Στέκεται μπροστά στον μεγάλο λευκό πίνακα, με έναν μαρκαδόρο στο χέρι, προσπαθώντας να λύσει την εξίσωση.
Το κρύο στην πόλη της Κοζάνης είναι τσουχτερό, ωστόσο απολαμβάνει να στύβει το κεφάλι του μέσα στη ζεστασιά του εργαστηρίου, μαζί με μια κούπα καφέ. Αυτή είναι η ιδανική εργασιακή καθημερινότητα για τον Θανάση Λιατίφη. Με δυσκολία πίστευε πριν από μερικά χρόνια ότι θα μπορούσε να τη βρει στην Ελλάδα, πόσο μάλλον σε ένα περιφερειακό πανεπιστήμιο, όπως αυτό της Δυτικής Μακεδονίας. Ωσπου ήρθε η MetaMind Innovations.
Ο υποψήφιος διδάκτωρ, παράλληλα με την ακαδημαϊκή καριέρα του, εργάζεται και είναι μέτοχος σε μια από τις πιο δυναμικές spin off εταιρείες της χώρας. Πρόκειται για εγχειρήματα που ιδρύονται ως βλαστοί εφαρμοσμένης έρευνας των ΑΕΙ. Η MetaMind Innovations ξεπήδησε από το εργαστήριο Ithaca του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, επενδύοντας στα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που υλοποιούσε με αντικείμενο την κυβερνοασφάλεια και την τεχνητή νοημοσύνη και στην τεχνογνωσία που απέκτησαν οι φοιτητές που συμμετείχαν σε αυτά, όπως ο κ. Λιατίφης.
Από φοιτητής
Ολα ξεκίνησαν από ένα μικρό δωμάτιο χωρίς παράθυρα στις παλιές εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου, όπου οι ερευνητές αναγκάζονταν να στριμώχνουν μέσα σε κούτες ό,τι κατασκεύαζαν προκειμένου να χωρέσουν. «Τώρα όλοι έχουμε έναν όμορφο χώρο εργασίας. Μπορούμε να κάνουμε την έρευνά μας πιο αποδοτικά», σχολιάζει, δείχνοντας τις ατελείωτες σειρές με πλακέτες και καλώδια που δημιουργούν ένα αυτοσχέδιο δίκτυο 5G στο μεγάλο τραπέζι απέναντι από το γραφείο του.
Μετατρέποντας την έρευνα σε προϊόντα ελκυστικά στην αγορά, ο τεχνοβλαστός MetaMind Innovations διαθέτει σήμερα γραφεία σε Κοζάνη και Θεσσαλονίκη, καταγράφει σημαντικά κέρδη και έχει φτάσει να απασχολεί 26 εργαζομένους –δέκα εκ των οποίων και μέτοχοι–, στη συντριπτική τους πλειονότητα απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, ηλικίας έως 38 ετών. Το επίπεδο είναι εξαιρετικά υψηλό: ένας στους τέσσερις διαθέτει διδακτορικό, ενώ 75% είναι ήδη κάτοχοι μεταπτυχιακών τίτλων. «Είναι η αφρόκρεμα της χώρας που προήλθε από την περιοχή και καταφέραμε να την κρατήσουμε ώστε να έχει και επιχειρηματικό ενδιαφέρον, και όχι μόνο ερευνητικό. Συνδυάζουμε τα ερευνητικά αποτελέσματα με τις ανάγκες της αγοράς με ένα πελατολόγιο που ξεπερνάει τα όρια της Ελλάδας», σημειώνει ο Παναγιώτης Σαρηγιαννίδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, εμπνευστής και συνιδρυτής της MetaMind Innovations.
Ο ίδιος είχε όνειρο να φύγει στο εξωτερικό μετά τις σπουδές του. Αντ’ αυτού αποφάσισε να φέρει το εξωτερικό στην Ελλάδα. Η ανάγκη του για εξωστρέφεια του έδωσε την έμπνευση να συνεργαστεί σε μεγάλα ευρωπαϊκά προγράμματα με άλλα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και έπειτα, το 2021, να ιδρύσει τον τεχνοβλαστό αυτό, πριν καν ψηφιστεί το νομικό πλαίσιο για τις spin off.
