Αμφισβητήθηκαν, τσουβαλιάστηκαν, απαξιώθηκαν. Τα δύο μεγάλα σκάνδαλα, αυτό της «Κιβωτού του Κόσμου» και αυτό του «Αλλου Ανθρώπου», κατάφεραν τεράστιο πλήγμα στα ιδρύματα, στους φορείς προστασίας, στις οργανώσεις, στους ανθρώπους της κοινωνίας των πολιτών. Για πρώτη φορά χθες μίλησε η Δικαιοσύνη. Ο πατήρ Αντώνιος καταδικάστηκε ομόφωνα από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο σε φυλάκιση τεσσάρων ετών και τριών μηνών για πράξεις κακοποίησης ανηλίκων που βρίσκονταν υπό την προστασία του (η ποινή είναι εξαγοράσιμη, ενώ προφανώς η υπόθεση δεν έχει τελεσιδικήσει). Πώς «είδαν» την εξέλιξη οι φορείς παιδικής προστασίας της χώρας; Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον;
«Η απόφαση για την “Κιβωτό του Κόσμου”, αν και θέλω να πιστεύω πως πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση, αποτελεί μία κρίσιμη στιγμή για τον χώρο των ιδρυμάτων, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ενίσχυση των μηχανισμών εποπτείας και διαφάνειας, ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών προς τους ευάλωτους πληθυσμούς», σχολιάζει στην «Κ» ο Παναγής Καρέλλας, πρόεδρος του ιδρύματος «Η Θεοτόκος». «Προσβλέπουμε σε αυστηρότερα πρωτόκολλα λογοδοσίας, τα οποία θα λειτουργήσουν προστατευτικά, τόσο για τους ωφελουμένους όσο και για το προσωπικό. Παράλληλα, είναι σημαντικό οι αλλαγές να λαμβάνουν υπόψη τις ειδικές ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε δομής, με στόχο τη διασφάλιση της βιώσιμης και υπεύθυνης λειτουργίας τους. Είναι βέβαιο ότι ένα τέτοιο πλαίσιο θα επαναφέρει την εμπιστοσύνη των δωρητών – χορηγών, που έχει κλονιστεί ήδη από την αρχή της δημοσιοποίησης των απαράδεκτων πρακτικών του εν λόγω ιδρύματος, με αποτέλεσμα πολλά κοινωφελή ιδρύματα να αντιμετωπίζουν πρόβλημα βιωσιμότητας».
Δεν πρόκειται για καταδίκη όλων των οργανώσεων, λέει από την πλευρά του ο Πάνος Χριστοδούλου, γενικός διευθυντής Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού. «Σε κάθε τομέα, σε έναν κόσμο που δεν είναι αγγελικά πλασμένος, δεν είναι παράλογο να εμφανίζονται και περιπτώσεις ποινικά κολάσιμες – είτε πρόκειται για οργανώσεις είτε για γιατρούς, δικηγόρους, εκπαιδευτικούς ή άλλους επαγγελματίες. Οπως δεν καταδικάζουμε συλλογικά όλο το ιατρικό επάγγελμα λόγω ενός κακού γιατρού, έτσι δεν πρέπει να στιγματίζεται το σύνολο των οργανώσεων λόγω της κακής λειτουργίας μίας εξ αυτών. Επιπλέον, καθώς οι οργανώσεις εξαρτώνται από την εμπιστοσύνη και τη στήριξη της κοινωνίας για να συνεχίσουν το έργο τους, είναι επόμενο ότι η γενική απαξίωσή τους μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τους ίδιους τους ευάλωτους ανθρώπους, που χρειάζονται τις υπηρεσίες αυτών». Οπως σημειώνει, είναι ευθύνη και των ΜΜΕ να προσφέρουν ψύχραιμη και ισορροπημένη ενημέρωση σε σχέση με το έργο που προσφέρουν οι οργανώσεις. «Η μεγαλύτερη ευθύνη όμως είναι της πολιτείας, η οποία πρέπει να διασφαλίσει ότι όλες οι οργανώσεις λειτουργούν με τα κατάλληλα κριτήρια διαφάνειας, υπευθυνότητας και λογοδοσίας προστατεύοντας και στηρίζοντας ταυτόχρονα εκείνες που υπηρετούν το έργο τους με υψηλά πρότυπα, αφοσίωση και σεβασμό».
