Από νωρίς το πρωί την περασμένη Κυριακή οι συρμοί του μετρό έφταναν ο ένας μετά τον άλλον ασφυκτικά γεμάτοι στο Σύνταγμα. Γινόταν εμφανές ότι αυτό που θα συμβεί θα είναι κάτι μεγαλειώδες, κάτι που την ένταση και το μέγεθός του κανείς δεν είχε προβλέψει.
Το Διαδίκτυο πήρε φωτιά. Ανώνυμοι και επώνυμοι σχολιαστές προσπάθησαν να αναζητήσουν τους διοργανωτές και τους «υποκινητές». Υπήρχε βέβαια το κάλεσμα του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων Τεμπών. Ομως κάποιοι μιλούσαν για συντονισμένη επαγγελματική επικοινωνιακή εκστρατεία και αλλότρια κίνητρα.
Ποιος βρισκόταν τελικώς πίσω από τις μαζικές συγκεντρώσεις που οργανώθηκαν για τα Τέμπη την περασμένη Κυριακή σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό; Πώς κατέστη εφικτή τέτοια κινητοποίηση μέσα σε τρεις ημέρες;
Η «Κ» συνομίλησε με την ομάδα υποστήριξης της κινητοποίησης «Δεν έχω Οξυγόνο 26.01.2025» και παρουσιάζει όσα προηγήθηκαν της «πλημμύρας» της περασμένης Κυριακής. Η οργάνωση στηρίχθηκε μεν σε πρόσωπα με συνδικαλιστική δράση ή πολιτικό πρόσημο και δεν θα ήταν εφικτή αν δεν την είχαν υιοθετήσει αμέσως συνδικάτα και συλλογικότητες σε όλη την Ελλάδα και δεν έθεταν σε κίνηση τους μηχανισμούς τους.
Στην ουσία, όμως, μια μικρή ομάδα ανθρώπων εργάστηκε εθελοντικά και κατάφερε σε τρεις ημέρες να επιτύχει κάτι που στη σημερινή πολιτική πραγματικότητα κανένα κόμμα δεν θα μπορούσε να είχε καταφέρει.
Παρασκευή 17/1 – Ο «πυροκροτητής»
Την Παρασκευή 17 Ιανουαρίου ο τεχνικός σύμβουλος του Συλλόγου Οικογενειών Θυμάτων Δυστυχήματος Τεμπών Βασίλειος Κοκοτσάκης καταθέτει το τελικό του πόρισμα στον εφέτη ανακριτή Λάρισας, στο οποίο καταλήγει ότι ο θάνατος 30 επιβατών προήλθε από εύφλεκτα υγρά.
Στην εν λόγω έκθεση, αναλύονται καρέ καρέ τα βίντεο που απεικονίζουν τη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών και οι συνθήκες μετά τη σύγκρουση. Γίνεται επίσης συσχετισμός των ηχητικών από τις μαγνητοφωνήσεις του 112, «με τα βίντεο και τον τελικό θάνατο των διασωθέντων της σύγκρουσης, αλλά απανθρακωθέντων σε δεύτερο χρόνο από τη φωτιά που προκλήθηκε από αρωματικούς υδρογονάνθρακες», όπως αναφέρει.
Απομαγνητοφωνήσεις των ηχητικών είχαν δημοσιευθεί στα μέσα ενημέρωσης από τον περασμένο Νοέμβριο, όμως αυτή τη φορά ο κ. Κοκοτσάκης έχει συγχρονίσει το βίντεο με τις συνομιλίες από το 112. Ακούγονται οι σπαρακτικές εκκλήσεις μιας γυναίκας που ζούσε ακόμη μετά τη σύγκρουση, αλλά δεν κατάφερε να βγει ζωντανή από το τρένο. Μέσα στο Σαββατοκύριακο το βίντεο αρχίζει να διακινείται στα σόσιαλ μίντια, αλλά και να αναπαράγεται και από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Τη Δευτέρα η αναπαραγωγή έχει πλέον γίνει μαζική. Την Τρίτη αρχίζουν τα μηνύματα με τον κόσμο να ζητάει να γίνει κάτι.