Οι υπηρεσίες που παρέχει η ομάδα των ερευνητών έχουν φτάσει σε τέτοιο επίπεδο ώστε η εταιρεία να αποτελεί κομμάτι της αμυντικής ασπίδας της Ουκρανίας απέναντι στις κυβερνοεπιθέσεις που δέχεται με στόχο κυρίως υποδομές ενέργειας και μεταφορές. «Υπάρχουν περιοχές που μένουν για μέρες χωρίς ρεύμα εξαιτίας κυβερνοεπιθέσεων», λέει ο καθηγητής, εξηγώντας πως τέτοιου είδους κινήσεις στοχεύουν όχι μόνο να «ρίξουν» τα συστήματα, αλλά να πλήξουν και το ηθικό ενός λαού που υπομένει πλέον περισσότερο από δύο χρόνια τον πόλεμο. «Χωρίς ρεύμα, ο κόσμος υποφέρει: δεν μπορεί να ζεσταθεί, να χρησιμοποιήσει το Διαδίκτυο, να επικοινωνήσει, να δουλέψει. Η επίθεση προσπαθεί να στείλει το μήνυμα στον λαό ότι η κυβέρνησή του δεν μπορεί να τον προστατεύσει».
Οπως αναφέρει ο κ. Σαρηγιαννίδης, οι κυβερνοεπιθέσεις κατά της Ουκρανίας είναι πλέον καθημερινές και γίνονται από ομάδες στη Ρωσία, στην Κίνα και στη Βόρεια Κορέα. Πρόκειται για πολυπληθείς ομάδες χάκερ, με πολιτικό προσανατολισμό και μεγάλη οικονομική δύναμη. Εχοντας συνάψει συνεργασία με ομάδες Ουκρανών μηχανικών πληροφορικής ήδη πριν από τον πόλεμο, η MetaMind είναι πλέον μέλος ενός στενού consortium που σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ εργάζεται για να απωθήσει τις επιθέσεις αυτές. «Οι κυβερνοεπιθέσεις συνεχώς εξελίσσονται και γίνονται πιο περίπλοκες, με τη χρήση καινούργιων μεθόδων. Εμείς προσπαθούμε να βοηθήσουμε την Ουκρανία εντοπίζοντας την επίθεση και αναγνωρίζοντας και αναλύοντας τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει το σύστημα. Ετσι αναγκάζουμε τους επιτιθέμενους να χρησιμοποιήσουν νέα στρατηγική την επόμενη φορά», εξηγεί ο κ. Σαρηγιαννίδης.
Ο τεχνοβλαστός έχει αναπτύξει έναν δίαυλο επικοινωνίας με τις ουκρανικές δυνάμεις και πλέον με κρυπτογραφημένα μηνύματα ενημερώνεται για την επίθεση και κάθε φορά προσφέρει τις ενδεδειγμένες λύσεις αντιμετώπισής της, υπολογίζοντας παράλληλα το αποτύπωμά της και τον τρόπο που θα απομονωθεί πριν «μολύνει» και άλλα συστήματα.
Ο Παναγιώτης Ράδογλου, 32 ετών, που αποτελεί ένα από τα ιδρυτικά μέλη της εταιρείας, περιγράφει ότι το να εργάζεσαι σε ένα τέτοιο πρότζεκτ είναι τεράστια εμπειρία. «Εχω λάβει phishing emails από Ρωσία», λέει. Ο νέος ερευνητής είχε ταξιδέψει στο Κίεβο για να συναντηθεί με τους Ουκρανούς συναδέλφους του πριν από τον πόλεμο. «Τώρα μας λένε ότι περνούν δύσκολα. Κάποιες φορές δεν μπορούσαν να μπουν καν στις τηλεσυνεδριάσεις».
