Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια αποτελούν ανοιχτή πληγή για την Αθήνα, και πολλές φορές εστίες κινδύνου.
Πριν από λίγες εβδομάδες (28/1/2025) ένας άστεγος έχασε τη ζωή του από πυρκαγιά που ξέσπασε σε παλιό οίκημα στα Σεπόλια.
Τον περασμένο Οκτώβριο στις φλόγες τυλίχθηκαν δύο εγκαταλελειμμένα κτίρια, στην οδό Λιοσίων και στη συμβολή των οδών Ιωάννη Δροσοπούλου και Ιμβρου.
Τον περασμένο Ιούλιο μεγάλη πυρκαγιά ξέσπασε σε εγκαταλελειμμένο κτίριο στο Μεταξουργείο με τις φλόγες να επεκτείνονται σε δύο σταθμευμένα αυτοκίνητα.
Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια δεν είναι ευάλωτα μόνο στις πυρκαγιές αλλά και στα φυσικά φαινόμενα, γι’ αυτό και τον Δεκέμβριο του 2020 το υπουργείο Περιβάλλοντος, στον απόηχο του σεισμού της Σάμου όταν δύο έφηβοι βρήκαν τραγικό θάνατο, λόγω της κατάρρευσης τοίχου, ζήτησε από τους δήμους της χώρας να καταγράψουν τα επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίρια.
Είχε προηγηθεί η μερική κατάρρευση εγκαταλελειμμένου κτιρίου στην οδό Ερμού κατά τη διάρκεια του σεισμού του Ιουλίου του 2019.
Επικινδύνως ετοιμόρροπα 9.500 κτίρια
Με βάση τα στοιχεία του 2020, τα οποία προέρχονταν μόνο από 111 από τους 330 δήμους της χώρας, 9.500 κτίρια σε περιοχές όλης της Ελλάδας χαρακτηρίζονταν επικινδύνως ετοιμόρροπα.
Τα περισσότερα βρίσκονται στον Δήμο Αθηναίων (2.863), ενώ ακολουθούν οι Δήμοι Λήμνου (1.500), Ορεστιάδας (399), Μυτιλήνης (285), Τεμπών (249), Νάξου (246) και Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου (233).
Στην πρωτεύουσα, τα περισσότερα ετοιμόρροπα συγκεντρώνονται στην Ομόνοια, στα Εξάρχεια, στη Νεάπολη Εξαρχείων, στον Λυκαβηττό, στου Ψυρρή, στο Μοναστηράκι και στα Πετράλωνα.
«Πρέπει να κατεδαφιστούν άμεσα»
Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Υποδομών της Αθήνας, Ανδρέα Γραμματικογιάννη, αυτή τη στιγμή τα επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίρια στον Δήμο Αθηναίων, για τα οποία απαιτείται άμεση κατεδάφιση, είναι τουλάχιστον 70.
Σημειώνεται πως πρόκειται για κτίρια τα οποία δεν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα από το υπουργείο Πολιτισμού, μιας και στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν επιτρέπεται η κατεδάφισή τους, ενώ και το καθεστώς διαχείρισης και απόκατάστασης τους είναι περίπλοκο.
Τον περασμένο Νοέμβριο, ο δήμος με επιστολή στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ζήτησε οικονομική βοήθεια για την κατεδάφιση των ετοιμόρροπων, μη διατηρητέων κτιρίων, τα οποία στην πλειονότητά τους ανήκουν σε ιδιώτες, καθώς κρίνονται επικίνδυνα για την ασφάλεια των πολιτών.
Σημειώνεται πως εάν ο ιδιοκτήτης ετοιμόρροπου κτιρίου δεν προβεί στις προβλεπόμενες ενέργειες, τότε αναλαμβάνει ο δήμος. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, τα κτίρια που χαρακτηρίζονται επικινδύνως ετοιμόρροπα πρέπει να κατεδαφίζονται άμεσα, ενώ για τα ετοιμόρροπα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα προστασίας. Παρ’ όλα αυτά, όπως σημειώνει ο κ. Γραμματικογιάννης, «αν τα μέτρα προστασίας –περιφράξεις, σκαλωσιές κ.τ.λ.– χρονίσουν κι αυτά, όχι μόνο δεν λειτουργούν, αλλά έχουν καταγραφεί και καταρρεύσεις κτιρίων που περιβάλλονταν από σκαλωσιές και λαμαρίνες».
