Η κατασκευή ενός τεράστιου τοίχου αντιστήριξης, που θα φτάνει σε ύψος τα 6 μέτρα και σε πλάτος τα 3,5 μέτρα. Αυτή είναι η τεχνική λύση που επελέγη από τους ειδικούς προκειμένου να στηριχθεί και να «ισιωθεί» κάπως το βουνό από σκουπίδια που έχει δημιουργηθεί στον ΧΥΤΑ της Ζακύνθου, ώστε να μπορέσει στη συνέχεια να αποκατασταθεί.
Για την τραγική κατάσταση του ΧΥΤΑ, που βρίσκεται μέσα στα όρια του εθνικού πάρκου του νησιού, η Ελλάδα οδηγείται σε δεύτερη καταδίκη από το Ευρωδικαστήριο, κάτι που θα συνεπάγεται και την επιβολή προστίμου. Η αποκατάσταση του ΧΥΤΑ θα χρηματοδοτηθεί από το τέλος ταφής.
Η ιστορία του ΧΥΤΑ Ζακύνθου είναι χαρακτηριστική του τραγικού τρόπου με τον οποίο η τοπική αυτοδιοίκηση διαχρονικά διαχειρίστηκε τα απορρίμματα σε όλα τα νησιά του Ιονίου. Ο ΧΥΤΑ κατασκευάστηκε το 1996, σε απόσταση 10 χλμ. από την πόλη της Ζακύνθου. Το πρώτο κύτταρο είχε έκταση μόλις 8.240 τετραγωνικά μέτρα και επεκτάθηκε ακόμα τέσσερις(!) φορές φτάνοντας τα 26.400 τ.μ. Αυτό είναι το νόμιμο: γιατί η πραγματική έκταση του ΧΥΤΑ –που στην ουσία λειτουργούσε ως χωματερή στην οποία πετάγονταν χύδην τα πάντα– έφτασε τα 92.000 τ.μ. Βάσει υπολογισμών, έως τον Δεκέμβριο του 2017 που ο ΧΥΤΑ έκλεισε οριστικά, είχε δεχθεί περίπου 528.600 τόνους σκουπιδιών, 25.000-27.000 τόνους τον χρόνο.
Ευρωπαϊκή καταδίκη
Ο ΧΥΤΑ έπρεπε να είχε κλείσει από τις αρχές τις προηγούμενης δεκαετίας. Διαδοχικοί έλεγχοι της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων το 2011, το 2012 και το 2013 αποκάλυπταν την άθλια κατάσταση στην οποία βρισκόταν – κι όλα αυτά μέσα στην καρδιά του πρώτου εθνικού πάρκου της χώρας. Οι καταγγελίες των περιβαλλοντικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο νησί οδήγησαν την υπόθεση στην Ε.Ε. και το 2014 η Ελλάδα καταδικάστηκε για πρώτη φορά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Τι προτείνουν οι επιστήμονες στη μελέτη για την αποκατάσταση του ΧΥΤΑ που βρίσκεται στα όρια του εθνικού πάρκου της Ζακύνθου και θα χρηματοδοτηθεί από το τέλος ταφής.
Μετά την ψυχρολουσία, οι αρχές διέταξαν τη διακοπή λειτουργίας του ΧΥΤΑ, ο οποίος όμως εξακολούθησε να λειτουργεί έως το 2017 (σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τουλάχιστον έως το 2020), ελλείψει εναλλακτικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ΧΥΤΑ κατολίσθησε πολλές φορές – σε μία από αυτές, το 2013, καταπλάκωσε και κατέστρεψε τις εγκαταστάσεις διαχείρισης των στραγγιδίων (όπως είχε κάποτε συμβεί με το ΕΜΑΚ στα Ανω Λιόσια).
Ετσι, τον Νοέμβριο του 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωδικαστήριο για δεύτερη φορά. «Παρόλο που δεν έχουν αποσταλεί νέα απόβλητα στον χώρο υγειονομικής ταφής Ζακύνθου εδώ και πάνω από πέντε έτη, ο χώρος ακόμη δεν έχει αποκατασταθεί προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση με την απόφαση του δικαστηρίου», αναφέρει η απόφαση.
Τεχνικές λύσεις
Πριν από λίγες ημέρες τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την αποκατάσταση του ΧΥΤΑ. Οπως είναι επόμενο, οι μελετητές καλούνται να προτείνουν τεχνικές λύσεις ώστε να «χαμηλώσει» το επικίνδυνο βουνό από σκουπίδια. «Οι αποθέσεις των απορριμμάτων είναι τέτοιου μεγέθους που είχε κατασκευαστεί πασσαλότοιχος 80 μέτρων στα κατάντη του χώρου προκειμένου να εξασφαλιστεί η ευστάθεια του απορριμματικού αναγλύφου (σ.σ. του βουνού από σκουπίδια). Τμήμα του πασσαλότοιχου έχει υποχωρήσει υπό το βάρος των αποθέσεων», αναφέρουν οι μελετητές.
Οι μελετητές προτείνουν να κατασκευαστεί ένας τεράστιος τοίχος που θα στηρίξει τον ΧΥΤΑ και περιμετρικοί αναβαθμοί (πεζούλες), ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χώρος για να «απλωθούν» τα σκουπίδια «προκειμένου να διαμορφωθεί ένα ανάγλυφο ήπιων κλίσεων». Εξαιτίας του μεγάλου βάρους των σκουπιδιών, η κάλυψη των σκουπιδιών θα είναι η ελαφρύτερη δυνατή, με το τελευταίο στρώμα ενός μέτρου να είναι έδαφος ώστε να φυτευτεί. Παράλληλα θα κατασκευαστούν έργα για τη διαχείριση του βιοαερίου, των στραγγισμάτων και των ομβρίων υδάτων.
Η κινητοποίηση του υπουργείου Περιβάλλοντος οφείλεται πιθανότατα σε επερχόμενη ανακοίνωση της δεύτερης ευρωκαταδίκης της Ελλάδας. Μάλιστα, επειδή η Ε.Ε. δεν χρηματοδοτεί πια αποκαταστάσεις χωματερών, το κόστος της αποκατάστασης του ΧΥΤΑ της Ζακύνθου (που εκτιμήθηκε στα 5,2 εκατ. ευρώ) προτείνεται να καλυφθεί από το τέλος ταφής.
