Κάθε δεύτερο μήνα, η 74χρονη Χρυσούλα πηγαίνει από το Καλαμάκι στην Καλλιθέα, και περιμένει. Χθες το μεσημέρι ήταν τυχερή – είχε ήλιο και ζέστη, οπότε μπορούσε να καθίσει έξω από το φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ στην Καλλιθέα μέχρι να έρθει η σειρά της. Ακόμη κι εκεί όμως φορούσε τη μάσκα της. «Είμαι μεταμοσχευμένη και αιμοκαθαιρόμενη, έχω περάσει και καρκίνους», λέει στην «Κ» εξηγώντας γιατί προσέχει σε χώρους με συνωστισμό. Ενας από αυτούς είναι το συγκεκριμένο φαρμακείο. «Οπως βλέπετε, έχει μεγάλες ουρές», σημειώνει. Πράγματι, μέσα και έξω από το φαρμακείο περιμένουν τουλάχιστον 30 άτομα.
«Πάντα έχει τέτοια ουρά, στην καλύτερη των περιπτώσεων κάθε φορά περιμένω μία ώρα», αναφέρει στην «Κ» η 50χρονη Γιώτα, η οποία ήρθε στο φαρμακείο της Καλλιθέας από την Ελευσίνα. «Εχει φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ και στο Περιστέρι, αλλά εκεί δεν βρίσκω την ένεση που χρειάζομαι για τη χοληστερίνη», τονίζει. Ακόμη και στην Καλλιθέα δεν είναι πάντα όλα τα φάρμακα διαθέσιμα. «Παίρνω ανοσοκατασταλτικά και αντιιικά, χάρη σε αυτά ζω και δεν μπορώ να τα καθυστερήσω ούτε μία ημέρα», δηλώνει η 74χρονη Χρυσούλα, «αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που δεν έχουν το φάρμακο και πρέπει να ξαναέρθω μέχρι να το φέρουν, μπορώ και να τηλεφωνήσω, αλλά δεν απαντούν. Ακουσα που είπε ο υπουργός Υγείας ότι κάποια ακριβά φάρμακα θα τα έχουν και τα φαρμακεία – περιμένω να δω αν κάτι θα μπορέσει να με απαλλάξει από το πηγαινέλα». Στο ίδιο φαρμακείο έρχεται από τη Βάρκιζα κάθε δύο μήνες και ο 82χρονος Βασίλης.
Στο αντίστοιχο φαρμακείο του Πειραιά, η αναμονή χθες ήταν ακόμη χειρότερη. Περισσότερα από 40 άτομα περίμεναν τόσο μέσα, αλλά κυρίως έξω από τον χώρο για τα φάρμακά τους. Πολλοί φορούσαν μάσκες. Ορισμένοι ανέμεναν να έρθει η σειρά τους καθισμένοι σε καρέκλες, ενώ άλλοι, λιγότερο τυχεροί, ήταν όρθιοι ή καθισμένοι στα πλατιά, εξωτερικά σκαλιά.
«Ηρθα εδώ γιατί άκουσα ότι στους Αμπελοκήπους είναι χειρότερα», λέει στην «Κ» η 34χρονη Κλεοπάτρα, η οποία μέχρι πρόσφατα πήγαινε για τα φάρμακα για τη σπονδυλοαρθρίτιδα από την Αργυρούπολη, όπου μένει, στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ της Ομόνοιας, το οποίο έχει πλέον κλείσει. Εχοντας ήδη περάσει περισσότερα από 40 λεπτά στα σκαλιά, η Κλεοπάτρα δεν είχε ελπίδες για γρήγορη εξυπηρέτηση. «Εχω το νούμερο 379 και είμαστε ακόμη στο 342», σημείωσε, τονίζοντας πως ήρθε στο φαρμακείο κατευθείαν μόλις τελείωσε τη δουλειά της. «Από τις 7 το πρωί είμαι στους δρόμους, κι αυτή η αναμονή είναι πολύ κουραστική, αλλά είναι αναγκαίο να πάρω τα φάρμακα», ανέφερε χθες στην «Κ».
Παρ’ όλα αυτά, η 77χρονη Ολγα Αγιαννοπούλου, η οποία έρχεται στο συγκεκριμένο φαρμακείο με λεωφορείο από το Καλαμάκι κάθε δύο μήνες τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δηλώνει στην «Κ» ότι πρώτη φορά έχει τόση αναμονή. «Σήμερα είμαι εδώ ήδη μιάμιση ώρα και ακόμη δεν έχει έρθει η σειρά μου, αλλά αυτό δεν έχει ξανατύχει, συνήθως έχει 5-6 άτομα», σημειώνει. Εξω από την πόρτα του φαρμακείου, μια χάρτινη ταμπέλα ενημερώνει τους ωφελουμένους πως μέλη του προσωπικού είναι άρρωστα με γρίπη.
Η μη επαρκής γεωγραφική κατανομή δημιουργεί επιπρόσθετη ταλαιπωρία σε ασθενείς που χρειάζεται να διανύσουν αρκετά χιλιόμετρα.
