«Πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από το σάκχαρο αίματος. Η ολοκληρωμένη φροντίδα για τον διαβήτη υπερβαίνει τη φαρμακευτική αγωγή. Περιλαμβάνει συναισθηματική υποστήριξη, φροντίδα ψυχικής υγείας, ισορροπημένη διατροφή και σωματική άσκηση». Το μήνυμα αυτό απευθύνει η επιστημονική ιατρική κοινότητα στη χώρα μας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, όπως έχει καθιερωθεί η 14η Νοεμβρίου, ημέρα γέννησης του Φρέντερικ Μπάντινγκ, ο οποίος μαζί με τον Τσαρλς Μπεστ συνέλαβαν πρώτοι την ιδέα που οδήγησε στην ανακάλυψη της θεραπευτικής ινσουλίνης. Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη είναι αφιερωμένη στην ευεξία των ασθενών, τονίζοντας την ανάγκη για καλύτερη ποιότητα ζωής των διαβητικών. Πολύ περισσότερο όταν ο διαβήτης αφορά παγκοσμίως πάνω από 537 εκατ. άτομα που ζουν με την πάθηση. Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ), παθολόγο – διαβητολόγο Αναστασία Μαυρογιαννάκη και τον γενικό γραμματέα της ΕΔΕ καθηγητή Παθολογίας – Μεταβολικών Νοσημάτων του ΕΚΠΑ Κωνσταντίνο Μακρυλάκη, στην Ελλάδα το 11% με 12% του πληθυσμού έχει διαγνωσθεί με διαβήτη, ενώ εκτιμάται ότι περίπου άλλοι τόσοι πάσχουν από διαβήτη και δεν το γνωρίζουν, με περίπου 150.000 νέα περιστατικά να εμφανίζονται κάθε χρόνο.
«Οι άνθρωποι με διαβήτη αντιμετωπίζουν καθημερινές προκλήσεις όσον αφορά τη διαχείριση της νόσου στο σπίτι, στο σχολείο, στην εργασία, με τη φροντίδα του διαβήτη συχνά να εστιάζεται μόνο στο σάκχαρο αίματος. Πρέπει να είναι οργανωμένοι, συνεπείς, υπεύθυνοι και αυτά επηρεάζουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική τους ευεξία. Περισσότερα από τα μισά άτομα με διαβήτη δηλώνουν ότι ο φόβος εμφάνισης διαβητικών επιπλοκών επηρεάζει την ευζωία τους, ενώ περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων με διαβήτη δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει θετικά την κατάστασή του», τονίζει η κ. Μαυρογιαννάκη. Ο κ. Μακρυλάκης σημειώνει ότι «το ψυχολογικό αλλά και το οικονομικό κόστος της αντιμετώπισης του διαβήτη και των επιπτώσεών του για την ελληνική κοινωνία και για τα άτομα και τις οικογένειές τους μεμονωμένα, είναι τεράστιο. Η ενημέρωση του κοινού για τη σημασία του ευ ζην στον διαβήτη και την προώθηση της ολοκληρωμένης φροντίδας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών, βελτιώνοντας παράλληλα την ποιότητα ζωής των ατόμων που ζουν με διαβήτη».
Στις χρόνιες επιπλοκές περιλαμβάνονται οι καρδιαγγειακές παθήσεις, καθώς τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης προκαλούν βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία και αυξάνουν τη συσσώρευση αθηρωματικών πλακών, η νεφροπάθεια, η νευροπάθεια, η αμφιβληστροειδοπάθεια και το διαβητικό πόδι. Ο δε διαβήτης σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα για ανάπτυξη διαφόρων ειδών καρκίνου, ιδιαίτερα καρκίνου του γαστρεντερικού και γυναικολογικών καρκίνων. Οπως αναφέρουν σε άρθρο τους ο καθηγητής Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Νικόλαος Τεντολούρης, η επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ Λίνα Παράσχου και η παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας προληπτικής Ιατρικής, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, «η καλύτερη στρατηγική για την πρόληψη των επιπλοκών του διαβήτη είναι η συνεχής, αποτελεσματική διαχείριση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους, η καθημερινή σωματική δραστηριότητα και η αποφυγή καπνίσματος. Οι τακτικές επισκέψεις στον γιατρό είναι απαραίτητες. Επιπλέον, η ολιστική προσέγγιση με εξειδικευμένες εξετάσεις από ειδικούς γιατρούς, όπως οι τακτικές εξετάσεις για την καρδιά, τα νεφρά, τα μάτια και τα πόδια μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό των επιπλοκών σε πρώιμο στάδιο, επιτρέποντας την έγκαιρη παρέμβαση. Οι επιπλοκές του διαβήτη είναι σοβαρές, αλλά η ενημέρωση, η πρόληψη και η έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς να ζήσουν χωρίς επιπλοκές, ο σακχαρώδης διαβήτης να αντιμετωπίζεται με επιτυχία και να διασφαλίζεται η διατήρηση του μέγιστου προσδόκιμου επιβίωσής τους», τονίζουν οι καθηγητές.
