Υπάρχουν δύο λόγοι για έναν υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας να απαριθμήσει, δημοσίως, όσα μαθαίνει από μια καταστροφή μακριά από τη χώρα του, που οφείλεται στην κλιματική κρίση:
1. Για να δικαιολογήσει, τυχόν, λάθη και παραλείψεις του.
2. Για να δείξει στους πολίτες ότι η ασφάλειά τους είναι η πρώτη και η τελευταία του σκέψη κάθε μέρα.
Στην περίπτωσή μου ισχύει το δεύτερο, χωρίς, βεβαίως, να μπορώ να το αποδείξω. Αλλά και η δίκη προθέσεων για όσους το επιχειρήσουν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως λογικό σφάλμα. Να, λοιπόν, τι μαθαίνουμε με τους συνεργάτες μου στην Πολιτική Προστασία από τις πυρκαγιές στην Καλιφόρνια:
Καλύτερα μια προειδοποίηση να αποδειχθεί υπερβολική, παρά να θρηνούμε θύματα. Καλύτερα «τα ανέκδοτα» μετά, παρά ο θρήνος.
1. Πρόληψη και συντονισμός: Ο,τι μπορούμε και σε όποιο επίπεδο μπορούμε, πρέπει να αντιμετωπίζεται προληπτικά. Οι καθαρισμοί των οικοπέδων, η έγκαιρη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών, η πρόνοια για εφοδιασμό με νερό και οχήματα κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς είναι κάποια από αυτά. Αυτό το διαπιστώσαμε κι εμείς, στο πεδίο, κατά την προηγούμενη αντιπυρική περίοδο. Υπάρχουν όμως κάποια ανυπέρβλητα εμπόδια. Η ήδη υπάρχουσα δόμηση. Εκτός αν κάποιος προτείνει να αρχίσουμε να ισοπεδώνουμε με την μπουλντόζα προάστια για να προλάβουμε πυρκαγιές και πλημμύρες. Εξίσου σημαντικός είναι ο συντονισμός. Το φαινόμενο ο δήμαρχος να μην έχει συντονιστεί από πριν με όλες τις εμπλεκόμενες σε μια κατάσβεση πυρκαγιάς αρχές δεν μπορεί να είναι ανεκτό ούτε από την πολιτεία ως επιβλέπουσα αρχή, αλλά ούτε και από τους πολίτες.
2. Εγκαιρες εκκενώσεις κατοικημένων περιοχών, ακόμη και προληπτικές, και απόλυτη συνεργασία των πολιτών με τις Αρχές. Η ανθρώπινη ζωή είναι ό,τι πιο σημαντικό. Καλύτερα μια προειδοποίηση να αποδειχθεί υπερβολική, παρά να θρηνούμε θύματα. Καλύτερα «τα ανέκδοτα» μετά, παρά ο θρήνος.
3. Κάποιες καταστάσεις απλώς δεν γίνεται να αντιμετωπιστούν. Είναι τέτοιες οι συνθήκες στο πεδίο, που δημιουργούν όρια ανυπέρβλητα στις παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν και περιορίζουν τις επιχειρησιακές ικανότητες και της πιο έμπειρης ομάδας. Αυτές οι περιπτώσεις, βεβαίως, πρέπει να διαγιγνώσκονται εγκαίρως και να υπάρχουν σχέδια δράσης όταν η κατάσταση υπερβαίνει το ανθρώπινο και η δράση αυτή δεν μπορεί πάλι παρά να ιεραρχεί ως σημαντικότερο διακύβευμα την ανθρώπινη ζωή. Η πρόληψη, λοιπόν, είναι μονόδρομος αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, αλλά εδώ πρέπει να προσθέσουμε κάτι ακόμη: τη σταθερή βούληση να κάνουμε ό,τι πρέπει, υπερβαίνοντας συχνά τους εαυτούς μας και το ανθρώπινο μέτρο. Είναι πολύ σημαντικό αυτό το τελευταίο. Από το 2019 που η Νέα Δημοκρατία ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει βρεθεί αντιμέτωπη με προκλήσεις παγκόσμιας κλίμακας. Κληθήκαμε να τις διαχειριστούμε αναδιοργανώνοντας παράλληλα τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, αναθεωρώντας απαρχαιωμένα σχέδια δράσης, εκπαιδεύοντας την κοινή γνώμη σε μια νέα πραγματικότητα. «Καύσιμο» στις δυσκολίες ήταν πάντα η βούληση όχι απλώς να εξαντλούμε τα όριά μας, αλλά, όταν πρέπει, να τα υπερβαίνουμε. Πρόληψη, λοιπόν, αλλά και σταθερή, αδιαπραγμάτευτη βούληση να υπερβαίνουμε εαυτούς. Κι αυτό είναι κάτι στο οποίο πρέπει να συνομολογήσουμε ως πολιτικό σύστημα, αλλά και ως κοινωνία.
Ο κ. Βασίλης Κικίλιας είναι υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