Τετάρτη 22/1 – Η απόφαση
Ο Σύλλογος Συγγενών Θυμάτων Τεμπών συνεδριάζει την Τετάρτη το μεσημέρι και αποφασίζει να απευθύνει πρόσκληση για συγκέντρωση στην Αθήνα την Κυριακή. Κυκλοφορεί στις 8 το βράδυ μια πρώτη αφίσα για το κάλεσμα, ένας μπλε χάρτης, όπου με μαύρα γράμματα αναγράφεται η φράση «Δεν έχω οξυγόνο».
Η Μαρία Καρυστιανού ζητάει τη βοήθεια από τον τεχνολογικό συνεταιρισμό κοινής ωφελείας Utopia, που είχε στηρίξει και τη μεγάλη συναυλία στο Καλλιμάρμαρο τον Οκτώβριο, προβάλλοντας το live streaming μέσα από το estage, αλλά και τη Δέσποινα Κουτσούμπα, αρχαιολόγο, συνδικαλίστρια και περιφερειακή σύμβουλο Αττικής με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, με την οποία είχαν γνωριστεί επίσης στο πλαίσιο της διοργάνωσης της συναυλίας. Η ομάδα Utopia αναλαμβάνει να στήσει το live streaming σε όλη την Ελλάδα, ενώ η Δέσποινα Κουτσούμπα αναλαμβάνει τη διοργάνωση της συγκέντρωσης του Συντάγματος. Το ίδιο βράδυ που βγαίνει η πρώτη αφίσα, αρχίζουν τα μηνύματα από Θεσσαλονίκη με το αίτημα να γίνει και εκεί ανάλογη συγκέντρωση.
Πέμπτη 23/1 – Η τηλεδιάσκεψη
Την Πέμπτη το πρωί ο σύλλογος αποφασίζει να απευθύνει κάλεσμα και στη Θεσσαλονίκη και ο Παύλος Ασλανίδης, πατέρας του 26χρονου Δημήτρη, που χάθηκε στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών και μέλος του συλλόγου, αποφασίζει να παρευρεθεί ο ίδιος εκεί. Ο Jo Di (Δημήτρης Ιωακειμίδης), οδοντίατρος, γραφίστας και υποψήφιος με το ΜέΡΑ25, στήνει τη νέα αφίσα με το τρένο μπροστά στη Βουλή και μπροστά στην Καμάρα. Τα μέλη της ομάδας υποστήριξης της κινητοποίησης επικοινωνούν μέσω Ζoom για τη διοργάνωση. Μέχρι να τελειώσει η τηλεδιάσκεψη, έχουν ήδη λάβει εκατοντάδες μηνύματα από διάφορα σημεία της χώρας που ζητούν να συμμετάσχουν και αυτοί.
Παρασκευή 24/1 – Οι αφίσες
Την Παρασκευή το πρωί έρχεται και το πρώτο αίτημα από το εξωτερικό, από τις Βρυξέλλες, που γίνεται κατευθείαν στη Μαρία Καρυστιανού. Το γραφιστικό του Jo Di δίνεται πια σε όσους το ζητούν για να το αλλάξουν και να το προσαρμόσουν στην πόλη τους. Το ίδιο γίνεται και με το κείμενο από τον σύλλογο που θα διαβαζόταν σε όλες τις πορείες ανά τον κόσμο. Τα αιτήματα τόσο στον σύλλογο όσο και στην ομάδα στήριξης είναι μαζικά.
Ο Παναγιώτης Λεϊμονίτης, επικεφαλής της ομάδας Utopia, έρχεται σε συνεννόηση με τον Παναγιώτη Σιδηρόπουλο, ιδιοκτήτη της εταιρείας Live Streaming Greece που αναλαμβάνει να κάνει την κάλυψη. Ολοι τους: βιντεολήπτες, τεχνικοί και εταιρείες που ενοικιάζουν τον εξοπλισμό εργάζονται εθελοντικά. Αποφασίζεται επίσης να γίνει ένας διαδραστικός χάρτης ο οποίος ανανεώνεται διαρκώς. Το μεγάλο πανό πάνω στη σκηνή το έφτιαξε ο Αλεξ, ένας φοιτητής Καλών Τεχνών.
