Tο ερχόμενο Σάββατο στις 12 το μεσημέρι, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πατήσει το «κουμπί» για να αναχωρήσει το πρώτο τρένο του μετρό Θεσσαλονίκης.
Βέβαια, για την ακρίβεια, κουμπί δεν υπάρχει. Το έναυσμα θα δοθεί με ένα νεύμα από το κέντρο ελέγχου, τον «εγκέφαλο» του μετρό στη Νέα Ελβετία. Τα υπόλοιπα είναι υπόθεση του υπερσύγχρονου ψηφιοποιημένου συστήματος, το οποίο θα κατευθύνει και θα ελέγχει τα πάντα, από την κίνηση των βαγονιών χωρίς οδηγό έως τη βραδινή «ανάπαυση» και το πρωινό «ξύπνημα» των βαγονιών.
«Δεν υπάρχει κανένα τυφλό σημείο στη διαδρομή, τίποτα που να μη βλέπει το κέντρο ελέγχου», λέει στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της «Ελληνικό Μετρό», Νίκος Κουρέτας. Αμέσως μετά, ο πρωθυπουργός θα επιβιβαστεί στο βαγόνι παρέα με τον… Ματέο Σαλβίνι και άλλους Ευρωπαίους και εγχώριους αξιωματούχους για το παρθενικό δρομολόγιο, από τη Νέα Ελβετία στον σιδηροδρομικό σταθμό μετ’ επιστροφής. Στη διαδρομή, οι επίσημοι θα αποβιβαστούν για σύντομη ξενάγηση στους δεκατρείς σταθμούς – ο κάθε ένας εξ αυτών έχει μια ιστορία.
Μία ημέρα νωρίτερα, το βράδυ της Παρασκευής, έχει προγραμματιστεί να γίνουν ξεχωριστά εγκαίνια και ξενάγηση από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στον πολυσυζητημένο για την περιπέτεια με τα αρχαία σταθμό της Βενιζέλου. Με την επίσημη λειτουργία του μετρό, τα καταπληκτικά ρωμαϊκά και βυζαντινά ευρήματα θα εκτίθενται πλέον στα βλέμματα των δεκάδων χιλιάδων επιβατών καθημερινά.
Ιταλικός «σύνδεσμος»
Τι δουλειά έχει άραγε ο Σαλβίνι, ο αμφιλεγόμενος αρχηγός της ιταλικής ξενοφοβικής Λέγκας του Βορρά, σε μια τελετή-ορόσημο για την πόλη της Θεσσαλονίκης; Η απάντηση είναι απλή: η κοινοπραξία που κατασκεύασε το μετρό είναι γαλλοϊταλική και οι Ιταλοί έχουν αναλάβει να επιβλέπουν τη διαχείριση και λειτουργία του.
Επομένως, ο Σαλβίνι θα βρίσκεται στην πρώτη σειρά των επισήμων με την ιδιότητα του υπουργού Μεταφορών. Εξάλλου, οι Ιταλοί έχουν ισχυρή παράδοση στους σιδηροδρόμους της Θεσσαλονίκης, αφού ήταν αυτοί που κατασκεύασαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τη γραμμή για την Κωνσταντινούπολη, η οποία λειτουργεί ακόμη.
Οσο πλησιάζει η ώρα που το μετρό θα ξεκινήσει το παρθενικό ταξίδι, οι συζητήσεις στην πόλη για την επόμενη ημέρα φουντώνουν. Σε κάποιους κύκλους, η διάθεση ήδη είναι «ας κρατήσουν οι χοροί», κατά τον Θεσσαλονικιό Διονύση Σαββόπουλο, ενώ μερικοί άλλοι προσπαθούν να χτίσουν αντιπολιτευτικό αφήγημα με όχημα την κινδυνολογία και τον φόβο. Οι ψυχραιμότεροι περιμένουν απλώς ότι το έργο θα ανακουφίσει την κυκλοφορία στον κεντρικό δήμο της πόλης.
Δεν είναι λίγο, το μεγάλο βήμα έγινε. Θα χρειαστεί το έργο να ολοκληρωθεί συν τω χρόνω, με επεκτάσεις και στην ανατολική πλευρά, με πρώτο βήμα, το 2025, την Καλαμαριά και το αεροδρόμιο, και στη δυτική αργότερα, ώστε να καταστεί η ραχοκοκαλιά ενός συνδυαστικού δικτύου, που θα δημιουργήσει ένα νέο συγκοινωνιακό τοπίο ικανό να υποστηρίξει τις αυξανόμενες ανάγκες, στην πόλη και στην ενδοχώρα της.