Οι εκπρόσωποι των φορέων τονίζουν την ανάγκη ενίσχυσης των μηχανισμών εποπτείας και διαφάνειας, ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών.
Για την προστασία των παιδιών στις μονάδες παιδικής προστασίας έχει θεσμοθετηθεί στην Ελλάδα ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων, θυμίζει η Ξένια Παπασταύρου, διευθύντρια του EΛΙΖΑ – Σωματείο Ενάντια στην Κακοποίηση του Παιδιού. «Αναλαμβάνει τη συγκέντρωση και καταγραφή των αναφορών περιστατικών κακοποίησης ανηλίκων και τη διαβίβασή τους στον αρμόδιο εισαγγελέα ή στην πλησιέστερη αστυνομική αρχή. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι προστασίας καλούνται να αντιμετωπίσουν, συχνά, σύνθετα περιστατικά κακοποίησης και είναι δεδομένη η ανάγκη για επιμόρφωση, πλαισίωση και ενδυνάμωσή τους για τη διαχείριση των εν λόγω περιστατικών. Ενας πλαισιωμένος υπεύθυνος προστασίας αποτελεί μια δικλίδα ασφαλείας σε περίπτωση υποψίας κακοποίησης».
Η επικοινωνία
Βασική αρχή της διεθνούς σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (άρθρο 12 ΔΣΔΠ) αποτελεί η εξοικείωση των παιδιών στις συμμετοχικές διαδικασίες, ώστε να είναι σε θέση να επικοινωνήσουν κάθε παραβίαση των δικαιωμάτων τους. «Αυτό όμως προϋποθέτει πως έχουν εκπαιδευτεί, με απλό τρόπο, για το τι συνιστά κακοποιητική συμπεριφορά ή παραμέληση και τι παραβιάζει τα όριά τους, συναισθηματικά και σωματικά. Στη γραμμή ΕΛΙΖΑ 10454, καθημερινά καλούν επαγγελματίες όπως και υπεύθυνοι προστασίας για συμβουλές σε σχέση με τη διαχείριση περιστατικών κακοποίησης. Επίσης, συμμετέχουν σε προγράμματα επιμόρφωσης (π.χ. webinars) όπου τους δίνουμε απαραίτητα εργαλεία και πρωτόκολλα».
Ομόφωνη καταδίκη για τον πατέρα Αντώνιο
Της Σοφίας Σπίγγου
«Δώσαμε άπειρη αγάπη και λάβαμε μάχαιρα. Είμαι αθώος». Με αυτά τα λόγια υποδέχθηκε έπειτα από οκτώ μήνες ακροαματικής διαδικασίας την ποινή του για τις τιμωρητικές συμπεριφορές σε δομές της οργάνωσης «Κιβωτός του Κόσμου» ο πατήρ Αντώνιος. Ο ιδρυτής της οργάνωσης, ο οποίος καταδικάστηκε ομόφωνα από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο για πέντε από τις δεκαεννέα πράξεις που κατηγορήθηκε αρχικά, άκουσε ατάραχος την ετυμηγορία των δικαστών για πράξεις μεγάλης ηθικής απαξίας, δεδομένου του σκοπού της οργάνωσης και του λειτουργήματος που ο ίδιος ασκεί.
«Είμαι ο πατήρ Αντώνιος. Πάνω από 25 χρόνια αγωνιστήκαμε γι’ αυτά τα παιδιά, δώσαμε τη ζωή μας. Ξέρω όμως ότι η Κιβωτός είναι ο στόχος. Ολα αυτά με την αγάπη του κόσμου μαζεύτηκαν για να υπηρετούμε τα παιδιά. Είμαι αθώος. Θα δώσω τη μάχη μου μέχρι τέλους. Δεν σας πρόδωσα και θα κάνω τα πάντα μέχρι τέλους για να φανεί η αθωότητά μου», ανέφερε σε δήλωσή του μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας.
