Μέσα σε ειδική κρύπτη στον καθεδρικό Ναό των Τιράνων αναπαύεται πλέον, όπως ήταν η επιθυμία του, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, που πέθανε σε ηλικία 95 ετών το περασμένο Σάββατο. Από την ημέρα του θανάτου του έως σήμερα, ημέρα της ταφής του, ο κόσμος σε Ελλάδα και Αλβανία, όπου τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα το σκήνωμά του, τον αποχαιρέτησε με σεβασμό και αγάπη.
Νωρίτερα σήμερα, προεξάρχοντος του Οικουμενικού πατριάρχη Βαρθολομαίου, πραγματοποιήθηκε στον Καθεδρικό Ναό των Τιράνων μέσα σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης η εξόδιος Ακολουθία για το μακαριστό Αρχιεπίσκοπο.
Κατά τη διάρκεια της εξοδίου ακολουθίας, μίλησαν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο Μητροπολίτης Κορυτσάς Ιωάννης, ο συντονιστής του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών Επίσκοπος Heinrich Bedform-Strohm, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Εντι Ράμα.
Στον επικήδειό του, ο Ελληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, χαρακτήρισε τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο «φωτεινό παράδειγμα σοφίας και δράσης».
Στη νεκρώσιμη ακολουθία παρίσταντο Ορθόδοξοι Πατριάρχες, Αρχιεπίσκοποι, εκκλησιαστικές αντιπροσωπίες, εκπρόσωπος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, εκπρόσωποι του Βατικανού, καθώς και οι επικεφαλείς των θρησκευτικών κοινοτήτων στην Αλβανία.
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος έφτασε μαζί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον οποίο συνόδευαν υπουργοί. Στον καθεδρικό ναό προσήλθαν, επίσης, αντιπροσωπείες του ΠΑΣΟΚ με τον πρόεδρο, Νίκο Ανδρουλάκη, και του ΣΥΡΙΖΑ με τον Σωκράτη Φάμελλο.
Τον ιεράρχη τίμησε με την παρουσία της η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της Αλβανίας, καθώς και διπλωματικές αποστολές. Στον Ιερό Ναό προσήλθαν, μεταξύ άλλων, ο Αλβανός Πρόεδρος Μπαιράμ Μπέγκαι, ο πρωθυπουργός Εντι Ράμα και ο αρχηγός τη αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα.
Σημειώνεται ότι από χθες Τετάρτη βρίσκονται στην αλβανική πρωτεύουσα οι Πατριάρχες Ιεροσολύμων Θεόφιλος και Βουλγαρίας Δανιήλ, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος, αντιπροσωπείες των Πατριαρχείων Σερβίας, Ρουμανίας και Αντιοχείας, αντιπροσωπεία της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Ορους, με ηγουμένους των Μονών Σίμωνος Πέτρας και Ξενοφώντος.
Από τα ξημερώματα έφτασαν πιστοί από κάθε γωνιά της Αλβανίας για το «ύστατο χαίρε» στον ποιμενάρχη τους. Εκατοντάδες παιδιά που φοιτούν στα σχολεία που ίδρυσε ο Αρχιεπίσκοπος βρέθηκαν στον καθεδρικό ναό, με λουλούδια στα χέρια.
Η αλβανική αστυνομία έλαβε μέτρα ασφαλείας στην περιοχή γύρω από τον καθεδρικό ναό.
Χθες το απόγευμα αποχαιρέτησε τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας ο επικεφαλής της κοινότητας Μπεκτασί, Μπάμπα Μόντι, ο οποίος σε δηλώσεις του εξήρε την προσωπικότητα του ιεράρχη. Ειδικότερα δήλωσε:
«Ο Μακαριώτατος είναι μια προσωπικότητα της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας η οποία εργάστηκε ανιδιοτελώς για να αναστήσει αυτή την Εκκλησία από τον τάφο. Ηταν ένας άνθρωπος που συνεργάστηκε με όλες τις θρησκευτικές κοινότητες και ειδικά με εμένα προσωπικά… Φεύγει από αυτόν τον κόσμο με ένα έργο που άφησε πίσω του για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, αλλά και για τους Αλβανούς. Συλλυπητήρια στην Ορθόδοξη Εκκλησία».