«Η ζωή μας θα αλλάξει»
Η «Κ» ζήτησε από τον δήμαρχο Στέλιο Αγγελούδη να περιγράψει πώς φαντάζεται τη Θεσσαλονίκη με το μετρό. «Δεν χρειάζονται πανηγυρισμοί. Αισθανόμαστε όμως την ανάγκη να χαιρετίσουμε με χαρά και ικανοποίηση την έναρξη της λειτουργίας του μετρό, γιατί η πόλη πράγματι αλλάζει μεταφορικό επίπεδο. Είναι σαφές ότι οι Θεσσαλονικείς δεν έχουμε αντιληφθεί ακόμη ότι η ζωή μας θα αλλάξει προς το καλύτερο με το μετρό· αυτό είναι μια πραγματικότητα. Και θα γίνει πολύ καλύτερη όταν θα έχουμε και τη δεύτερη σύνδεση με την Καλαμαριά – στο τέλος του 2025, απ’ ό,τι βλέπω. Θα έχουμε δύο γραμμές οι οποίες θα εξυπηρετούν ένα μεγάλο φορτίο αυτοκινήτων και κίνησης, πράγμα που θα δημιουργήσει ποιοτικές προϋποθέσεις για την επίλυση του υπ’ αριθμόν 1 προβλήματος της πόλης, του κυκλοφοριακού».
«Δεν υπάρχει κανένα τυφλό σημείο στη διαδρομή, τίποτα που να μη βλέπει το κέντρο ελέγχου», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της «Ελληνικό Μετρό», Νίκος Κουρέτας.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Αγγελούδης, «σε όλο τον κόσμο οι συνδυασμένες μεταφορές είναι αυτές που συγκροτούν ένα αποτελεσματικό δίκτυο διακίνησης και μεταφοράς των ανθρώπων. Αρα αυτό που ως δήμος και ως πόλη θέλουμε είναι να συμμετέχουμε σε μια ισχυρή διεκδίκηση της επέκτασης του μετρό προς τα δυτικά και προς το αεροδρόμιο, και ταυτόχρονα στην ανάπτυξη ενός μεγάλου δικτύου ποδηλατοδρόμων. Διότι σε αυτή την πόλη το ποδήλατο είναι υπό διωγμόν και από τους ποδηλατοδρόμους που έχουν γίνει, οι μισοί είναι χωρίς άδεια και οι άλλοι χωρίς να εντάσσονται σε έναν κεντρικό σχεδιασμό. Και το τρίτο είναι να επαναφέρουμε πιο οργανωμένα την ιστορία της θαλάσσιας συγκοινωνίας, η οποία πλέον θα συνδέει όχι μόνο τους απέναντι δήμους αλλά και το αεροδρόμιο».
Κάθε 3,5 λεπτά θα ξεκινάει ένα τρένο
Στην εξίσωση, σύμφωνα με τον δήμαρχο, μπαίνει και ο ΟΑΣΘ, που έχει ξεκινήσει ήδη την αναδιάρθρωση των γραμμών του, ώστε να συνδέσουν το μετρό με τους περιφερειακούς δήμους. «Αν όλα αυτά τα διεκδικήσουμε σωστά, στο τέλος της επομένης πενταετίας η Θεσσαλονίκη μπορεί να είναι μια άλλη πόλη. Το πιστεύω», σημειώνει ο κ. Αγγελούδης.
Ζητήσαμε από τον δήμαρχο αλλά και από τον διευθύνοντα σύμβουλο της «Ελληνικό Μετρό» να σχολιάσουν διακινούμενες θεωρίες περί δήθεν επικινδυνότητας του μετρό λόγω, κυρίως, απουσίας οδηγού (!) υπό τον φόβο «νέων Τεμπών»…
Ο δήμαρχος τις χαρακτήρισε «κακόβουλες ιστορίες αγραμμάτων» και «συνωμοσιολογία που δεν επιδέχεται σοβαρή κριτική», και με αφορμή τόνισε ότι «η Θεσσαλονίκη πρέπει να πάψει την γκρίνια και τις ατέρμονες συζητήσεις, που αποτελούν βούτυρο στο ψωμί κάποιων συμφερόντων στο κέντρο».
Κάθε 1,5 λεπτό θα είναι η συχνότητα διέλευσης μετά την ένταξη της Καλαμαριάς στο δίκτυο και την προσθήκη άλλων δεκαπέντε τρένων
Κατηγορηματικός είναι και ο κ. Νίκος Κουρέτας: «Οι δοκιμές ξεκίνησαν από τον Αύγουστο του 2021 με οδηγό και χωρίς οδηγό τον Οκτώβριο του 2022. Αρα γίνονται επί πολλά χρόνια. Η πιστοποίηση έχει ολοκληρωθεί και όλα λειτουργούν με βάση τον σχεδιασμό».
