Η συντριπτική μερίδα της κοινής γνώμης εκφράζει την άποψη ότι η δημόσια διοίκηση είναι ο μεγάλος ασθενής. Η άποψη αυτή, με την οποία σε μεγάλο βαθμό συντάσσομαι, στηρίζεται στο γεγονός ότι οι ρυθμοί λειτουργίας της δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της εποχής και των πολιτών, δεν παράγει το απαιτούμενο έργο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν τηρείται η νομιμότητα και παρατηρούνται συμπτώματα κακοδιοίκησης και διαφθοράς.
Ο δημόσιος τομέας πάσχει κυρίως λόγω ατελούς οργανικού σχεδιασμού, ξεπερασμένου και γραφειοκρατικού, με στελέχωση που διακατέχεται από δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία και έλλειψη πρωτοβουλίας, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συμπτώματα κακοδιοίκησης, που συνίστανται στη μη εκτέλεση του υπηρεσιακού καθήκοντος από κάποιους υπαλλήλους, ενίοτε λόγω μακροχρόνιας αδιαφορίας ή ευθυνοφοβίας και καλύπτεται πίσω από την επίκληση μιας εγκυκλίου. Την κατάσταση αυτή επιτείνουν οι παρεμβάσεις του πελατειακού κράτους, όχι μόνο με την επιλογή προϊσταμένων με πολιτικά κριτήρια, αλλά και στην εκτέλεση πράξεων διοίκησης, οι συνδικαλιστικές παρεμβάσεις και τα συμπτώματα διαφθοράς.
Είναι γεγονός ότι το Δημόσιο έχει σχεδόν ολόκληρο περάσει στην ηλεκτρονική εποχή. Αποκόπηκε ο ομφάλιος λώρος μεταξύ πολίτη και υπαλλήλου, αλλά υπάρχουν βάσιμα παράπονα ότι οι υπάλληλοι δεν σηκώνουν ούτε τα τηλέφωνα των υπηρεσιών τους. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές προσπάθειες μείωσης της γραφειοκρατίας, όπως με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και ψηφιοποίηση του κράτους, αλλά δεν έχουμε φθάσει ακόμη στο επιθυμητό επίπεδο, γιατί δεν έχει αλλάξει η νοοτροπία αρκετών υπαλλήλων, ιδίως στη περιφέρεια.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι προσλαμβάνονται μέσω ΑΣΕΠ, αλλά πολλοί προσλήφθηκαν ως έκτακτοι και μονιμοποιήθηκαν, που υποδηλοί επιλογή με πολιτικά κριτήρια. Η Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης παράγει σε μικρό αριθμό εξαιρετικά στελέχη. Ολοι σχεδόν οι Δ.Υ. έχουν βαθμολογηθεί ως άριστοι, χαρακτηρισμός που δεν ανταποκρίνεται στο έργο που παράγουν ούτε στα προσόντα τους, με αποτέλεσμα οι προαγωγές να γίνονται με πολιτικά και όχι αξιοκρατικά κριτήρια. Κάθε προσπάθεια αλλαγής του τρόπου αξιολόγησης δεν τελεσφόρησε εξαιτίας έντονης συνδικαλιστικής αντίδρασης.
Το ζητούμενο είναι λιγότερο και πιο αποτελεσματικό κράτος και με ιδιωτικοποίηση τομέων που δεν ανταποκρίνονται στον ρόλο τους ως imperium, αλλά αυτό πρέπει να γίνει με μεγάλη περίσκεψη για να μην απολέσει το κράτος τον ρυθμιστικό και ελεγκτικό του ρόλο.
* Ο κ. Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι αρεοπαγίτης ε.τ.
