σήμερα ευρέα δεδομένα κατάλληλα για να εκπαιδευθούν οι απαραίτητοι για το 6G αλγόριθμοι. Η δημιουργία δεδομένων με πειράματα σε πραγματικές συνθήκες απαιτεί μεγάλες δαπάνες και αντίστοιχα υψηλές απαιτήσεις ενέργειας. Στο σημείο αυτό έρχεται το έργο 6G-DALI για να προσφέρει λύσεις, εκπαιδεύοντας τους αλγορίθμους του μέλλοντος με δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί πολύ πιο οικονομικά, μέσω εικονικού περιβάλλοντος και ψηφιακών αντιγράφων, επιτυγχάνοντας μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας.
«Το έργο εστιάζει σε δύο κεντρικούς άξονες: αφενός, στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης ως υπηρεσίας, παρέχοντας ένα πειραματικό περιβάλλον για δοκιμές και εφαρμογές σε δίκτυα 6G, κι αφετέρου στη συλλογή και διαχείριση δεδομένων, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε ανοιχτά σύνολα δεδομένων για την εκπαίδευση αλγορίθμων AI. Ενα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο του έργου είναι η ανάπτυξη ενός ψηφιακού διδύμου (digital twin), το οποίο θα επιτρέπει τη δημιουργία προσαρμοσμένων δεδομένων και τη δοκιμή των AI μοντέλων σε εικονικά περιβάλλοντα, πριν από την εφαρμογή τους σε πραγματικά δίκτυα 6G. Ενα από τα πιο σημαντικά αποτελέσματα του έργου είναι η επίτευξη μείωσης στην κατανάλωση ενέργειας σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90%, με συνέπεια τη σημαντική μείωση της χρήσης επεξεργαστικών πόρων στα κέντρα δεδομένων», αναφέρει ο κ. Βερυκούκης.
Το 6G-DALI αποτελεί την πρώτη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου τεχνητής νοημοσύνης για χώρους δεδομένων δικτύων 6G, είναι τρίχρονης διάρκειας, με τη συμμετοχή ακαδημαϊκών ιδρυμάτων όπως του Καθολικού Πανεπιστημίου του Λουβέν (Βέλγιο) και του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Ντελφτ (Ολλανδία), καθώς και κορυφαίων εταιρειών, όπως οι IBM (Ιρλανδία), VIAVI Solutions (Γαλλία), EURECOM (Γαλλία), Iquadrat (Ισπανία), Spark Works (Ιρλανδία), Nextworks (Ιταλία), Cyberethics Lab (Ιταλία), Intracom και όμιλος ΟΤΕ από την Ελλάδα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι τον συντονισμό του έργου έχει αναλάβει η ελληνική ερευνητική ομάδα SMARTECH, αντικατοπτρίζοντας δυνατότητες για ενεργή παρέμβαση στην ανάπτυξη τεχνολογιών που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος.