Η ποινή των τεσσάρων ετών και τριών μηνών που του επιβλήθηκε, κρίθηκε από τους δικαστές ότι πρέπει να μετατραπεί σε χρήμα προς 10 ευρώ ημερησίως, ενώ του χορηγήθηκε και αναστολή μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό. Κατά συνέπεια, ο κατηγορούμενος ιερέας δεν θα κληθεί ακόμη να πληρώσει προκειμένου να παραμείνει εκτός φυλακής, αλλά θα πρέπει η πρωτόδικη απόφαση να επικυρωθεί από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο. «Δεν έχει ακίνητο, δεν έχει καταθέσεις και έχει έναν μισθό», τόνισε ο δικηγόρος του Θρασύβουλος Κονταξής, αναφερόμενος στην απόφαση για μετατροπή της ποινής, καθώς το συνολικό ποσό που θα πρέπει να καταβάλει μαζί με την προσαύξηση του φόρου προς το Δημόσιο αγγίζει τα 32.000 ευρώ.
Ο ιδρυτής της «Κιβωτού» κρίθηκε ένοχος κατά περίπτωση για δύο πράξεις βαριάς σωματικής βλάβης ανηλίκων που βρίσκονταν υπό την προστασία του δράστη, ηθική αυτουργία σε επικίνδυνη σωματική βλάβη ανηλίκου, ηθική αυτουργία σε απλή σωματική βλάβη και ηθική αυτουργία σε απειλή. Η εισαγγελέας της έδρας είχε προτείνει για όλους τους κατηγορουμένους αισθητά βαρύτερες ποινές, που ακουμπούσαν τα ανώτατα όρια των προβλεπόμενων, προκαλώντας τις διαμαρτυρίες των συνηγόρων τους, που έκαναν λόγο για σκληρότητα. «Να επικρατήσει νηφαλιότητα, αντικειμενικότητα και λογική, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει αναγνωριστεί ένα ελαφρυντικό…», σχολίασε συνήγορος κατηγορουμένου, με συνάδελφό του να χαρακτηρίζει «εξοντωτικές» τις ποινές.
«Θα δώσω τη μάχη μου μέχρι τέλους», είπε μετά την ανακοίνωση του δικαστηρίου – Του χορηγήθηκε αναστολή μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό.
Οι δικαστές αποφάσισαν την ενοχή ακόμη τεσσάρων συνεργατών του πατρός Αντωνίου και απάλλαξαν πλήρως από τις κατηγορίες τρεις κατηγορουμένους. Ενα πρώην μέλος του Δ.Σ. της «Κιβωτού» καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 18 μηνών, ο πρώην υπεύθυνος παιδαγωγών Βόλου σε ποινή φυλάκισης 17 μηνών και η πρώην διευθύντρια της δομής στον Βόλο σε ποινή φυλάκισης 21 μηνών. Και στους τρεις δόθηκε τριετής αναστολή της ποινής.
Τον δρόμο του πατρός Αντωνίου κλήθηκε να ακολουθήσει ο πέμπτος εκ των καταδικασθέντων, πρώην εργαζόμενος των δομών και φυσικός αυτουργός σωματικών βλαβών σε ανηλίκους, που καταδικάστηκε σε φυλάκιση 40 μηνών. Για εκείνον το δικαστήριο δεν έδωσε τριετή αναστολή στην ποινή, αλλά τη μετέτρεψε επίσης σε χρήμα προς 10 ευρώ ημερησίως και του έδωσε αναστολή μέχρι την εκδίκαση της έφεσης. Και στους πέντε καταδικασθέντες αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του σύννομου βίου και απορρίφθηκε η χορήγηση του ελαφρυντικού των μη ταπεινών αιτίων.
«Δικαίωση»
«Το δικαστήριο έπειτα από μια μακρά, ενδελεχή και υποδειγματική διαδικασία, δικαίωσε τους ανηλίκους παθόντες και σφράγισε την αξιοπιστία των καταγγελιών. Η απόφαση αυτή, που αφορά βαρύτατες πλημμεληματικές πράξεις, συνιστά ορόσημο για την προστασία ανηλίκων και ευάλωτων προσώπων στη χώρα μας και αποτελεί μια ελάχιστη επανόρθωση για όσα τα παιδιά υπέστησαν στις δομές της “Κιβωτού του Κόσμου”», ανέφεραν σε δήλωσή τους οι εκ των συνηγόρων υποστήριξης κατηγορίας, Κλειώ Παπαπαντολέων, Μαριαλένα Παπαχρήστου, Χρήστος Λαμπάκης και Γιώργος Σάρλης.