«Η διοργάνωση ήταν κάτι πάρα πολύ απλό, όσο και αν μοιάζει πολύ περίπλοκο. Την πήρε στην πλάτη του ο κόσμος, συγκλονισμένος από τα ηχητικά», αναφέρει ο Παναγιώτης Λεϊμονίτης της Utopia. Η ομάδα της Utopia συνεργάζεται χρόνια με τον Θανάση Παπακωσταντίνου και έτσι, όταν ετοιμαζόταν η συναυλία στο Καλλιμάρμαρο, ο Λεϊμονίτης είχε επικοινωνήσει με τον τραγουδιστή και είχε προσφερθεί να αναλάβει το live streaming.
«Αναρωτιούνται ποιος είναι πίσω από την οργάνωση, πόσα χρήματα ξοδεύτηκαν; Η απάντηση είναι ο τεχνολογικός κολοσσός της Utopia από τη Σκάλα Λακωνίας με κόστος μηδέν ευρώ. Ολο αυτό ήταν από μια ομάδα επτά ανθρώπων. Ούτε καφέδες δεν πήραμε σε όποιον δούλεψε». Από τη στιγμή που αποφασίστηκε η συγκέντρωση, όλα τα 24ωρα είναι συνεχόμενα, όπως περιγράφουν. Το τηλέφωνο δεν σταματάει να χτυπάει, ακολουθεί ένα ντόμινο. Εργατικά συνδικάτα και συνδικαλιστικές ενώσεις, αλλά και κάθε είδους συλλογικότητες και οργανώσεις, στηρίζουν αυτόνομα.
Κυριακή 26/1 – Τα ηχεία και τα καλώδια
Την ημέρα της διαδήλωσης όλοι αιφνιδιάζονται από τη μαζικότητά της. Ο ήχος από τα μεγάφωνα δεν φτάνει στην άκρη του πλήθους, στην κάτω πλευρά της πλατείας. Η σύνδεση στο Ιντερνετ κόβεται σε πολλά κινητά λόγω του μεγάλου συνωστισμού, όμως η εικόνα και ο ήχος από το Σύνταγμα φτάνουν σε όλες τις συγκεντρώσεις που γίνονται παράλληλα γιατί η Utopia στέλνει το σήμα δορυφορικά. Κάποια στιγμή το ρεύμα κόβεται τελείως, απλώς γιατί κάποιος περνάει και κουνάει πολύ άτσαλα τα καλώδια. Η ζημιά αποκαθίσταται γρήγορα.
«Δεν το έχω ξαναζήσει αυτό που συνέβη», περιγράφει η Δέσποινα Κουτσούμπα. «Στην εξέδρα μιλούσαν οι συγγενείς και οι άλλοι ομιλητές και στα κενά μεταξύ των ομιλιών περίμενα ότι ο κόσμος θα φωνάζει συνθήματα, όμως ήταν βουβός. Η κάτω πλευρά του Συντάγματος ήταν γεμάτη κόσμο, αλλά δεν άκουγαν γιατί δεν έφταναν τα ηχεία, παρ’ όλα αυτά δεν ακουγόταν κιχ».
«Ηταν βουβό με αποφασιστικότητα. Η οργή ήταν υπόκωφη, δεν εκφραζόταν με μούντζες, κρεμάλες και όσα ζήσαμε στις πλατείες του 2011. Οριακά δεν υπήρχαν καν συνθήματα. Το κλίμα ήταν σεβασμός και συγκίνηση, αλλά και τρομερή αποφασιστικότητα».
Η Κουτσούμπα ζητάει βοήθεια από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος και Ακροάματος προκειμένου να απομονωθεί ένα σημείο για τις οικογένειες των θυμάτων, το οποίο στήνεται με κορδέλες επί τόπου και ο ίδιος ο πρόεδρος της ΠΟΘΑ Κώστας Κεχαγιόγλου και άλλα μέλη της αναλαμβάνουν να το προφυλάξουν.