Κυρ. Μητσοτάκης: «Φωτεινό παράδειγμα σοφίας και δράσης»
«”Τολμούμε να ελπίζουμε” στις τρεις αυτές λέξεις του συνοψίζεται, νομίζω, η ζωή και η δράση του ιεράρχη που αποχαιρετούμε σήμερα. Γιατί ακριβώς η τόλμη και η ελπίδα ήταν οι δύο πυξίδες που πάντα οδηγούσαν τον Αναστάσιο σε αυτή την θαυμαστή διαδρομή του. Μια διαδρομή σταθερά δίπλα στον άνθρωπο και στα δικαιώματά του. Πότε ως ταπεινός ιεραπόστολος στην Αφρική των πεινασμένων παιδιών. Πότε ως αθόρυβος συμπαραστάτης των φοιτητών στην Ελλάδα της δικτατορίας. Και βέβαια ως μέγας αναστυλωτής και επίμονος πρωτεργάτης της Ορθοδοξίας στην Αλβανία. Σε αυτό το μεγαλείο μιας ξεχωριστής προσωπικότητας υποκλινόμαστε γιατί ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας, ήταν ταυτόχρονα ένας διανοούμενος της πίστης, αλλά και ένας απλός υπηρέτης του πλησίον του» τόνισε ο πρωθυπουργός.
“Με άλλα λόγια, ένα φωτεινό παράδειγμα σοφίας, αλλά και δράσης. Η εκδημία του δημιουργεί ένα δυσαναπλήρωτο κενό, όχι μόνο στον τόπο του και στην Ομογένεια μας, όχι μόνο σε όλα τα μέρη όπου χτυπά η καρδιά του Ελληνισμού, για τον οποίο υπήρξε επί δεκαετίες ένας αληθινός φάρος, φάρος αγάπης και προσφοράς. Ευγένειες και απλότητας, πειθούς και αποτελεσματικότητας. Φάρος της Ορθοδοξίας. Και της Ορθόδοξης Χριστιανικής βιοτής, πίστης” σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης και πρόσθεσε:
«Οι περισσότεροι εδώ γνωρίζουν. Βέβαια καλά τι πέτυχε ο Αναστάσιος από την πρώτη ώρα που έφτασε στην Αλβανία. Το μακρινό 1991. Σε μία ερημωμένη χώρα, ύστερα από το πέρασμα ενός αυταρχικού καθεστώτος. Κι όμως, αντλώντας δύναμη από τη βαθιά πίστη του, θεμελίωσε την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία, ίδρυσε 400 και πλέον ενορίες, έχτισε και ανοικοδομήσει εκατοντάδες ναούς, χειροτόνησε 145 νέους κληρικούς, ενώ παράλληλα ίδρυσε δεκάδες εκπαιδευτικά, υγειονομικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα, ένα μικρό, ίσως ένα μεγάλο θαύμα. Μέσα στα ερείπια.
“Μαζεύουμε τις πέτρες που μας πετούν όσοι πολεμούν το έργον μας”, συνήθιζε να λέει πάντα με το χαμόγελο στο πρόσωπό του και “με αυτές χτίζουμε εκκλησίες και σχολεία”. Το έλεγε και το εννοούσε. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα τον θρηνούν Έλληνες και Αλβανοί, αλλά παντού, όπου υπάρχει άνθρωπος, ανεξάρτητα από θρησκεία, ανεξάρτητα από εθνική καταγωγή, πάντα ο Αρχιεπίσκοπος υπήρξε πράγματι μια γέφυρα φιλίας ανάμεσα στους δύο λαούς μας και ένας κρίκος επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο κράτη μας.