Τα προηγούμενα χρόνια, ο Δήμος της Αθήνας προέβη σε κατεδαφίσεις δεκάδων επικίνδυνων κτιρίων. Καθώς όμως εκτιμά ότι η πιθανότητα να αποζημιωθεί από τους υπόχρεους ιδιοκτήτες για τα κόστη κατεδάφισης (τα οποία υπολογίζονται στα 4 με 5 εκατ. ευρώ) είναι πολύ μικρή έως αδύνατη, ζήτησε οικονομική ενίσχυση από το υπουργείο Περιβάλλοντος. «Το ΥΠΕΝ μας απάντησε πως καθώς τα εν λόγω κτίρια δεν θα συμπεριληφθούν σε έργα με “πράσινο” αποτύπωμα, ο δήμος πρέπει να ζητήσει οικονομικό κονδύλι είτε από το υπουργείο Εσωτερικών είτε από το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας» λέει ο αντιδήμαρχος Υποδομών.
Πάντως ανεξαρτήτως χρηματοδοτικής συμμετοχής κάποιου υπουργείου ή όχι, σύμφωνα με τον κ. Γραμματικογιάννη, «μέσα στον Απρίλιο, θα βγει “στον αέρα” νέος διαγωνισμός του δήμου για κατεδαφίσεις 50 κτιρίων τα οποία έχουν χαρακτηριστεί επικινδύνως ετοιμόρροπα, ύψους 4 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει πως όταν ολοκληρωθεί το έργο, θα έχουμε μια σημαντική μείωση της επικινδυνότητας που προκαλούν τα ετοιμόρροπα στην πόλη».
Οι υποχρεώσεις των ιδιοκτητών
Σύμφωνα με την Εγκύκλιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως δήλωσε στην «Κ» ο Παναγιώτης – Πάρης Χαρλαύτης, αντιδήμαρχος Παιδείας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Δόμησης, είναι ευθύνη των ιδιοκτητών των ακινήτων: πρώτον, η συνεχής συντήρηση και διατήρησή τους σε κατάσταση που να μην αποτελούν κίνδυνο για τους χρήστες, τους διερχόμενους και τα όμορα ακίνητα ή την ξένη περιουσία, να μην προσβάλλουν το φυσικό, πολιτιστικό και πολεοδομικό περιβάλλον, να μην υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής της περιοχής τους, και δεύτερον, η ταχεία και εμπρόθεσμη εφαρμογή των υποδεικνυόμενων από το αρμόδιο όργανο μέτρων άρσης του κινδύνου.
O Παναγιώτης – Πάρης Χαρλαύτης, αντιδήμαρχος Παιδείας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Δόμησης, δήλωσε στην «Κ» ότι έχουν κοινοποιηθεί από το Τμήμα Ελέγχου Κατασκευών, αρκετές αποφάσεις κατεδάφισης της Επιτροπής του άρθρου 23 του Ν. 4787/21 (ΕΕΠΕΤ), στη Διεύθυνση Κτιριακής Υποδομής, για να ενταχθούν σε εργολαβία.
Κάποιες από αυτές έχουν πραγματοποιηθεί (Χορμοβίτου 26, Εφύρας 2 και Θησείου 12 – πάροδος), ενώ έχουν γίνει κατεδαφίσεις έπειτα από απόφαση της τριμελούς επιτροπής του άρθρου 7 του Π.Δ. της 13ης Απριλίου 1929 «Περί επικινδύνων Οικοδομών». «Σύντομα, θα ξεκινήσουν 11 ακόμη κατεδαφίσεις, 8 ιδιωτών και 3 σε ακίνητα ιδιοκτησίας του δήμου» σημειώνει ο κ. Χαρλαύτης.
