Την αλλαγή του νόμου 4957 από το 2022 για τη διαγραφή των «αιωνίων» φοιτητών στο τέλος Αυγούστου ζητεί από το υπουργείο Παιδείας η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μάλιστα σε απόφασή της προτείνει συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση, η οποία προβλέπει την κατ’ εξαίρεσιν μη διαγραφή των φοιτητών.
Η αξιολόγηση της αίτησης κάθε φοιτητή θα γίνεται από τα αρμόδια όργανα του ιδρύματος. Η απόφαση του ιστορικού ιδρύματος έρχεται σε συνέχεια ανάλογου προβληματισμού που υπάρχει στη Σύνοδο Πρυτάνεων και την πανελλήνια ομοσπονδία πανεπιστημιακών ΠΟΣΔΕΠ.
Από την πλευρά του, υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, μιλώντας χθες στην «Κ» δήλωσε ότι «η πρόταση του ΕΚΠΑ συνιστά μη εφαρμογή του νόμου, κάτι που δεν γίνεται αποδεκτό». Μάλιστα ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, στην τελευταία –τον περασμένο Δεκέμβριο– συνεδρίαση της Συνόδου Πρυτάνεων επιφυλάχθηκε στο αίτημα πρυτάνεων να επανεξεταστεί κατά περίπτωση και κατά πανεπιστήμιο το ζήτημα των διαγραφών των φοιτητών. Επίσης, τόνισε στους πρυτάνεις ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων είναι υπέρ του μέτρου των διαγραφών.
«Αδικη απόφαση»
Οπως παρουσιάζει η «Κ», η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών σε ομόφωνη απόφασή της προτείνει «τη διεύρυνση της δυνατότητας της κατ’ εξαίρεση υπέρβασης της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης για λόγους ανωτέρας βίας ή αιτιολογημένης αδυναμίας υποβολής δήλωσης μαθημάτων ή συμμετοχής στις εξετάσεις». Αλλωστε, όπως ορίζει η Σύγκλητος:
• Οι φοιτητές που έχουν υπερβεί τον χρόνο φοίτησης (ν+2 έτη) δεν απολαμβάνουν των προνομίων και των διευκολύνσεων (δωρεάν παροχή συγγραμμάτων, δωρεάν σίτιση, στέγαση, μειωμένο εισιτήριο κ.λπ.) και δεν επιβαρύνουν οικονομικά τον προϋπολογισμό του ΑΕΙ ή του κράτους.
• Η εξομοίωση των φοιτητών που για πολλά χρόνια παραμένουν ανενεργοί (δεν υποβάλλουν δήλωση μαθημάτων και δεν συμμετέχουν σε εξετάσεις) και φοιτητών, οι οποίοι είναι συνεπείς με τις υποχρεώσεις αυτές (υποβάλλουν τη σχετική δήλωση μαθημάτων και συμμετέχουν στις εξετάσεις) και ενδεχομένως απαιτείται μικρός αριθμός μαθημάτων για να περατώσουν τις σπουδές τους, καθιστά την οριζόντια απόφαση διαγραφής άδικη και σε κάθε περίπτωση αναποτελεσματική όσον αφορά τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανεπιστημίου Αθηνών, οι φοιτητές του οι οποίοι δεν προσέρχονται στις εξετάσεις και δεν εγγράφονται υπολογίζονται σε ποσοστό 66% όσων έχουν υπερβεί την ανώτατη διάρκεια φοίτησης (ν+2), και οι φοιτητές που παραμένουν ενεργοί (συμμετέχουν στις εξετάσεις), υπολογίζονται σε ποσοστό 33% επί όσων έχουν υπερβεί την ανώτατη διάρκεια φοίτησης.
Η υλοποίηση της πρότασης του Πανεπιστημίου Αθηνών προϋποθέτει την ύπαρξη ψηφισμένου Εσωτερικού Κανονισμού, μία διαδικασία που έχει καθυστερήσει σε πολλά ΑΕΙ.
Η Σύγκλητος του ΕΚΠΑ ζητεί να ορίσει, με βάση τον Εσωτερικό Κανονισμό του, το ίδιο τους όρους και τις προϋποθέσεις της υπαγωγής της μη διαγραφής των φοιτητών που θα καταθέσουν σχετική αίτηση και τα δικαιολογητικά για την κατ’ εξαίρεσιν υπέρβαση της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης. Ο φοιτητής θα πρέπει να τεκμηριώνει τους λόγους της ανωτέρας βίας ή της βιοποριστικής απασχολήσεώς του, έστω και περιστασιακής, και να αιτιολογεί τη μη δήλωση μαθημάτων ή τη μη συμμετοχή του στις εξετάσεις.