Αλλά για τους παρευρισκομένους ο λόγος της αναμονής δεν έχει σημασία. Ο 57χρονος Δημήτρης, ο οποίος έχει έρθει από το Κερατσίνι για τα φάρμακα της μητέρας του, περιμένει ήδη 20 λεπτά. Προηγούνται άλλα 42 άτομα. «Ελλάς το μεγαλείο σου – πληρώνουμε τόσα χρόνια για να περιμένουμε μία και μιάμιση ώρα για φάρμακα», δηλώνει.
Δεν κυριαρχεί όμως η ίδια εικόνα σε όλα τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ στο Λεκανοπέδιο. Στο Μαρούσι οι αναμονές ήταν από μηδαμινές έως ανύπαρκτες προχθές το μεσημέρι. «Ποτέ δεν έχει εδώ αναμονή», λέει στην «Κ» ο Θεοχάρης, ο οποίος έρχεται για φάρμακα για την πνευμονική υπέρταση. «Τρία λεπτά έκανα», συμπληρώνει ο Νίκος.
Αλλά για την 54χρονη Αθηνά, η οποία μένει στη Νέα Σμύρνη, το Μαρούσι πέφτει μακριά. Οπότε περιμένει κι εκείνη στωικά έξω από το φαρμακείο της Καλλιθέας. Βρίσκεται εδώ για μια ένεση που χρειάζεται η κόρη της και κοστίζει 600 ευρώ. «Ο ΕΟΠΥΥ», λέει στην «Κ», «είναι η μόνη επιλογή». Πάντως υπάρχει ψηφιακή πλατφόρμα μέσω της οποίας οι ασφαλισμένοι μπορούν να ελέγξουν σε ποιο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ είναι διαθέσιμο το φάρμακό τους, να πάρουν εισιτήριο προτεραιότητας σε αυτό και να παρακολουθούν τη σειρά εξυπηρέτησης και τον χρόνο αναμονής.
Από το 2011
Το πρόβλημα δημιουργήθηκε εδώ και χρόνια. Εως το 2011 τα φάρμακα υψηλού κόστους (ΦΥΚ) χορηγούνταν από τα ιδιωτικά φαρμακεία, με υψηλό ωστόσο ποσοστό κέρδους για τους φαρμακοποιούς, γεγονός που οδήγησε εν μέσω μνημονίων και υπό την πίεση της μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης στην απόφαση της δημιουργίας φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ. Σήμερα υπάρχουν 38 φαρμακεία, εκ των οποίων τα 37 διαθέτουν ακριβά φάρμακα για σοβαρές και χρόνιες παθήσεις. Από τα φαρμακεία αυτά εξυπηρετούνται περίπου 120.000 ασθενείς μηνιαίως.
Τα μεγάλα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, όπως αυτά της λεωφόρου Αλεξάνδρας, του Πειραιά ή του Ευόσμου, δέχονται μεγάλη πίεση από ασθενείς. Η μη επαρκής γεωγραφική κατανομή δημιουργεί επιπρόσθετη ταλαιπωρία σε ασθενείς που χρειάζεται να διανύσουν αρκετά χιλιόμετρα για να φθάσουν στο φαρμακείο. Σύμφωνα με τους εργαζομένους στον ΕΟΠΥΥ, τα φαρμακεία είναι υποστελεχωμένα και το υπάρχον προσωπικό δεν έχει ανανεωθεί εδώ και πολλά χρόνια, καθώς δεν αναπληρώνονται οι θέσεις όσων συνταξιοδοτούνται. Παράλληλα αυξάνονται συνεχώς οι πολίτες που απευθύνονται στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ για να εκτελέσουν συνταγές. Τα φαρμακεία αυτά διαχειρίζονται συνολικά 3.246 κωδικούς φαρμάκων, με αυτόν τον αριθμό να αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Μέσα στα ΦΥΚ πλέον έχουν ενταχθεί και σκευάσματα με μικρό σχετικά κόστος (100 ή και 150 ευρώ). Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, σε πολλές περιπτώσεις οι φαρμακευτικές εταιρείες επιθυμούν τα φάρμακά τους να διατίθενται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ –παρότι ο οργανισμός αγοράζει φθηνότερα από την τιμή της χονδρικής των φαρμάκων– καθώς με αυτόν τον τρόπο απαλλάσσονται από επιπλέον clawback (υποχρεωτική επιστροφή), ενώ παράλληλα αυτά τα φάρμακα «προφυλάσσονται» από το φαινόμενο των παράλληλων εξαγωγών. Από την άλλη, και τα ιδιωτικά φαρμακεία λόγω έλλειψης ρευστότητας δυσκολεύονται να αγοράσουν για λογαριασμό του ασθενούς ακριβά φάρμακα.
Στην κεντρική φωτογραφία: Χθεσινό στιγμιότυπο από την είσοδο του φαρμακείου του ΕΟΠΥΥ στον Πειραιά. Περισσότερα από 40 άτομα περίμεναν τόσο μέσα, αλλά κυρίως έξω από τον χώρο για τα φάρμακά τους, καθισμένα στα σκαλιά.