Ακίνητα και εμπόριο
Η λειτουργία του μετρό δεν θα μεταβάλει μόνο τις ισορροπίες στο τοπίο της συγκοινωνίας, θα επηρεάσει μελλοντικά και την εμπορική και οικονομική εικόνα της πόλης. Κατά τον αντιπρόεδρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Μανώλη Βλαχογιάννη, «αυτό έχει πολύ ισχυρές πιθανότητες να συμβεί». Οπως εξηγεί, η λειτουργία του μετρό θα αυξήσει το ενδιαφέρον για νέα καταστήματα στην Εγνατία και ταυτόχρονα «θα ψηλώσει τις προσδοκίες των ιδιοκτητών ακινήτων, που πιθανότατα θα αυξήσουν τις τιμές στα ενοίκια περισσότερο απ’ όσο είναι αποδεκτό».
465 επιβάτες χωράει το κάθε βαγόνι
«Οι ιδιοκτήτες ακινήτων έχουν υψηλές προσδοκίες, οι άλλοι που πάνε να νοικιάσουν θα θέλουν να δουν πώς διαμορφώνεται η κατάσταση. Πιθανόν να ζητούνται υψηλότερα ενοίκια απ’ ό,τι είναι αποδεκτό.
Αναμένουμε αύξηση της παρουσίας καταστημάτων εστίασης και αξιοποίηση των πολλών μικρών ξενοδοχειακών μονάδων τόσο επί της Εγνατίας όσο και στις παρυφές της», καταλήγει ο κ. Βλαχογιάννης, προσθέτοντας ότι «όλα αυτά θα φανούν στον πρώτο έναν με ενάμιση χρόνο».
Αυτοψία στο «Χιούστον» της Νέας Ελβετίας
Το κέντρο ελέγχου του μετρό στη Νέα Ελβετία μοιάζει –τηρουμένων των αναλογιών– με διαστημική αίθουσα της NASA στο Χιούστον. Οπως τονίζει ο Νίκος Κουρέτας, «έχει την πιο σύγχρονη τεχνολογία και αυτοματισμούς που υπάρχουν παγκοσμίως».
Δεκάδες υπολογιστές παρακολουθούν και εμφανίζουν στις απέναντι οθόνες όλα όσα συμβαίνουν ανά πάσα στιγμή στη διαδρομή των τρένων. «Από εδώ βλέπουμε όλα τα συστήματα, όλα τα τρένα, τι συμβαίνει σε κάθε σταθμό και στις σήραγγες και με τη σύγχρονη τεχνολογία αλλά και τους αυτοματισμούς μπορούμε να επέμβουμε σε οτιδήποτε συμβεί, δεν χρειάζεται να πας εκεί.
Για παράδειγμα, αν δεν δουλεύει μια πόρτα τη φτιάχνει από εδώ το κέντρο, αν όμως υπάρχει κάποιο σοβαρότερο πρόβλημα θα εντοπιστεί εγκαίρως και θα πάει συνεργείο για να το φτιάξει. Για τα τρένα θα υπάρχει ειδική γραμμή «ξεκούρασης».
18.000 επιβάτες την ώρα ανά κατεύθυνση υπολογίζεται ότι θα εξυπηρετεί το μετρό σε ώρες αιχμής
Εχουμε προγραμματίσει να «ξυπνούν» στις 5.30 το πρωί και να ξεκινάνε το πρόγραμμά τους κανονικά. Το κάθε τρένο προγραμματίζει μόνο του τη θέση του και τη στέλνει στο κέντρο ελέγχου δέκα φορές το δευτερόλεπτο και αλλάζει δέκα φορές το δευτερόλεπτο αν χρειαστεί κάτι. Με τη λήξη της βάρδιας κάθε τρένο πηγαίνει… μόνο του για πλύσιμο, για να είναι καθαρό και έτοιμο το πρωί».
Για την περίπτωση που σημειωθεί διακοπή ρεύματος, ο κ. Κουρέτας εξηγεί ότι υπάρχουν εφεδρικές γεννήτριες και είναι σχεδιασμένα όλα ώστε να μη συμβεί ακινητοποίηση των βαγονιών. Δώδεκα Ελληνες και Ιταλοί, με πολλές ώρες εκπαίδευσης, θα ελέγχουν τα συστήματα του κέντρου ελέγχου (OCC) το οποίο θα δουλεύει όλο το εικοσιτετράωρο.
