Για να «αναγνωρίσουν» και «αποδείξουν» την ελληνική ιθαγένειά τους, η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ότι τα μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας οφείλουν «σωρευτικά» να προβούν σε τρεις ενέργειες, τις ακόλουθες:
(α) Να δηλώσουν προς τον ληξίαρχο Αθηνών ότι αναγνωρίζουν ανεπιφύλακτα το Σύνταγμα και το πολίτευμα της χώρας.
(β) Να παραιτηθούν από κάθε διεκδίκηση που συνδέεται με την κατά το παρελθόν κατοχή «οποιουδήποτε τίτλου». Και το κυριότερο,
(γ) Να εγγραφούν στο μητρώο αρρένων ή το δημοτολόγιο του δήμου της προτίμησής τους, με όνομα και επώνυμο.
Ενόψει της απαγόρευσης από το Σύνταγμα των τίτλων «ευγενείας ή διάκρισης» (άρθρο 4 παρ. 7), είναι προφανές ότι τα μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας οφείλουν να επιλέξουν κανονικό επώνυμο. Δεν μπορούν, με άλλα λόγια, να αυτοχαρακτηρισθούν ως «πρίγκιπες», ούτε ως «τέως πρίγκιπες», ο δε πρωτότοκος γιος του τέως βασιλιά οφείλει να ξεχάσει το διακριτικό «διάδοχος» (του όποιου θρόνου). Ως ασφαλιστική δικλίδα προβλέπεται ότι ο υπουργός Εσωτερικών διαπιστώνει με απόφασή του τη συνδρομή των ως άνω προϋποθέσεων (άρθρο 6 παρ. 5 ν. 2215/1994).
Τα ανωτέρω αμφισβήτησε προκλητικά στο Στρασβούργο ο τέως βασιλιάς το 1998, με το επιχείρημα ότι η δυναστεία του δεν είχε ποτέ επώνυμο. «Το παράπονό μας», υποστήριζε ο λόρδος Λέστερ, συνήγορός του ενώπιον της Επιτροπής των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, «δεν είναι απλά η χρήση του “Γκλύξμπουργκ” ως επωνύμου, αλλά επίσης και η υποχρέωση καθ’ εαυτήν να έχουμε επώνυμο, ενώ ποτέ δεν είχαμε, και μάλιστα να μας επιβάλλεται για λόγους που ποτέ δεν μας εξήγησαν». Εφθασε μάλιστα έως το σημείο να χαρακτηρίσει την πρόβλεψη αυτή του ελληνικού νόμου ως «απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση», με την έννοια του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου!
Η Επιτροπή του Στρασβούργου απέρριψε, όπως ήταν αναμενόμενο, την αιτίαση αυτή ως απαράδεκτη, κρίνοντας ότι δεν «προκύπτει καμιά βλάβη από την επιβολή στους προσφεύγοντες της υποχρέωσης να φέρουν και εκείνοι επώνυμο». Οπως υποστήριξε τότε η ελληνική κυβέρνηση, η αρχή της ισότητας θα παραβιαζόταν αν συνέβαινε το αντίθετο. Είναι θετικό, επομένως, που η τέως βασιλική οικογένεια, έστω και με καθυστέρηση ενός τετάρτου του αιώνα, εγκατέλειψε τις ακραίες αυτές απόψεις και αποφάσισε να συμμορφωθεί προς τις αυτονόητες αυτές προβλέψεις της ελληνικής νομοθεσίας.
* Ο καθηγητής Ν. Κ. Αλιβιζάτος μετείχε στην υπερασπιστική ομάδα του ελληνικού Δημοσίου στο Στρασβούργο (1998-2002).