Η Utopia στέλνει την εικόνα και το σήμα σε όλα τα σημεία που έχουν ζητηθεί. Σε διάφορες πόλεις στέκονταν χιλιάδες κόσμου αμίλητοι και άκουγαν έναν υπολογιστή, περιγράφει ο Λεϊμονίτης. Περίπου 100.000 μοναδικοί χρήστες ήταν συνδεδεμένοι στην πλατφόρμα.
Ο σύλλογος είχε αποφασίσει να μιλήσουν μέλη των οικογενειών των θυμάτων, κάποιοι φοιτητές και μαθητές, εκπρόσωποι των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους. Από τον χώρο της Δικαιοσύνης είχε αποφασιστεί να μιλήσει ο Δημήτρης Βερβεσός, ως πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, που έχει κάνει μεταξύ άλλων συλλόγων παράσταση υποστήριξης της κατηγορίας. Επί τόπου την Κυριακή ζητούν να μιλήσουν και κάποιοι άλλοι φίλοι των θυμάτων, όπως ο Ντένις Ρούτσι και η Κατερίνα Αντωνοπούλου, που επέβαινε στο δεύτερο βαγόνι. Τα κόμματα γρήγορα λαμβάνουν το μήνυμα ότι δεν θα δοθεί το βήμα σε κανέναν εκπρόσωπό τους.
«Δεν θα μπορούσε να το κάνει κανένα κόμμα»
Οι διοργανωτές αποκρούουν κάθε απόπειρα πολιτικοποίησης της διαμαρτυρίας, είτε προέρχεται από την κυβέρνηση είτε από την αντιπολίτευση. «Ολο αυτό έγινε από τον ίδιο τον κόσμο, αυθόρμητα. Κανένα κόμμα δεν μπορεί να το κάνει αυτό, να κατεβάσει κόσμο σε 199 πόλεις και μάλιστα σε δύο μέρες», αναφέρει η Δέσποινα Κουτσούμπα. «Ο κόσμος ανταποκρίθηκε σε ένα κάλεσμα των συγγενών, δεν θα ανταποκρινόταν το ίδιο αν το κάλεσμα γινόταν από τα κόμματα. Σίγουρα ήταν ανάμεσά τους και άνθρωποι που έχουν ψηφίσει Νέα Δημοκρατία».
Το αίτημα των οικογενειών να γίνει η συγκέντρωση χωρίς καμία κομματική ταυτότητα έγινε σε γενικές γραμμές δεκτό. Παρόλο που σύσσωμη η αντιπολίτευση κατέβηκε στη συγκέντρωση, κανένας δεν έκανε δηλώσεις στο Σύνταγμα, πλην της Ζωής Κωνσταντοπούλου (που είναι και δικηγόρος κάποιων εκ των οικογενειών). Τα κόμματα απηύθυναν πρόσκληση συμμετοχής στον κόσμο, όμως κατέβηκαν χωρίς πανό (με εξαίρεση την ΑΝΤΑΡΣΥΑ).
«Ουσιαστικά ήταν μια εξ αντικειμένου αντικυβερνητική διαδήλωση, που δεν είναι αντικυβερνητική, γιατί δεν υπάρχει κάποιος από την αντιπολίτευση στον οποίο αυτός ο κόσμος να βασιστεί. Η διαδήλωση ήταν αυτή που πίεσε την αντιπολίτευση να ζητήσει προ ημερησίας διάταξης συζήτηση στη Βουλή για τα Τέμπη», λέει η Κουτσούμπα.
___________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Το πανό του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων Τεμπών δέσποζε στην καρδιά της πλατείας Συντάγματος την περασμένη Κυριακή. Η κινητοποίηση μπορεί να στηρίχθηκε σε πρόσωπα με συνδικαλιστική δράση ή πολιτικό πρόσημο, και δεν θα ήταν εφικτή αν δεν την είχαν υιοθετήσει συνδικάτα και συλλογικότητες, ωστόσο, «οφείλει» την επιτυχία της σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων που εργάστηκαν εθελοντικά. A.P. /Yorgos Karahalis