Από την άλλη, η υλοποίηση της πρότασης του ΕΚΠΑ προϋποθέτει την ύπαρξη ψηφισμένου Εσωτερικού Κανονισμού, μία διαδικασία που έχει καθυστερήσει σε πολλά ΑΕΙ όπως το ΕΚΠΑ. Και αυτό παρότι η κατάρτιση Εσωτερικού Κανονισμού, με βάση τον νόμο 4653 του 2020, λαμβάνεται υπόψη για την έκδοση της απόφασης κατανομής της τακτικής δημόσιας επιχορήγησης. Είναι ενδεικτικό ότι τα ΑΕΙ υποχρεούνταν, με βάση τον ίδιο νόμο του 2022, να καταρτίσουν τους Εσωτερικούς Κανονισμούς τους μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2024 και με τη νέα απόφαση η προθεσμία παρατάθηκε για άλλους έξι μήνες μέχρι τις 30 Ιουνίου 2025.
Η υποβολή πάντως από τη Σύγκλητο του ΕΚΠΑ κειμένου τροπολογίας, συνοδευόμενης από αιτιολογική έκθεση, θεωρείται, από πανεπιστημιακούς που μίλησαν χθες στην «Κ», και ως προσπάθεια ανάληψης μιας πρωτοβουλίας που θα βρει σύμφωνη μεγάλη μερίδα του πολιτικού κόσμου. Αλλωστε, η απόφαση του ΕΚΠΑ έρχεται και λίγες ημέρες μετά την πρώτη κινητοποίηση φοιτητών (του ΚΚΕ) κατά του μέτρου, με αποτέλεσμα να ερμηνεύεται και ως μία προσπάθεια αποφυγής της όξυνσης των φοιτητικών αντιδράσεων.
Παρατηρητήριο ανά σχολή
Ευρύτερα, πάντως, η Σύγκλητος του ΕΚΠΑ αναφέρει ότι «η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση των σπουδών αποτελεί σύνθετο και διαχρονικό φαινόμενο όχι μόνο στα ΑΕΙ της χώρας αλλά και σε αυτά του εξωτερικού. Τα αίτια είναι θεσμικά, ακαδημαϊκά, κοινωνικά, οικονομικά και προσωπικά». Προτείνει μάλιστα τη δημιουργία παρατηρητηρίου ανά ΑΕΙ και ανά σχολή που θα παρακολουθεί τη ροή του φοιτητικού πληθυσμού και θα πραγματοποιεί συνεχώς έρευνες, οι οποίες θα επιτρέπουν τη διαμόρφωση σαφούς εικόνας για την υφιστάμενη κατάσταση και τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Ο λόγος που το εμβληματικό ίδρυμα δεν έχει παρατηρητήριο, στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου, μάλλον οφείλεται στις ελλείψεις του σε προσωπικό. «Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη της αύξησης της χρηματοδότησης για τις υποδομές των ΑΕΙ αλλά και τη συνεχή ενίσχυσή τους σε ακαδημαϊκό και διοικητικό προσωπικό, προτεραιότητες τις οποίες η πολιτεία καλείται να αντιμετωπίσει άμεσα», λέει η Σύγκλητος του ΕΚΠΑ.
Πάντως, ήδη υπάρχουν πανεπιστήμια που έχουν προετοιμαστεί για τις διαγραφές ενημερώνοντας τους φοιτητές. Ενδεικτικά, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας έχει καταρτίσει πεντασέλιδο πίνακα με όλες τις περιπτώσεις φοιτητών ανά έτος εισαγωγής. Την ίδια στιγμή, στελέχη του υπουργείου Παιδείας αναφέρουν ότι από τα υπάρχοντα στοιχεία από όλα τα ΑΕΙ πολύ λίγοι είναι εκείνοι που εκδήλωσαν πρόθεση ενδιαφέροντος να πάρουν το πτυχίο μετά την ανακοίνωση περί εφαρμογής του νόμου και της επικείμενης διαγραφής τους.