Eξυπνη γεωργία
Η ΜetaMind είναι ενεργή παράλληλα και σε άλλους τομείς, με επίκεντρο τα δίκτυα και την τεχνητή νοημοσύνη. Το διάστημα αυτό βρίσκεται σε συζητήσεις προκειμένου να επεκταθεί στην Αμερική, προσπαθώντας είτε να δημιουργήσει το πρώτο της υποκατάστημα είτε μια άλλου είδους εταιρεία, με όχημα τα προϊόντα της στην έξυπνη γεωργία. «Ελπίζουμε μέσα στο 2025 να υπάρχει το πρώτο υποκατάστημα ελληνικού τεχνοβλαστού στις ΗΠΑ», δηλώνει ο κ. Σαρηγιαννίδης, αναφέροντας πως η εταιρεία έχει αναπτύξει εργαλεία στους τομείς της έξυπνης και ψηφιοποιημένης αγροτικής παραγωγής, όπως η παρακολούθηση του αγρού και συστήματα βέλτιστου ποτίσματος. Οπως αναφέρει, έχει γίνει ήδη μια επαφή με το Τέξας, μια περιοχή με πλούσιο πελατολόγιο, καθώς εκεί οι αγροτικές εκτάσεις είναι τεράστιες και οι αγρότες διαθέτουν drones και τρακτέρ στα οποία μπορούν να εγκατασταθούν τα συστήματα που αναπτύσσει ο τεχνοβλαστός.
Κρατήσαμε τα ταλέντα
Ρωτώντας τον κ. Παναγιώτη Σαρηγιαννίδη ποιο ήταν το κίνητρο για να υλοποιήσει όλα αυτά και να μην παραμείνει ένας καθηγητής για όλους αυτούς τους φοιτητές, αλλά ο δημιουργός κάτι πολύ μεγαλύτερου, που θα τους εξασφαλίσει εργασία και εμπειρίες, ο καθηγητής απαντά αφοπλιστικά: «Δεν άντεχα τη μιζέρια!».
________________________________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Δημήτρης Πλιάτσικος και Θανάσης Λιατίφης συνεργάζονται στην επίλυση προβλημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει η MetaMind Innovations. Μέτοχοι και οι δύο μιας από τις πιο δυναμικές spin off εταιρείες της χώρας, η οποία ξεπήδησε από το εργαστήριο Ithaca του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. [ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ]
Παρά τα μετρήσιμα επιτεύγματα της spin off, για τον ίδιο το μεγαλύτερο επίτευγμα της MetaMind Innovations είναι πως κράτησε στη Βόρεια Ελλάδα ταλέντα που μέχρι πρόσφατα έφευγαν απευθείας είτε στην Αθήνα είτε στο εξωτερικό, προσφέροντάς τους και καλές αποδοχές, ευκαιρίες ανάπτυξης και ένα επιχειρηματικό πνεύμα.
Ο Δημήτρης Πλιάτσικος, μεταδιδακτορικός ερευνητής και μέτοχος επίσης της spin off, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κοζάνη, αισθάνεται τυχερός που από τη γενέτειρά του μπορεί να εργάζεται σε ένα εργαστήριο με τέτοιο εξοπλισμό που του επιτρέπει ανά πάσα στιγμή να ελέγχει ποια από τις θεωρητικές ιδέες του γίνεται πράξη και να μπορεί από την πόλη της Δυτικής Μακεδονίας να ανοίγει παράθυρα σε όλο τον κόσμο. «Συμμετέχουμε σε μεγάλα συνέδρια και συνεργαζόμαστε με μεγάλες εταιρείες και οργανισμούς που διαμορφώνουν τις τεχνολογίες τού αύριο, τα νέα δίκτυα. Αυτό δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε εύκολα ούτε ατομικά ούτε μέσω μιας άλλης εταιρείας», τονίζει.
Η εταιρεία έχει στηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε μέσω της απόκτησης μετοχών να δίνονται και οικονομικά κίνητρα στους εργαζόμενους ερευνητές προκειμένου να συμβάλουν στην περαιτέρω ανάπτυξή της. Το όραμα του Παναγιώτη Σαρηγιαννίδη για την επόμενη ημέρα είναι σταδιακά οι μέτοχοι και οι εργαζόμενοι στην εταιρεία να αναπτύξουν δικές τους ιδέες πάνω στις τεχνολογίες τις οποίες ερευνούν και με τη σειρά τους να δημιουργήσουν νέες επιχειρήσεις, που θα μπορέσουν να απασχολήσουν εξειδικευμένο προσωπικό που αποφοιτά από τα ελληνικά πανεπιστήμια.