Θα μπορούσε λοιπόν δίκαια να αποκληθεί και ο διπλωμάτης της αγάπης σε μια αποστολή μάλιστα, την οποία ο ίδιος υπηρέτησε με μέτρο και επίγνωση. Όμως ταυτόχρονα και με έναν ανυποχώρητο δυναμισμό. Είμαι από τους τυχερούς που γνώρισα και συνεργάστηκα στενά επί χρόνια με τον ιεράρχη μας και δεν θα κρύψω πως θεωρώ αυτήν την εμπειρία όχι μόνο κατάθεση πολιτική, αλλά και έναν πλούτο προσωπικό, καθώς ήταν άγιος και σοφός, όπως τον είχε αποκαλέσει ο πατέρας μου. Ένα πρόσωπο που σε κατακτούσε με τις γνώσεις του και ένας χαρακτήρας που χωρίς να το ομολογεί, χωρίς καν να προσπαθεί ιδιαίτερα σε καλούσε με το ύφος του να γίνεις καλύτερος. Εκεί άλλωστε συναντιόντουσαν και οι ρόλοι μας, στη δυνατότητα δηλαδή να κατανοεί κανείς τα προβλήματα των πολλών, ιδίως των πιο αδύναμων, και παρά τις δυσκολίες να μάχεται για να βρουν τη λύση τους.
Για τις Ελληνίδες και τους Έλληνες και τους Ορθόδοξους στην Αλβανία και απανταχού της γης ο Αναστάσιος υπήρξε πηγή υπερηφάνειας. Υπήρξε ακούραστος και ταπεινός υπηρέτης, προσφέροντας ελπίδα και πνευματική καθοδήγηση στο ελληνορθόδοξο ποίμνιο απανταχού της γης. Μέσα από τη θεολογική του σοφία, αλλά και την ταπεινοφροσύνη του απέδειξε ότι η Εκκλησία, η Ορθόδοξη, μπορεί να είναι μια ζωντανή κοινότητα αγάπης και κοινωνικής μέριμνας που ενώνει τους λαούς. Γι αυτό και όλοι μας τώρα νιώθουμε μια βαθιά θλίψη δίπλα στο δέος, αλλά και τη βαριά κληρονομιά που αφήνει.
Διότι ως ποιμένας έχτισε εκκλησίες, ενώ ως ταγός οικοδόμησε γέφυρες συνεργασίας μεταξύ λαών και θρησκειών. Έδειξε έτσι πως μπορεί να είσαι ταυτόχρονα και αυθεντικά Έλληνας, αλλά και αληθινά οικουμενικός. Είθε το παράδειγμά του να συνεχίσει να μας εμπνέει και το έργο του να βρει ισάξιους συνεχιστές. Τον αποχαιρετώ με το δικό του κάλεσμα, με το οποίο και ξεκίνησα: “Τολμάμε να ελπίζουμε“».
Ε. Ράμα: «Πιστός διάδοχος των Αποστόλων»
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Εντι Ράμα, αποχαιρέτησε τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο με έναν 20λεπτο επικήδειο, αποδίδοντας τα εύσημα στην προσωπικότητα του Ιεράρχη για το έργο και την προσφορά του.
Οπως τόνισε ήρθε στην Αλβανία, «ως πιστός διάδοχος των Αποστόλων στην υπηρεσία της Αλβανίας, αναστήλωσε την Ορθόδοξη Εκκλησία, τόσο από ανθρώπινη όσο και από πνευματική πλευρά».
«Η προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου θαυμάστηκε, ευλογήθηκε αλλά και συκοφαντήθηκε, υπέμενε όμως με στωικότητα, επωμίστηκε διενέξεις μεταξύ των χωρών μας», αναγνώρισε ο Ράμα.
Ο Αλβανός πρωθυπουργός επισήμανε πως «μετά το άνοιγμα των συνόρων πέραν από τις προκαταλήψεις, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αυθεντικότητα του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος συνέβαλε στον θρησκευτικό διάλογο και πολιτισμό. Ήρθε ως επίσκοπος από την Ελλάδα και έφυγε ως Αναστάσιος της Αλβανίας», τόνισε και συνέχισε:
«Τον αποχαιρετούμε ως Αναστάσιο της Αλβανίας -πολύ δύσκολα θα βρεθεί στην ιστορική μνήμη, άλλη προσωπικότητα να έχει ταυτιστεί με την Αλβανία».