ΑΠΟΨΗ
Ενσυναίσθηση και συμπερίληψη
Του Χρήστου Στεργίου
Eνιωσα υπέροχα όταν μία διακεκριμένη εκπαιδεύτρια διαβήτη τύπου 1 (ΔΤ1) παγκοσμίως, που ζει με την ίδια ανυπέρβλητα δύσκολη καθημερινότητα όπως και η 12χρονη κόρη μου, ανέφερε ότι η Μυρτώ αποτελεί σχεδόν μοναδική εξαίρεση μεταξύ των παιδιών που ζουν με την αόρατη αυτή συνθήκη. Το ταξίδι είναι πολυσύνθετο, το ίδιο σισύφειο για το πρώτο και το εκατομμυριοστό παιδί. Απαιτεί γνώση, υπομονή, ψυχολογική και λειτουργική υποστήριξη, εφαρμογή τεχνολογίας και κυρίως συνεργασία.
Ο ΔΤ1, τόσο διαφορετικός από τον πιο συχνό διαβήτη τύπου 2, που ιδεατά θα έπρεπε να έχει άλλο όνομα, μπορεί να επισκεφθεί τον καθένα, χωρίς manual, συνήθως σε παιδική ηλικία. Είναι ανίατος και προκαλείται από αυτοάνοση αντίδραση κατά του παγκρέατος, που καθιστά αδύνατη την παραγωγή έστω και λίγης ινσουλίνης. Ξαφνικά η ζωή αλλάζει άρδην για ένα δίχρονο, επτάχρονο, εικοσάχρονο παιδί. Είναι αδύνατον κάποιος που δεν ζει με αυτή τη συνθήκη να κατανοήσει τη λειτουργία του ΔΤ1, καθώς η αντιμετώπισή του προσομοιάζει το πιο δύσκολο επίτευγμα της ζωής ενός ανθρώπου, πολλαπλασιαζόμενο επί 10. Η προσπάθεια είναι αέναη, χωρίς ούτε ένα δεκάλεπτο διάλειμμα. Δυστυχώς, ο ΔΤ1 είναι αμείλικτος, με τα αναπόφευκτα λάθη.
Τους μαχητές του διαβήτη αξίζει να τους δούμε χωρίς οίκτο, αλλά ως ενεργά μέλη της κοινωνίας που μπορούν να διαπρέπουν ενάντια σε όλα τα εμπόδια της καθημερινότητάς τους.
Τα παιδιά με ΔΤ1 ζουν με πλήρη λειτουργικότητα στο σπίτι, στην παιδική χαρά, στις αθλητικές δραστηριότητες, στο σχολείο. Η κανονικότητά τους, ωστόσο, είναι πολυδιάστατη, καθώς το μυαλό τους παράλληλα με την όποια ενασχόληση εστιάζει σε πολλές άλλες λειτουργίες, που για εμάς είναι αυτονόητες. Δεν σκεπτόμαστε τις επικίνδυνες συνέπειες αν τρέξουμε εκατό μέτρα, αν κάνει κρύο, αν ο αισθητήρας καταγραφής γλυκόζης δεν δουλεύει σωστά, αν θα φάμε ένα μήλο και με πόση ακριβώς ινσουλίνη. Είκοσι πέντε και πλέον ανελέητα «αν», που επιφέρουν τόσο άμεσες όσο και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις ως αποτέλεσμα των αποφάσεων ενός ατόμου με ΔΤ1.
Οι σύμμαχοι λίγοι και ο δρόμος μακρύς. Ευτυχώς, έχω εισπράξει ότι η κυβέρνηση και το κοινωνικό σύνολο συμφωνούν ότι η παροχή υποστήριξης ειδικά σε αυτά τα παιδιά αποτελεί υποχρέωσή μας. Παραθέτω λοιπόν τρεις προτάσεις:
• Καθιέρωση συστηματικής καμπάνιας ενημέρωσης στις 14 Νοεμβρίου κάθε έτους, ευρύτερα στην κοινωνία και ιδιαίτερα στα σχολεία, με στόχευση στο διδακτικό προσωπικό.
• Hotline ΔΤ1 από τα αρμόδια υπουργεία, αφενός για ψυχολογική υποστήριξη και αφετέρου για καταγραφή και αντιμετώπιση προβλημάτων, αδικιών, αποκλεισμού. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος, γεμάτος με επίπονα κενά, αδιανόητες δυσλειτουργίες και άγνοια. Ενδεικτικά συμπεριλαμβάνει τις σχολικές εκδρομές, τη γυμναστική και αναγκαίους αποκλειστικούς σχολικούς νοσηλευτές που προσφέρει το κράτος.
• Διάχυση γνώσης από το υπουργείο Υγείας, ειδικά για την αλματώδη, συνεχή ανάπτυξη της τεχνολογίας ΔΤ1, από επιτροπή αποτελούμενη από διακεκριμένους γνώστες του αντικειμένου από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Τους μαχητές του διαβήτη, όπως λέγονται διεθνώς, αξίζει να τους δούμε χωρίς οίκτο, αλλά ως ενεργά μέλη της κοινωνίας που μπορούν να διαπρέπουν ενάντια σε όλα τα εμπόδια της καθημερινότητάς τους. Μπορούμε να μάθουμε πολλά από τον καθένα τους ξεχωριστά, παιδιά και ενήλικες. Η πολιτεία οφείλει να τα καταφέρει καλύτερα, με κοινό όραμα να διαβούμε το μονοπάτι που θα οδηγήσει τη Μυρτώ να μην αποτελεί τόσο μεγάλη εξαίρεση. Είμαι σίγουρος ότι εκπροσωπώ ολόκληρη την κοινότητα ΔΤ1, καλώντας όλους σας να εμπνευστούμε από τους μοναδικούς, θαυματουργούς αυτούς ανθρώπους, τους μαχητές μας.
* Ο κ. Χρήστος Στεργίου είναι επιχειρηματίας.
